Tíminn - 05.07.1994, Blaðsíða 4

4
fHÉtt!§9$9l
Þri&judagur 5. júlí 1994
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Utgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Stakkholti 4, 105 Reykjavík
Inngangurfrá Brautárholti.
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Prentun: Prentsmibja
Frjálsrar fjölmiblunar hf.
Mána&aráskrift 1400 kr. m/vsk. Ver& í lausasölu 125 kr. m/vsk.
Framsókn, ekki
fátækt
Sá lærdómur sem dreginn verður af um-
ræðu undanfarinna vikna um veiðar í
Smugu og á Svalbarðasvæði er sá að ekki er
verjandi að byggja alla afkomu íslendinga á
fiskveiðum. Fiskur er vitanlega aðalútflutn-
ingsvara okkar og verður enn um sinn. En
þær sveiflur sem eru á afla og áhrif þeirra á
hag allra landsmanna valda því að ekki
verður við það unað að láta þær ráða mestu
um kjör fólks í landinu.
Þetta eru margendurtekin sannindi, en
engu er líkara en sterk öfl í þjóðfélaginu telji
að allt annað verði að þoka fyrir mikilvægi
fiskveiðanna, jafnvel svo að barist hefur ver-
ið á móti uppbyggingu annarra atvinnu-
greina. Landið geymir gífurlega orku í
vatnsföllum og iðrum jarðar. Þessi orka er
ekki nema að litlu leyti nýtt. Þar kemur til
ótti við erlent fjármagn. Engu er líkara en
margir íslendingar, og jafnvel stjórnmála-
menn sem vilja láta taka sig alvarlega, telji
allt erlent fjármagn af hinu illa, nema lán
auðvitað. Það þykir miklu hagkvæmara að
taka stór lán erlendis, lán sem hlaðast upp
og verða byrði barna okkar, heldur en laða
að fjármagn til framkvæmda. Sjaldnast er
spurt hvort hin erlendu lán séu hagstæð,
hvort þau skili raunverulega ágóða, hvort
þau borgi sig með öðrum orðum. Hins veg-
ar er nákvæmlega reiknað út hverju erlent
fjármagn í áhætturekstri skilar eða skilar
ekki.
íslenskir sjómenn og fiskifræðingar hafa
aflað dýrmætrar vitneskju um hafið í kring-
um landið og lífið í hafinu. Sú þekking mun
skila sér, en því aðeins að fiskistofnar séu
ekki ofveiddir, og stórlega sé dregið úr til-
kostnaði við að ná þeim fiski á land sem var-
legt þykir á ári hverju.
Orkan er vannýtt. Ekki er enn ljóst hvort
bein orkusala til Evrópu er möguleg, en
uppbygging orkufrekra iðjuvera er kostur
sem verður að taka alvarlega til athugunar.
Það var áfall að ekki tókust samningar á sín-
um tíma um álver á Keilisnesi. Aðrir kostir
eru væntanlega í athugun. Mestu máli
skiptir að íslendingar loki sig ekki inni í
þeirri íhaldssemi að óttast fjármagn. Það er
dýrt að vera fátækur, og verði ekki rösklega
tekið til hendinni við að nýta orku landsins
til iðnaðar verður hér framhald á þjóðarsátt
um lág laun, gengisfellingu í haust og fá-
tækt.
Framseljanlegur kvóti í fiskveiðum og
landbúnaði á að stuðla að hagræðingu, sem
leiði til betri kjara allra. Raunveruleg launa-
lækkun án lækkunar á framfærslukostnaði
er sá skattur sem launafólk greiðir þjóðar-
sáttinni. Framsókn verður að koma í stað fá-
tæktar.
Bændaglíma flokksformanna
Eins konar „status quo" virö-
ist vera í stjórnmálaheiminum
þessa dagana. Stjórnmála-
menn láta lítiö eftir sér hafa
um haustkosningar og í raun
hvab sé framundan á næstu
vikum og mánuðum í pólitík-
inni.
Skýringin á því er sú ab þeir
vita ekki nákvæmlega hvab
kemur út úr þeirri gerjun, sem
nú er í gangi innan ríkisstjórn-
arinnar og ekki síbur innan
Sjálfstæbisflokksins, þar sem
helmingur þingmanna flokks-
ins vill kosningar í haust auk
þess sem menn óttast ótrygg-
an þingmeirihluta.
Hvorugur flokkurinn sleppir
hinum úr stjórninni meb
kosningamál upp í erminni og
þab er nánast þab eina núorb-
ib sem heldur ríkisstjórninni
saman. Stjórnarsamstarfib er
orbið ab bændaglímu þar sem
flokksforingjarnir standa á
vellinum eins og glímukappar
rétt eftir ab búib er ab kalla:
Stigib!
