Tíminn - 31.01.1995, Blaðsíða 4

4
Þriöjudagur 31. janúar 1995
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: ]ón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mána&aráskrift 1550 kr. m/vsk. Ver& ílausasölu 150 kr. m/vsk.
Stefnumótun til
stjórnar
Þær fullyröingar heyrast æöi oft aö stjórnmála-
flokkarnir séu úrelt fyrirbrigöi og því minna viröi
eftir því sem lengur hefur veriö starfaö innan
þeirra. Umræöur um „gamla fjórflokkinn" eru til
vitnis um þetta. Nýjar hreyfingar viröast aö
minnsta kosti fyrst í staö höföa til fólks, og koma
vel út í skoöanakönnunum, sem oft hefur nægt til
þess aö koma inn þingmönnum. Hins vegar hafa
þær sjaldnast oröiö langlífar.
Sú tilvitnun er fleyg aö stjórnmál séu „list hins
mögulega". Hún þýöir meö öörum oröum aö
stjórnmál verði að byggjast á raunsæi og mála-
miðlun milli ólíkra sjónarmiöa. „Grasrótin", ef
notast má við þaö hugtak, geymir ólík sjónarmið
til þjóöfélagsmála. Ný stjórnmálasamtök skírskota
löngum til grasrótarinnar og telja sig hafa umboö
fyrir hana í heilu líki.
Innan stjórnmálaflokkanna er fólk með ólíkar
skoöanir, en drjúgur þáttur í starfi þeirra er að
sameina fólkið um stefnu sem þaö getur sætt sig
viö.
Hin nýju samtök Þjóövaki héldu landsfund sinn
um síðustu helgi. Fréttir af þeim fundi eru lær-
dómsríkar fyrir stjórnmálastarf og skólabókar-
dæmi um staöreyndir sem eru áöur þekktar. Þjóð-
vaki hefur notið mikils fylgis í skoðanakönnun-
um. Þaö fylgi er ekki síst út á ímynd Jóhönnu Sig-
urðardóttur sem uppreisnarmanns gegn
núverandi ríkisstjórn og stjórnmálamönnum al-
mennt. Hún hefur baðað sig í þessu sviðsljósi síð-
an í haust, að hún sagði skilið við ríkisstjórnina.
Nú er hins vegar komiö að þeim þáttaskilum, að
flokkurinn þarf að taka afstöðu til hinna erfiðu
mála sem stjórnmálaflokkarnir glíma viö. Þar ber
hæst stefnuna í landbúnaðar- og sjávarútvegsmál-
um og erlendum samskiptum, einkum viö Evr-
ópusambandið. Þá kemur það í ljós, og kemur ekki
á óvart, að liðsmenn Þjóðvaka, jafnvel þeir hundr-
að sem mættu á landsfundinn, hafa ólíkar skoðan-
ir á þeim málum. Niðurstaðan var því að vísa þeim
til nýkjörinnar stjórnar.
Því er ljóst að hveitibrauðsdagarnir eru liðnir
fyrir Þjóðvaka og nú fer sá tími í hönd að boðið
verður fram, og frambjóðendur verða að svara fyr-
ir hin einstöku mál í kjördæmum sínum. Það
veganesti, sem þeir fengu frá landsfundinum í
hinum stóru málum, er rýrt og sennilega mun
hver tala með sínu nefi í kosningabaráttunni.
Hér skal engu spáð um hvert fylgi hinna nýju
samtaka verður, þegar upp er staðið. Hitt er ljóst
að tilvera þeirra mun ekki einfalda þá mynd sem
við blasir að kosningum loknum. Nú er stutt til
kosninga og sú staðreynd blasir við, að Þjóðvaki á
eftir að móta stefnuna í þeim málum sem hæst
ber. Líklegt er að stefnan fái ekki fastan farveg fyrr
en eftir kosningar, og mótist þá af þeim einstak-
lingum sem kunna að verða kjörnir á þing fyrir
samtökin. Allt gerir þetta það að verkum, að stað-
an í stjórnmálunum er einstaklega flókin um þess-
ar mundir.
