Tíminn - 07.04.1994, Side 8

8
Fimmtudagur 7. apríl 1994
Orlög lands,
lýös og hesta
hvorki fyrr né síöar, enda mun
þaö á fárra manna færi aö feta í
fótspor Eyjólfs í Hvammi," sagöi
Valtýr.
Eyjólfur hóf fyrstur manna aö
hlaöa grjótgaröa fyrir fokskörö og
stinga niöur rokbörö í sandfoki og
var haföur aö háöi og spotti fyrir.
Meö vinum sínum, Sæmundi Eyj-
ólfssyni búfræöingi og Halldóri
Kr. Friörikssyni formanni Búnaö-
arfélags Suöuramtsins, hóf hann
uppgræðslu með blöökufræssán-
ingu og stofnaði svo Sandgræðsl-
xma, sem síöar varð Landgræðsla
ríkisins, sem tekist hefur smám
saman að vinna bug á eyöingar-
öflunum. Hann studdi vin sinn,
Einar Benediktsson skáld, í að
kaupa öll vatnsréttindi fyrir Tít-
anfélagiö í Þjórsá, en þau runnu
síðan nánast frítt til íslensku
þjóöarinnar, þegar félagiö fór á
hausinn. Hann er einn aðalheim-
ildarmaöur þjóðarinnar um jarð-
skjálftana 1896, var riddari af
Dannebrog og forustumaöur
sveitar sinnar í atvinnu- og versl-
unarmálum.
í tilefni lýöveldisafmælisins og
þjóöarvakningar í uppgræðslu-
málum ætla niöjar Eyjólfs og
konu hans, Guöbjargar Jónsdótt-
ur, og fjögurra uppeldisbama, að
halda ættarmót dagana 24. til 26.
júní nk. aö Brúarlundi í Land-
sveit. Fariö veröur í heimsókn aö
Hvammi, hlýtt á fyrirlestur um
Lands-höföingjann, messaö í
Skarðskirkju og grillað, dansað og
sungið eins og hver best getur.
Gestum er þó ráöiö frá því aö
spreyta sig á Þjórsá, enda komin
brú núna við Þjórsártún. ■
HESTAR
GUÐLAUGUR TRYGGVI KARLSSON
Eyjólf Cuömundsson, Lands-höfö-
ingja í Hvammi, munaöi ekki um
þaö aö stökkva afbaki hesti sínum
í miöri Þjórsá um hávetur, til aö
bjarga eigum fátœkrar ekkju.
1938 má lesa viðtal Valtýs Stef-
ánssonar ritstjóra viö oddvita
Landmanna, Eyjólf Guömunds-
son í Hvammi á Landi, sem kall-
aður var „Lands-höfðinginn".
Valtýr segir svo frá:
„Eitt sinn fór hann aö vetrarlagi
í frosti með lest yfir Þjórsá á
Nautavaöi svokölluöu. Er skammt
var komið útí ána var aö snarast
af einum baggahestinum. Fátæk
ekkja átti þaö sem á hestinum
var. Eyjólfur fór af baki í ánni og
lagaði á hestinum, en missti af
reiðhesti sínum og varð aö vaða
ána í frostinu. „Þaö bjargaöi lífi
mínu, aö ég var á stígvélaskóm,"
sagði hann, „annars hefði ég ekki
getaö fótaö mig á flughálu grjót-
inu í ánni." Það eru víst ekki
margir, sem vaðið hafa Þjórsá,
Gób helgi ab baki
Páskamir em mikiö tilhlökkunarefni fyrir hestamenn, því þá gefst
tækifæri til samvista viö gæðingana fimm heila daga í röö og not-
uðu menn sér þaö óspart um helgina. Þessa tvo knáu knapa hittum
viö á förnum vegi á útreiöum og létu þeir vel yfir sér. Þeir em frá
vinstri: Guðbrandur Erlingsson á Dimmu frá Stóra-Langadal á Skóg-
arströnd, Sikilsdóttur frá Stóra-Hofi, og Sveinn Friörik Sveinsson á
Eyrbekk frá Eyrarbakka, Viðarssyni frá Viövík og móöirin er Hlýja
Skúla Steinssonar. ■
Ótal þættir em um það í íslenskri
þjóðarsögu, hversu nátengd þjóö-
in hefur verið gæöinguhum og
mörg em dæmin um afreksverkin
unnin á hestbaki. Hesturinn var
eina farartækiö í hinu stóra landi
í tíu aldir og ekki var reiðvegur-
inn alltaf sléttur og felldur. Þá
hefur baráttan viö vatnsföllin vet-
ur, sumar, vor og haust veriö
hrikaleg, og knapinn bókstaflega
átt stálfótum og þreki gæöing-
anna fjör aö launa. Margir fengu
líka kalt baö og sumir komu aldr-
ei uppúr, en sumir fóm ofaní fyr-
ir aöra og komu þó öllu á land.
