Tíminn - 26.03.1994, Blaðsíða 15

Laugardagur 26. mars 1994
rlhi+rrfK+r
WMWIwlí
15
Skjöldur Eiríksson
Fæddur 4. apríl 1917
Dáinn 20. mars 1994
Einhver fyrsta minning mín
um Skjöld Eiríksson er úr eld-
húsinu á loftinu heima á
Kambsvegi 13. Hann var þá að
segja fólkinu einhverjar sögur
frá stríösárunum í Reykjavík. Þó
að ég muni ekki lengur efni frá-
sagnarinnar, heyri ég enn óm
orðanna og varöveiti hugblæ
stundarinnar. Þetta mun hafa
verið veturinn 1950-1951, þegar
Skjöldur var viö nám í Kennara-
skólanum að afla sér réttinda til
að gegna skólastjórastöðu sem
honum hafði verið veitt við
barnaskólann á Skjöldólfsstöð-
um á Jökuldal.
Skjöldur gekk að eiga frænku
mína, Sesselju Níelsdóttur frá
Húsey í Hróarstungu, árið 1946
og bjuggu þau fyrstu árin í Hús-
ey, en fluttust að Skjöldólfsstöð-
um og hófu þar búskap er
Skjöldur hlaut skólastjórastöð-
una árið 1950. Meðan Skjöldur
var í Kennaraskólanum annað-
ist Sesselja kennsluna á Skjöld-
ólfsstöðum. Hún var þá þegar
reyndur kennari, hafði áöur
kennt á Skjöldólfsstöðum og
víðar á Héraði.
Sumarið 1952 dvaldist ég um
tíma hjá þeim hjónum í skólan-
um á Skjöldólfsstöðum og síðan
sumarlangt eftir þaö lengst af 6.
t MINNING
áratugarins. Skjöldólfsstaðir em
um miðjan dal, í þjóðleið þegar
farið er milli Norður- og Austur-
lands. Þar var snemma gest-
kvæmt og húsbændur kunnu
vel aö taka á móti gestum,
veittu af rausn og ræddu við
gesti sína. Þá kynntist ég enn
frekar þeim hæfileika Skjaldar
ab segja frá mönnum og atburð-
um og fræða fólk um leiðir og
örnefni í byggð og óbyggb.
Hann var afar minnugur og
snemma fróður, las landakort
eins og bækur og kunni glögg
skil á hæö fjalla, vatnasvæðum
fallvatna og rennsli þeirra. Hug-
stæðust allra vatnsfalla var hon-
um Jökulsá á Dal, Jökla, sem
rennur um dalinn á leið til sjáv-
ar og var unun að hlýða á frá-
sagnir hans af sviptingum
hennar, foráttu sumarvexti, ísa-
brotum og jökulhlaupum.
Meðfram skólastörfunum rak
Skjöldur dálítið sauðfjárbú og
hygg ég að þaö hafi veriö gott
bú og gagnsamt á þeim árum.
Hann hafði alist upp við slíkan
búskap og var vel ljóst hlutverk
og þýðing sauðkindarinnar í lífi
og afkomu þjóöarinnar um ald-
ir. Hann var ákveðinn málsvari
sauðfjárbúskapar allt til síðasta
dags.
Skjöldur var maður í hærra
lagi á vöxt, grannvaxinn, dálítið
settur í heröum með skarpa
andlitsdrætti og sérstætt yfir-
bragð, svo að eftir honum var
tekið hvax sem hann fór. Hann
var vel aö manni og verkmaður
góður sem kunni ab búa í hend-
urnar á sér og var t.d. afburöa
sláttumaður. Hann var léttur í
spori og hinn mesti göngumað-
ur, ef svo bar undir. Mér er sagt
að eitt sinn, er hann bjó í Hús-
ey, hafi hann farið fótgangandi
inn í Brekku á hreppsnefndar-
fund, fram og aftur sama dag-
inn; mér telst til ab vegalengdin
sé ekki skemmri en tuttugu kíló-
metrar hvora leið, þótt farin sé
sjónhending.
Skjöldur Eiríksson var fæddur
á Skjöldólfsstöðum á Jökuldal í
Norður-Múlasýslu 4. apríl 1917,
sonur hjónanna Eiríks Sigfús-
sonar og Ragnhildar Stefáns-
dóttur. Þau vom bæði af gamal-
grónum austfirskum ættum, Ei-
ríkur var fæddur á Egilsstöðum
á Völlum en Ragnhildur var
norðan af Langanesströnd.
Meðal systkina hennar var
Magnús skáld, Örn Arnarson.