YYYYYYYY
Átta Sjálfstæbisflokkar
Þaö var fró&legt að fylgjast meö
framgangi kosningaundirbún-
ingsins hjá stjórnmálaflokkun-
um um helgina, ekki síst hjá
Þjóðvakanum annars vegar og
Sjálfstæöisflokknum hins vegar.
í þessum flokkum virðast tvær
algerlega andstæöar tilhneig-
ingar vera í gangi varðandi miö-
stýringu stefnumiöa. Hjá Sjálf-
stæðisflokknum upplýstist
nefnilega að frambjóðendur í
einstökum kjördæmum verða
með sína eigin stefnu í einstök-
um málum og virðist engin sér-
stök áhersla lögð á að stefna
frambjóðenda í kjördæmunum
sé samræmd stefnu flokksins á
landsvísu.
Vestfirsk sjávarút-
vegsstefna
Þannig riöu frambjóðendur
Sjálfstæðisflokksins á Vestfjörð-
um á vaðið og kynntu sérstaka
sjávarútvegsstefnu sem gengur í
berhögg við þá stefnu sem for-
ustumenn flokksins í öðrum
kjördæmum hafa sett fram.
Miðab vib þá alvöru sem virðist
fylgja þessari tegund framsetn-
ingar kosningamála Sjálfstæöis-
flokksins, nefnilega að sérstök
stefna sé kynnt í einstökum
málum í einstökum kjördæm-
um, er e.t.v. eðlilegra að tala um
Sjálfstæðisflokkinn í fleirtölu í
staði þess að kalla hann einn
flokk. Þannig veröa það vænt-
anlega átta Sjálfstæðisflokkar
sem taka þátt í kosningabarátt-
unni, einn í hverju kjördæmi og
allir með ólíka stefnu í hinum
ýmsu málum. Þegar er búið að
kynna vestfirsku sjávarútvegs-
stefnuna og þá sunnlensku og
fljótlega bá búast við að Krist-
inn Pétursson á Bakkafirði
kynni þá austfirsku. í kjölfariö
fylgja svo væntanlega svipuð
kynning á átta landbúnaðar-
stefnum, Evrópustefnum, at-
vinnustefnum o.s.frv.
Þjóðvakinn, „hreyfing fólks-
ins", sem hélt stofnfund um
helgina tók einnig á þessum
kosningastefnumálum en af-
greiddi þau hins vegar með tals-
vert öbrum hætti en Sjálfstæðis-
menn hafa ákveðið að gera. í
GARRI
stað valddreifingarstefnu sjálf-
stæðisflokkanna hefur Þjóðvak-
inn ákveðið að taka meö mið-
stýrðum hætti á ágreiningsmál-
um og blæbrigðamun í skoðun-
um fólksins sem er á hreyfingu.
Ágúst talar fyrir
trillukarla
Öllum álitamálum sem ein-
hverju skipta hefur verið vísað
til Jóhönnu Sigurðardóttur til
úrlausnar nema sjávarútvegs-
málum, einkum málefnum
smábátasjómanna, sem hefur
verið vísaö til úrlausnar hjá sæ-
greifanum Ágústi Einarssyni.
Þessi málsmeöferb féll mörgum
Þjóðvakastofnfundarmannin-
um illa í geö og stormaði hópur
manna af fundinum. Hreyfing
fólksins virðist því ekki síður
vera út úr Þjóövakanum en inn-
an hans, og eftir ab útgöngu-
menn voru farnir af fundi hafa
menn fyrir satt að aðeins hafi
verið eftir þessir 36 sem kosnir
voru í stjórn félagsins.
Svo heppilega vill til að út-
gönguhreyfing fólksins, eins
ólík og sundurleit sem hún nú
er, getur ábyggilega fundið sér
samastaö í einhverjum hinna
átta sjálfstæðisflokka sem verið
er að stofna í öllum kjördæm-
um landsins. Fjölbreytileiki
stefnumiða þessara flokka virð-
ist ætla að vera svo mikill að
jafnvel útgengnir Þjóðvaka-
menn ættu að finna þar eitt-
hvað við sitt hæfi og svigrúm til
að hreyfa sig.
