Tíminn - 19.04.1994, Qupperneq 4

4
SHiRWI
Þriöjudagur 19. apríl 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangur frá Brautarholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmi&lunar hf.
Mánabaráskrift 1400 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Borgin og lýbræbib
Lýðræðislegir stjórnarhættir byggjast á aðhaldi. Þeg-
ar stjórnendur hjá sveitarfélögum eða ríkisvaldinu
eru öruggir um sig, þá er ekki á góöu von. Þá verður
freistingin meiri að beita valdi sínu og hætta að
hlusta á rödd fólksins sem kýs þessa sömu stjómend-
ur.
Reykvíkingar hafa búið við stjórn Sjálfstæðisflokks-
ins í borginni svo lengi sem menn muna utan fjögur
ár, þegar núverandi minnihlutaflokkar stjómuðu. Sá
tími hefur verið útmálaður af sjálfstæðismeirihlutan-
um sem tími mikillar óstjómar í Reykjavík, en ein-
kenni á þeim áróðri er að engin dæmi em nefnd.
Þess hefur orðið mjög vart nú í seinni tíð að stjórn
borgarinnar ber einkenni stjórnenda sem em örugg-
ir um sig og hirða ekki um að hlýða á fólkið. Vissu-
lega hefur mörgum þörfum málum verið til leiðar
komið, enda er Reykjavík langfjölmennasta og öflug-
asta sveitarfélag landsins, og borgarsjóður hefur mik-
inn framkvæmdamátt. Hins vegar hefur forgangs-
röðin í framkvæmdum borgarinnar verið einkenni-
leg og ofuráhersla lögð á að byggja minnismerki, sem
er einkenni stjórnenda sem telja sig trausta í sessi.
í kosningunum, sem framundan em, hafa minni-
hlutaflokkamir í borginni tekið höndum saman um
.framboð. Það fólk, sem þar er í forustu, hefur lagt til
hliðar það sem sundrar þeim, en býður fram á þeim
forsendum sem sameina það. Það er ekki síst að hafa
opnari og lýðræðislegri stjórnarhætti, og leggja
áherslu á aukna atvinnu, úrbætur í skólamálum og
velferð fjölskyldunnar. í raun 'má draga þessi þrjú síð-
astnefndu markmið saman í eitt, svo nátengd em
þau.
Framboð R-listans kom eins og sprengja inn í borg-
armálin. Þrátt fyrir hrakspár gekk vel að koma hon-
um á laggirnar og fólkið sýndi samstarfsvilja. Fram-
boðið hefur þegar knúö Sjálfstæðisflokkinn til þess
að breyta áherslum sínum í kosningabaráttunni og
beina kastljósinu að málefnum fjölskyldunnar.
Framboðið hefur leitt til mannfórna á skákborði
sljórnmálanna í borginni, þar sem Árni Sigfússon
þykir hentugri hinni nýju ímynd en fyrirrennari
hans. Það þarf áreiðanlega að leita langt aftur í tím-
ann, ef nokkur dæmi em þess að framboð hafi svo
mikil áhrif áður en búið er að kjósa eins og framboð
minnihlutaflokkanna í borgarstjórninni að þessu
sinni hefur haft.
Það er alveg ljóst af þeim könnunum, sem hafa ver-
ið gerðar, að drjúgur meirihluti Reykvíkinga vill
breytingar á stjórnarháttum í borginni, og virðist
hafa skipt sköpum að andstæðingar meirihlutans
komu fram sameinaðir. Ekki er ótrúlegt að kjósendur
í borginni líti svo á að áratuga seta meirihluta eins
flokks í borgarstjórn sé óholl lýðræðislegum stjómar-
háttum til lengdar.
Þá skiptir það miklu máli að minnihlutaflokkarnir
ganga til leiks með ákveðið borgarstjóraefni. Það
embætti hefur ávallt verið þungt á metunum í
stjórnmálabaráttunni í Reykjavík. Fólk veit nú að
hverju það gengur í þessu efni.
Baráttan í Reykjavík verður hörð næsta mánuðinn.
Vafalaust verður þeim áróðri beitt gegn R-listanum
að glundroði muni ríkja og hreinsanir verði í starfs-
mannaliði borgarinnar, ef hann fær meirihluta.
Hvort tveggja er tilhæfulaust, og þessi atriði bæði eru
einkenni áróðurs þeirra, sem hafa stjómað lengur en
þeim er hollt.