Skjöldur var yngstur sinna
systkina, sem nú eru öll látiri,
en eina fóstursystur áttu þau,
DAGBOK
X
85. dagur ársins - 279 dagar eftir.
12. vika
Sólris kl. 7.08
sólarlag kl. 20.01
Dagurínn lengist
um 6 mínútur
Félag eldri borgara í
Reykjavík og nágrenni
Bridskeppni, 1 dags tvímenningur,
kl. 13 sunnudag í Risinu. Félagsvistin
feliur niöur sunnudag, næst spilab
föstudaginn 8. aprí! kl. 13. Dansaö í
Goöheimum kl. 20 sunnudagskvöld.
Mánudagur: Opið hús í Risinu kl.
13-17. Kl. 17 kemur Sturlunguhópur-
inn saman í Risinu. Magnús Jónsson
lýkur þá viö að lesa og skýra söguna
og Matthías Johannessen ritstjóri tal-
ar um verkiö og höfund þess, Sturlu
Þóröarson.
Söngvaka í Risinu kl. 20.30 mánu-
dagskvöld undir stjóm Sigrúnar Ein-
arsdótlur. Undirleik annast Sigur-
björg Hólmgrímsdóttir.
Safnaðarfélag Áskirkju
Fundur veröur þriðjudaginn 29. mars
nk. í safnaðarheimili Áskirkju og
hefst hann kl. 20. Spilað verður
páskaeggjabingó. Kaffiveitingar.
Fríkirkjan í Reykjavík
Sunnudag: Guösþjónusta kl. 14.
Fermd verða eftirtalin ungmenni:
Gunnar Björgvin Ragnarsson, Engi-
hjalla 3, Kópavogi; Jóna Svanlaug
Þorsteinsdóttir, Brekkubæ 31, Reykja-
vík; Matthías Líndal Jónsson, Unu-
felli 44, Reykjavík.
Organisti Pavel Smid. Prestur Cecil
Haraldsson.
Karlakórinn Stefnir
með tónleika
Nú líöur að vetrartónleikum Karla-
kórsins Stefnis. í þessari lotu verða
haldnir þrennir tónleikar. Þeir fyrstu
verða í Arbæjarkirkju í dag, laugar-
daginn 26. mars, kl. 16; þeir næstu í
nýja Bæjarleikhúsinu við Þverholt í
Mosfellsbæ mánudaginn 28. mars kl.
20.30, og síbustu tónleikarnir að
þessu sinni verba í Bústaðakirkju
mibvikudaginn 30. mars kl. 20.30.
Stjómandi kórsins er Lárus Sveinsson
trompetleikari, en píanóundirleik
annast Sigurbur Marteinsson. Ingi-
björg Marteinsdóttir ópemsöngkona
syngur einsöng með kómum á þess-
um tónleikum. Á efnisskránni eru
bæbi íslensk og erlend lög, auk
tveggja kóra úr ópemm Wagners. Síð-
ast en ekki síst er rétt að nefna að á
tónléikunum verbur flutt syrpa af
rússneskum þjóðlögum, þar sem
harmonikuleikarar úr Félagi harm-
onikuunnenda í Reykjavík og slag-
verksleikarar úr Skólahljómsveit Mos-
fellsbæjar leika með.
Dagur harmonikunnar
verður haldinn í Tónabæ v/Skaftahlíð
í Reykjavík á morgun, sunnudaginn
27. mars, kl. 15. Á efnisskrá em létt-
klassísk verk og dægurlög.
Fram koma: Stórsveit Harmonikufé-
lags-Reykjavíkur, Léttsveit Harm-
onikufélags Reykjavíkur. Einnig
koma fram minni hópar og einleikar-
ar úr röðum félagsmanna.
Útsetningar em flestar eftir Karl Jón-
atansson, stjómanda hljómsveitanna.
Boðið verður upp á kaffiveitingar í
hléi.
Tveir norrænir listamenn sýna
í Norræna húsinu
í dag, laugardag, kl. 15 Verbur opnuð
sýning í Norræna húsinu á teikning-
um eftir norska listamanninn Olav
Christopher Jenssen. Þetta er farand-
sýning sem kemur hingað til lands í
samvinnu við Norrænu listamibstöö-
ina á Sveaborg við Helsingfors, þar
sem sýningin hóf göngu sína í apríl
1993, en hingab kemur hún frá Tall-
in í Eistlandi. Olav Christopher Jens-
sen er fæddur 1954 í Noregi. Hann
hlaut myndlistarmenntun sína við
Handíða- og listiðnaðarskólann í
Ósló 1973-76 og var síban við Norsku
listaakademíuna 1980-81. Olav
Christopher hefur verið búsettur í
Berlín ásamt konu sinni og þremur
börnum. Hann er mjög fjölhæfur
listamaður, sem er jafnvígur á mál-
verk, grafík og teikningu.