Grunsemdir um ab stjórnar-
flokkarnir væru ab finna
snöggan blett hvor á öbrum,
vöknubu snemma í júní þegar
Moggi reib á vabib í umfjöllun
um ríkissjóðshallann.
Mogginn tekur
Gubmund á teppið
í leiðara blaðsins daginn eftir
um ríkissjóbshallann var hart
deilt á heilbrigbis- og trygg-
ingarábherra og föburlegi um-
vöndunartónninn er orðinn
hávær.
„Meginástæban fyrir því, ab
nú stefnir í meiri halla á fjár-
lögum en Alþingi gerbi ráb
fyrir er sú, ab rábuneyti sum
hver a.m.k., og þá sérstaklega
heilbrigbis- og tryggingarábu-
neytib, hafa brugbist þeirri
skyldu ab framkvæma sparn-
abarabgerbir, sem fjárlagaaf-
greiðslan byggbist á. Þannig
stefnir í, ab útgjöld þessa ráðu-
neytis verbi 1-2 milljörbum
hærri en áætlab var vib gerð
fjárlaga... Gubmundur Arni
Stefánsson, heibrigbis- og
tryggingarábherra, verbur ab
GARRI
gera opinberlega grein fyrir
því, hvers vegna hann og
rábuneyti hans hafa ekki hlýtt
fyrirmælum Alþingis um nib-
urskurb á þessum útgjaldalib-
um."
Mogginn og Sjálfstæbisflokk-
urinn voru augljóslega búnir
ab finna sér sker til ab láta
stjórnarsamstarfib steyta á. En
enn og aftur kom kænska Jóns
Baldvins honum til hjálpar,
því hann var fyrstur manna til
ab gera sér grein fyrir því að
krók þurfti hér á móti bragbi,
til ab bjarga heibursmanna-
samkomulaginu. Jón kann
manna best á tilfinningalegt
nótnaborb Jóhönnu og spilaði
á þab eftir ab hafa sigrab hana
í formannsslagnum. Þab tón-
verk þekkja allir, en fæstir
gerbu sér grein fyrir því ab
meb þessum snilldarleik kom
hann ekki abeins Jóhönnu út í
horn, heldur fékk hann svig-
rúm til að koma Gubmundi
Árna í örugga höfn og gera
hann skuldbundinn sér, ábur
en Morgunblabib næbi ab éta
hann upp til agna, Alþýbu-
flokknum til stórskaba og
Gubmundi sjálfum til pólit-
ísks fjörtjóns. í stabinn fyrir
Gubmund Árna kom nibur-
skurbarkóngurinn mikli, Sig-
hvatur Björgvinsson, og þab er
næsta víst ab Morgunblabib
tekur ekki Sighvat á teppib á
sama hátt og Gubmund Arna.
Jón glímir vel
Þar meb fór út um þúfur hern-
abaráætlun Moggans og Sjálf-
stæbisflokksins um ab skella
skuldina á Gubmund Árna og
sprengja stjórnina á þeim for-
sendum.
Jón Baldvin hins vegar sýndi
hér og sannabi ab hann er pól-
itískur glímumabur góbur,
enda er vinur hans og fóst-
bróbir á Mogganum þegar far-
inn ab tala meb allt öbrum
hætti um ríkisfjármál í Reykja-
víkurbréfi en hann gerbi fyrir
örfáum dögum í leiðara. Því
má segja um þessa lotu í
bændaglímu stjórnarsam-
starfsins þab sem Þursaflokk-
urinn sagbi um Sigtrygg fyrir
margt löngu: „Jón Baldvin
vann!" Garri
í djúpu lauginni
Eftir ab Eggert Skúlason frétta-
mabur fékk afhent sæti í stjórn
íslenska útvarpsfélagsins sem
fulltrúi starfsmanna, sagbi hann
í viðtali vib fréttastofu Stöðvar 2
eitthvab á þá leib, ab nú væri
spennandi ab stinga sér í djúpu
laugina og svamla þar um meb
hinum hákörlunum. Einhver er
nú munurinn á því heldur en ab
troba marvabann í grunnu laug-
inni meb smáfiskunum.
En ab vera samtímis hákarl í
djúpu lauginni og smáfiskur í
þeirri grunnu gengur ekki upp.