Viðskiptafræbingur í fýlu
Þá er loks or&iö fullskipað í
bankastjóm Seðlabankans eft-
ir að Birgir ísleifur hefur setið
þar einn um hríð. Örlögin
hafa hins vegar búið svo um
hnútana að við ráðningu
bankastjóranna missti Seðla-
bankinn bankaráðsformann
sinn, Ágúst Einarsson. Banka-
ráðsformaðurinn fýTrverandi
var eins og allir bankaráðs-
menn fulltrúi ákveðins stjóm-
málaflokks í bankaráðinu og
starfaði þar sem pólitískur full-
trúi. Þegar viðskiptaráðherra
tók þá ákvörðun að ráða tvo af
þeim mönnum sem hlutu at-
kvæði í bankaráðinu, þá Stein-
grím Hermannsson og Eirík
Guðnason, virðist Ágúst ekki
hafa getað sætt sig við að ráð-
herrann hafi valið Steingrím
og því sagt af sér bankaráðsfor-
mennsku. Ástæðuna segir Ág-
úst vera þá að sannfæring
hans vegi þyngra en setan í
bankaráði og augljós trúnaðar-
brestur hafi orðið milli hans
og ráðherra bankamála, sem er
samflokksmaður Ágústar.
Rökrétt aö hætta
Ákvörðun Ágústar er fullkom-
lega rökrétt út frá þeim for-
sendum sem hann gefur sér
sjálfur, þ.e. að ríkja þurfi sér-
stakur trúnaður milli hans,
sem pólitískt kjörins fulltrúa
Alþýðuflokksins og banka-
málaráðherra sama flokks. Ág-
úst er greinilega á annarri pól-
itískri línu en fomsta flokks-
ins. Hún vill halda uppi
ákveðnum fjölbreytileika í
hinni fjölskipuðu bankastjóm
Seðlabankans á meðan Ágúst
er talsmaður
þess að ein-
sleitur hópur
vina og kunn-
ingja hans úr
viðskiptadeild-
inni úr Há-
skólanum raði
sér í banka- - ,
stjórastólana. A9u5t
Ágreiningur getur að sjálf-
sögðu komið upp í öllum
flokkum milli einstakra
manna annars vegar og svo
flokksstefnunnar hins vegar.
Undantekningarlaust hefur þá
verið talið eðlilegt að trúnað-
armenn flokksins víki ef þeir
treysti sér ekki til að lifa við
ákvarðanir flokks síns. Ágúst
Einarsson vék úr sinni trúnað-
GARRI
arstööu og mun væntanlega
taka sín baráttumál upp á rétt-
um vettvangi í stofnunum Al-
þýðuflokksins og reyna að
vinna þeim fylgi þar.
Óge&felldar
yfirlýsingar
Það er hins vegar alltaf ógeð-
fellt þegar menn sem orðið
hafa undir í pólitískum átök-
um beita fyrir sig rógi eða
reyna að upphefja sjálfa sig á
kostnab einhverra annarra.
Þab er einmitt það sem Ágúst
Einarsson reynir í þessu
bankastjóramáli. í DV í gær
segir hann að „með því að
skipa Steingrím Hermannsson
seðlabankastjóra gekk ráð-
herra framhjá mörgum hæfi-
leikamönnum sem hafa
menntun og starfsreynslu til
að taka að sér þetta sérhæfða
starf." Með þessu er Ágúst auð-
vitað með afar ósmekklegum
hætti að gera sjálfan sig breið-
an með því að gera lítið úr
Steingrími Hermannssyni,
verkfræðimenntun hans og
stjómunarreynslu í áratugi er
hann var ráðherra og alþingis-
maður. Hroki Ágústar kemur
raunar ótrúlega vel fram í þess-
ari stuttu tilvitnun, því hann
er ekki aðeins að lýsa frati á
Steingrím, heldur á samstarfs-
menn sína í bankaráðinu,
samflokksmenn sína og
bankamálaráðherra, alla
stjómarreynslu stjómmála-
manna fyrr og síðar og síðast
en ekki síst á verkfræðimennt-
un. Bankaráðsmaðurinn opin-
berar í leiðinni hver hún er
þessi mikla sannfæring hans
sem hann er tilbúinn að
„fóma" bankaráðssetu fyrir.
Hún er einfaldlega sú að eng-
inn nema viðskiptafræðingar
eða hagfræðingar eigi rétt á að
setjast í seðlabankastjóra-
stöðu. Ágúst Einarsson og
vinaklúbbur hans í viðskipta-
deildinni uppi í Háskóla em
sem betur fer einir í flokki þeg-
ar kemur að mati á þeirra eigin
verðleikum. Ágúst gerði rétt í
því að segja af sér fyrst hann
getur ekki unað því að verða í
minnihluta með skoðanir sín-
ar. Smekkleysi hans og hroki í
tengslum við afsögnina hins
vegar bendir eindregið til að
hann hafi aldrei átt erindi í
jafn þýðingarmikið starf og
formaður bankaráðs Seðla-
bankans er. Garri
Suburnesjabæjarflugvöllur!!!
„Góðir farþegar! Þetta er K. H.
Njarðvík, flugstjórinn ykkar.
Eftir fimm mínútur lendum við
á Suðurnesjabæjarflugvelli.