Svona var manndómsraun þjóö-
arinnar.
í jólalesbók Morgunblaösins
Filmstjömur í Víöidal
Gunnar Eyjólfsson, hinn ástsæli
leikari, hestamaöur og skátahöfö-
ingi, upplýsti okkur aö æfingar
væm nú hafnar á kvikmyndinni
miklu, sem taka á upp í sumar hér
á landi og heitir myndin Saga
Kjartans — Kjartan's Tale. Gunn-
ar sagöi aöalaösetur kvikmynda-
tökunnar veröa í Vík í Mýrdal,
stúdíó veröur í Reykjavík, en tök-
ur fari fram um allt land. Holly-
woodfyrirtækið Justin Pictures
Inc. sér um framleiöslu myndar-
innar, ræöur til sín fjölda Islend-
inga og skilur ekki minna eftir sig
en tæpar 200 milljónir króna í
dollumm, þegar upp veröur stað-
iö. ■
Skátahöföinginn og filmstjarnan
Cunnar Eyjólfsson leggur í útreiö-
artúrinn. í hestamennskuna má
bϚi scekja andagift og snilli.
Leynivopniö hjá Cúnda krana, Hannibal frá Mundakoti, og Siggi Matt á fullu. Flugvakur höföingi.
Landsmóts-
skjalftinn
byrjaöur
— Cúndi krani þjálfar ísak meb leynd á nóttinni —
Nýtt leynivopn, Hannibal, kemur í Ijós
Nú falla allar ár til Hellu, en tæp-
ir þrír mánuðir em til stóm
stundarinnar, þegar Landsmótið
hefst 28. júní nk. Miklar bolla-
leggingar em nú þegar meö þá
hesta, sem koma til með aö skipa
sér í efstu sæti á mótinu. Menn
hvísla um Gými, Muna, Fána, ís-
ak og Odd og svo em auðvitaö öll
leynivopnin bæði úr þekktum
ræktunum, eins og hjá Sveins-
feögunum á Sauðárkróki, Eyfirö-
ingum og Kirkjubæingum og síö-
an em allir óvæntu einstakling-
amir.
Þaö nýjasta úr kaffistofupískrinu
er það, að glöggir menn telja sig
hafa séö hinn þekkta gæðingaeig-
anda Gúnda krana (Guömund Jó-
hannsson) vera byrjaðan að þjalfa
ísak meö leynd á nóttunni. ísak
stóö efstur í B-flokks keppninni
áriö 1988 með mjög háa einkunn,
9,13. Hann var þá í höndum hins
fræga knapa Gunnars Amarsson-
ar, en var seinna sleginn í hné og
datt út úr keppni vegna meiösla.
En núna er hann sem sagt alheill
og eigandinn, Gúndi krani, far-
inn að þjálfa hann á laun.
Þá hehir veriö þung undiralda
með það, aö Gúndi hafi skroppið
ausmr í sveitir í fyrra og bariö
augum sérdeilis mikið hestsefni,
sem nú sé komið í hús hans, beri
nafnið Hannibal og Siguröur
Matthíasson, hinn ungi snilling-
ur og landsliösmaöur, þjálfi.
Hannibal er á 6. vetiu, frá
Mundakoti á Eytarbakka og yfir
150 cm á heröakamb, alhliöa
efni. Faðirinn er Sóti frá Bæ í
Bjamarfirði á Ströndum, Höfða-
Gustsson, og móðirin er Skjóna
Höllu í Hvítárholti, frá Kálfalæk
undan Leikni frá Svignaskarði
875.