í anddyri verbur hins vegar sýning á
myndum sem danska listakonan
Bodil Kaalund gerði vib biblíuna, sem
kom út í nýrri þýðingu á vegum Hins
danska biblíufélags 1992. Bodil Kaa-
lund vann í tæp sjö ár vib þetta mikla
verkefni og gerði nokkur hundrub
mynda, en 160 þeirra prýba þessa
einstæöu útgáfu af biblíunni. Bodil
heldur fyrirlestur með litskyggnum
um þessar myndir í fundarsal Nor-
ræna hússins í dag kl. 16, eba eftir að
sýning hennar verður formlega opn-
uö í anddyrinu. Nokkrar litógrafíur
og vatnslitamyndir listakonunnar
verða einnig til sýnis í anddyri Hall-
grímskirkju á vegum Listvinafélags
Hallgrímskirkju og Hins íslenska bibl-
íufélags. Hún heldur fyrirlestur í sam-
komusal kirkjunnar á morgun, pálm-
asunnudag, Id. 10 og eru allir hjart-
anlega velkomnir á sýningarnar og
fyrirlestrana.
Tónleikar á Kjarvalsstö&um
Næstu tónleikar CAPUT-hópsins
verða í kvöld, laugardaginn 26. mars,
kl. 20.30 á Kjarvalsstöðum. Nefnast
þeir „Fallega tónlistin" og verba þar
flutt verk eftir Aldo Clementi, John
Cage og Atla Heimi Sveinsson.
Dagskrá Norræna hússins um
helgina
Á morgun, sunnudaginn 27. mars, kl.
14 verður kvikmyndin Per Pyssling
sýnd í Norræna húsinu. Þetta ævin-
týri er byggt á sögu eftir Astrid Lind-
gren. Það segir frá Bertil, litlum strák
sem á ekki marga vini. En einn dag
kynnist hann öbmm dreng sem leyn-
ist undir rúminu hans. Þessi strákur
er alveg eðlilegur í útliti, nema hvab
hann er ekki stærri en þumalputti.
Þeir félagarnir bralla svo ýmislegt
saman og lenda í mörgum ævintýr-
um. Kvikmyndin er rúm klst. ab
lengd og er meb norsku tali. Allir eru
velkomnir og er aðgangur ókeypis.
Sama dag kl. 16 flytur sr. Heimir
Steinsson, útvarpsstjóri og fyrrver-
andi skólastjóri lýðháskólans í Skál-
holti, erindi sem nefnist „Mun lýðhá-
skólahugsjónin lifa af á íslandi?".
Hann mun koma inn á sögu lýbhá-
skólans á fslandi og framtíðarhorfur.
Að erindi loknu verba umræður. Allir
eru velkomnir og abgangur er ókeyp-
is.
SKÁKÞRAUT
Kortsnoj-Andruet, Royan 1988.
Hvítur vinnur.
a b c d e f g h
1. Dxd7+, gefiö
(1....., Hxd7. 2. Hxd7+, Kb8.
3. Rxb6 og tapaö).
Huldu Jónsdóttur sem býr á
Akranesi.
Skjöldur hlaut venjubundna
barnauppfræöslu í æsku, en
gekk síöar í Menntaskólann á
Akureyri og lauk þar stúdents-
prófi áriö 1940. Hann hugöi á
sagnfræöinám erlendis, en
heimsstyrjöldin síöari kom í veg
fyrir aö úr því gæti orðið. Hóf
hann þá nám í íslenskum fræö-
um viö Háskóla íslands, en sneri
sér síöar aö lögfræöinámi og
lauk fyrrahlutaprófi í þeirri
grein árið 1944. Hann tók kenn-
arapróf 1951 og B.A.-próf í ís-
lensku og sögu viö Háskóla ís-
lands 1981.
Skjöldur var kennari í Hróars-
tungu 1949-1950 og skólastjóri
á Skjöldólfsstöðum á Jökuldal
frá 1950-1976. Hann var bóndi
á Skjöldólfsstööum 1944-1945
og í Húsey frá 1946-1950, síöan
aftur á Skjöldólfsstööum til
1974. Frá 1975 vann Skjöldur á
Landsbókasafni og Þjóðskjala-
safni, uns hann lét af störfum
sakir aldurs og heilsubrests áriö
1990.