Fréttastjóri Stöbvar 2, sem verb-
ur ab láta sér lynda ab sprella á
grunnu, líöur ekki ab undirsátar
spóki sig með hákörlunum í
stjórn íslenska útvarpsfélagsins
í þeirra heimalaug. Þegar Eggert
kom til vinnu eftir upphefbina
voru honum settir kostirnir: ab
drífa sig upp úr djúpu lauginni
og yfirgefa hákarlatorfuna þar,
eba taka pokann sinn og hverfa
af fréttastofunni.
Aubvitab valdi Eggert félags-
skap hákarlanna og er nú kom-
in upp sú skrýtna staba ab full-
trúi starfsmanna er á brott rek-
inn og situr í stjórninni í um-
boöi sjálfs sín og forstjóra
Securitas.
Reka, reka, reka
Á sama fundi og fréttamaður-
inn var útnefndur í stjórn ís-
lenska útvarpsfélagsins var Páli
útvarpssjóra sagt upp, en aftur á
móti kosinn í stjórnina og sitja
þar nú tveir útskúfabir starfs-
menn en uppdubbaðir stjórnar-
menn sama fyrirtækis og una
hag sínum sjálfsagt vel meb
hinum hákörlunum í djúpu
lauginni, eins og fréttamenn
Stöðvar 2 lýsa stjórn fyrirtækis-
ins sem þeir starfa hjá eöa störf-
ubu.
íslenska útvarpsfélagiö er und-
arlegur félagsskapur. Þaö rekur
útvarp og sjónvarp og svo er
þaö duglegt aö reka starfsfólk.
Þegar rök þrýtur á stjórnarfund-
um er handafl látib rába. Stjórn-
ir skiptast í meirihluta og
minnihluta, sem vinna hver
öbrum og fyrirtækinu allt til
óheilla sem völd og kraftar end-
ast til.
Stjórnarmenn og yfirmenn
hafa löngum verib uppteknari
af því ab bola hver öörum frá en
Á víbavangi
ab reka fyrirtækið sómasamlega
og er saga þess eins og hallæris-
legir og illa gerbir framhalds-
þættir, sem áhorfendur mundu
ekki trúa aö óreyndu aö stubst
gætu vib sögulegar staðreyndir.
I þessari sápuóperu er illa farið
meö hlutverkin og er ofleikur
margra þátttakenda vægast sagt
ömurlegur.
Hvab er selt og hvab
keypt?
Leikreglur valdataflsins meb
hlutabréf útvarpsfélagsins eru
óskiljanlegar meö öllu, eins og
þegar einhver stjórnarformab-
urinn kvab upp úr um að hann
hafi verið beittur óheibarlegum
brögðum þegar einn hluthaf-
anna þóttist vera aö selja hluta-
bréf, en var í raun og sann að
kaupa. Enn er óupplýst í hverju
vélabrögðin fólust.
Nú er komin enn ein stjórn og
enn einn friöurinn, ab því ab
stjórnendur segja og reka hvern
annan á víxl. Lögbann er á yfir-
töku á Sýnarrás og á meöan veit
enginn hver á hana og eru
merkileg málaferli þar í sjón-
máli, þar sem vægi hlutabréfa
verbur vegiö og metiö.
Fréttir eru látnar leka út um ab
verið sé að selja útlendingum
svo og svo mikið í íslenska út-
varpsfélaginu og á þab
víst að setja hroll að
einhverjum, en hverj-
um er óljóst. Hvaða út-
lendingar eru fúsir til
að kaupa hlutabréf í
skuldum upp á annan
milljarð króna er enn
óljósara.
En mottó íslenska út-
varpsfélagsins hf. er aö
reka. Stjórnarmenn
ráða og reka hvern annan. Hver
útvarpsstjórinn af öbrum er rek-
inn, fréttastjórar eru reknir í hin
og önnur störf og nú loks er far-
iö aö reka óbreytta starfsmenn
fyrir þá sök eina að kasta sér út í
djúpu laugina til hákarlanna,
sem stjórna eiga öllu móverk-
inu. En þeir sem reka í dag eru
kannski sjálfir burtreknir á
morgun, og ræbur guð og lukk-
an því hvort þeim verbur spark-
aö út í djúpu laugina eöa upp á
þurrt.
Og hákarlarnir í djúpu lauginni
sæta færis aö rífa hver annan í
sig, á meðan fyrirtækiö veslast
upp í höndunum á starfsfólki,
sem keppist vib ab velja efni fyr-
ir illa læsa unglinga og körfu-
bolta fyrir krakka sem safna
myndaseríum.
Það er engu líkara en aö þessu
sé öllu stjórnab frá Efstaleiti —
úr vígi keppinautanna. Þab
mun koma í ljós í síöasta þætti
sápuóperunnar. OÓ