Veðrið er rysjótt, skyggni ekk-
ert...." Eitthvað á þessa leið
munu tilkynningamar hljóma
þegar lýðræðið á Útnesjum nær
fram að ganga og meirihluta-
vilji tæplega níu af hundraði
atkvæðisbærra manna í nýja
hreppnum ákvebur að hann
skuli heita Suðumesjabær.
Góður meirihlutavilji var fyrir
því að sameina Keflavík, Njarb-
vík, Ytri sem Innri, og Hafnir
þegar kosið var um sameiningu
sveitarfélaga í vetur. Aldrei hafa
nema nákvæmustu landmæl-
ingamenn getað fundið skil á
milli Keflavíkur og Njarðvíkur
og hvorki mannfræðingar né
ættfræðingar ráða yfir neinum
þeim vísindaaðferðum sem
skilið geta Njarðvíking frá Kefl-
víkingi.
En þegar ab því kemur ab velja
nýja sveitarfélaginu nafn stíga
sannir Njarðvíkingar á stokk og
strengja heit.
-Keflvíkingar skulum vér aldr-
ei verða.
Og þeir gera betur. Þeir heita
því aö Keflvíkingar skuli ekki
heldur fá að vera Keflvíkingar
hér eftir. Þeir eiga að vera Suð-
umesjabæingar samkvæmt lýö-
ræðisíegum úrskurbi.
Kosningabær?
Þegar sameining sveitarfélag-
anna þriggja suður með sjó var
samþykkt fylgdi með að síðar
yrbi ákveðib hvað bamið skyldi
heita. Um nafngiftina var kosið
s.l. laugardag og var bannað ab
velja neitt þeirra nafna sem
eðlileg mega teljast en boðið
upp á nokkur frábær ónefni
sem öll enda á -bær.
Engum datt þó í hug nafnið
kosningabær, sem hefði verið
vel við hæfi vegna þess hvab
þeir em duglegir að kjósa í nýja
kaupstaðnum og lagt var til aö
allir sem náð hefðu fimm ára
aldri væm kosningabærir.
Af þriðjungi kosningabærra
sem þátt tóku í í nafnavalinu
með bær- endingunni setti
rúmur helmingur Keflavíkur-
bær í línu sem átti að setja eig-
in ósk um nafn, auk einhverra
ef þeim fimm bær-nöfnum sem
fyrirskipað var að krossa við.
Þar sem Keflavík, jafnvel meb
bær-endingunni er bannorð
Á víbavangi
vom þau atkvæði ógild, því
þetta var vönduð atkvæða-
greiðsla, sem miðar að því einu
að Njarövíkingar verði ekki
Keflvíidngar, þótt þeir búi í
Keflavík.
Ekki einkamál
Nú er Keflavík sem sagt úr sög-
unni því hún er hvergi til sem
ömefni hvab þá annaö. Gamla
verstöðin stendur við Stakks-
fjörð, og verður Njarðvík raun-
ar að sætta sig við það líka.
Því hlýtur Keflavíkurflugvöllur
að hverfa út af landakortinu, en
hann er á Miðnesheiði. Því
mun hann nefnast Suðumesja-
bæjarflugvöllur, eins og vikib er
að hér að framan.
Njarðvíkingur mun hverfa úr
sögunni eins og Keflvíkingur og
úr verbur Suðumesjabæingur.
Menntastofnanir, íþróttafé-
lög, fyrirtæki og slíkt mimu
kennd við bæ og liöleg verða
heitin á bæjarstjóm og bæjar-
stjóra Suðumesjabæjar.
Alþjóðaheitið á flugvellinum
verbur einkar þjált í munni út-
lendinga „Sudumesjabaer Air-
port". Lengi má teygja lopann
um þær fínu aðferðir sem
Njarðvíkingar beita til að losna
vib að verða Keflvíkingar og af-
leiðingar þeirra. En mál er að
linni.
En ein spuming í fúlustu al-
vöm: Nær þab yfirleitt nokk-
urri átt að íbúar einhvers land-
svæðis búi sér til eigin kosn-
ingareglur um að breyta fom-
um nafngiftum, þótt þeir séu
þar í sveit settir tun stundarsak-
ir?
Það er varla einkamál sveitar-
félaganna suður með sjó að
ráðskast með málvenju kyn-
slóðanna og skrifa landakortið
upp á nýtt.
Til er Ömefnastofnun sem
starfar samkvæmt lögum og
ber skylda til að vera til ráðu-
neytis um allt er varðar ömefni
og nafngiftir á bæjum, fyrir-
tækjum, götum og mörgu
öðm. Til ab mynda hefur stofn-
unin gefið nýjum götum og
öðrum mannvirkjum í Reykja-
vík nöfn.
Ef útnesjamenn leituöu þang-
að til að þiggja ráð í sínum
vanda gætu þeir kannski Iosn-
ab út úr því klúðri sem þeir em
búnir að koma sér í, og varðar
svo miklu fleiri en þá Njarðvík-
inga eina sem aldrei vilja verða
Keflvíkingar þótt munurinn á
þeim sé nákvæmlega enginn.