Skjöldur var kvaddur til ým-
issa trúnaðarstarfa eystra. Hann
var í hreppsnefnd Timguhrepps
í nokkur ár og síðan hrepps-
nefndarmaður í Jökuldalshreppi
um tveggja áratuga skeib. Hann
var skipaöur af ríkisstjóminni á-
samt Benedikt Guttormssyni,
bankastjóra á Eskifiröi, til aö
rannsaka hag bænda á Norð-
austurlandi og í Strandasýslu
eftir harðærin 1949-1951 og
gera tillögur til úrbóta og annast
lánveitingar. Hann var í stjórn
Lestrarfélags Jökuldalshrepps og
Héraðsbókasafns Fljótsdalshér-
aðs og formaður Menningar-
samtaka Héraösbúa um skeið.
Skjöldur haföi áhuga á stjóm-
málum alla tíð. Hann þokaðist
til vinstri er á ævina leið og tók
á tímabili þátt í stjórnmálabar-
áttunni. Hann var í framboöi
fyrir Samtök frjálslyndra og
vinstri manna og starfaði síðar í
Alþýðubandalaginu.
A hinum síöari háskólaárum
Skjaldar hafði Sesselja þegar tek-
ið sjúkraliöapróf og fluttu þáu
þá heimili sitt til Reykjavíkur og
bjuggu hér síöan. Hún starfaði
um hríö á Landspítalanum, en
hefur unniö viö Kleppsspítala
frá 1976.
Skjöldur og Sesselja eignuöust
fjögur böm. Elst er Ragnhildur,
yfirkennari á Akureyri, og á hún
tvo syni. Næstur er Níels, kerfis-
forritari viö Reiknistofu bank-
anna, kvæntur Elínu Ágústu
Ingimundardóttur, og eiga þau
tvo syni. Þá kemur Eiríkur
Skjöldur, bóndi á Skjöldólfsstöð-
um, kvæntur Huldu Hrafnkels-
dóttur, og eiga þau tvö börn.
Yngstur er Stefán, starfsmaður í
utanríkisráöuneytinu, kvæntur
Birgit Nyborg, og eiga þau tvo
syni.
Lengst af ævinnar naut
Skjöldur góðrar heilsu, þar til
fyrir nokkrum árum aö hann
varð aö gangast undir mikla
skuröaögerö, Hún tókst vonum
framar, en upp frá því tók hann
að kenna sér meins þess er aö
lokum dró hann til dauða.
Skjöldur lést á Vífilsstööum að-
faranótt 20. mars. Sesselja og
synimir tveir, sem hér búa, Ní-
els og Stefán, sýndu honum ein-
staka nami og umhygg'ju á erf-
iöum stundum í veikindunum
og öll fjölskyldan, fjær og nær,
lét sér mjög annt um hag hans
og alla líðan.
Ég hef átt margar ánægju-
stundir meö Skildi bæöi heima
og heiman og hann miðlaði
mér margs konar fróöleik um
ævina. Aö leiöarlokum er mér
þó efst í huga frásagnarmaöur-
inn sem hreif mig í eldhúsinu
heima foröum; þau áhrif hafa
enst alla tíð síðan.
Um leiö og ég kveð góöan
dreng og fornan vin sendi ég
Sesselju frænku minni og fjöl-
skyldu hennar innilegustu sam-
úöarkveðjur mínar.
Gunnlaugur Ingólfsson
-----------------------------------------Á
í
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim, sem sýndu okkur vináttu og hlý-
hug við andlát og útför eiginkonu minnar, móöur okkar, tengdamóður og
ömmu
Hrefnu Ólafsdóttur
Akurgerði, Hrunamannahreppi
Guðmundur Sigurdórsson
Tryggvi Guðmundsson Anna Brynjólfsdóttir
Ármann Guðmundsson Hrefna Hannesdóttir
Hlynur Tryggvason Hannes Ármannsson
Bergný Ármannsdóttir
---------------------------------------------------------.
í
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem sýndu okkur samúð og hlýhug við
andlát og útför
Ingibjargar Ólafsdóttur
Skaftahlíð 13
Sérstakar þakkir til heimahjúkrunar, lækna og hjúkrunarfólks, sem sinnti
henni í veikindum hennar.
Ágúst Loftsson
Ólafur Ágústsson
Siguröur Ágústsson Erla Eyjólfsdóttir
Loftur Ágústsson Petrina Jensdóttir
Ingibjörg Ágústsdóttir Ámi Sigunónsson
Svanhildur Ágústsdóttir
barnabörn og barnabarnabörn