Margir hafa haft orð á því aö
Þjóðvakafólkið sé svo sundur-
leitt að ógerlegt væri fyrir þing-
flokk Þjóðvaka að tala einum
munni eftir kosningar. Svo virð-
ist hins vegar ekki ætla að verða,
Jóhanna og Ágúst muni sjá til
þess að allir tali einum munni,
þ.e. þeirra munni. Hins vegar
verður fróðlegt að fylgjast með
samsteypustjórnamyndun hjá
þingmönnum í þingflokki sjálf-
stæðisflokkanna. Þar mun Dav-
íð Oddsson virkilega fá verðugt
verkefni og nokkub sem aldrei
hefur fyrr verið gert — að leiða
átta flokka þingflokk!
Garri
Loksins ofbýbur embættismanni
Loksins, loksins, sagöi Kristján
Albertsson þegar hann las Vefar-
ann, loksins, loksins skrifaöi
höfundur Reykjavíkurbréfs í
hrifningarkastinu s.l. sunnudag
þegar hann dásamar uppreisn
Vestfjarðaíhaldsins gegn kvóta-
kerfinu, og loksins, loksins söng
á milli eyrna pistilhöfundar
þegar löglærbur fulltrúi hjá
sýslumannsembætti og lektor í
lögfræbi lýsti yfir hneykslun
sinni yfir framferði og gjaldtöku
gírugra innheimtulögmanna.
Runólfur Ágústsson, fulltrúi
sýslumanns í Borgarnesi, reið á
vaðib s.l. föstudag og birtist þá
blaðagrein eftir hann, þar sem
ráðist er harkalega að sam-
keppnisrábi, sem bannar gjald-
skrá og innheimtulögmönnum
sem notfæra sér varnarleysi fé-
vana skuldara til að maka krók
sinn á eymd og varnarleysi fólks
em ekki getur staðib við fjár-
skuldbindingar.
Fulltrúinn bendir á að sumir
innheimtulögmenn hafi und-
anfarið margfaldaö gjaldtökur
sínar fyrir innheimtustörf og
bitni það á þeim sem minna
mega sín og síst skyldi.
Skyldugt er að taka fram að
Runólfur gleymir ekki ab í lög-
mannastétt eru margir réttsýnir
og heiðarlegir menn sem mis-
nota ekki aðstöðu sína til að
hagnast á fátækt og neyð.
Orö í tíma töluö
Réttleysi skuldara og meðferö
á þeim er sjaldan til umræöu og
síst er um hana fjallað af þeim
sem gerst eiga að þekkja til. En
loksins, loksins heyrist hljób úr
horni sýslumannsembættis þar
sem lýst er þeim afarkostum
sem einstaka skuldarar verða að
hlíta og eru algjörlega varnar-
lausir gegn.
Samtök lögmanna, sam-
keppnisráö og löggjafinn hljóta
að taka mál þessi til endurskoð-
unar og þeir sem þykjast bera al-
menn mannréttindi fyrir brjósti
eiga einnig aö láta til sín taka.
Á víbavangi
Meðferð á skuldurum og
ábyrgðarmönnum þeirra ætti
einnig ab verða tekin til endur-
mats. Framkvæmdavaldið og
lánastofnanir virða eignarrétt
og heimilishelgi einskis þegar
skuld er komin í innheimtu.
Menn eru sviftir yfirráðarétti
yfir eignum sínum fyrir smá-
vægileg víxlspor á fjármálasvell-
inu og sífelldar hótanir um að
selja aleigu sem ofast eru heim-
ili þykja sjálfsagðar og eðlilegar.
Eignarrétturin er svívirtur og
heimilisgrið rofin eins og gerist
í ríkjum sem stjórnaö er af
glæpamönnum.
Eignarréttur og
heimilishelgi
Lánastofnanir heimta uppá-
skriftir og ábyrgb manna á lán-
veitingum, sem þeir hvorki fá í
hendur né að til standi að þeir
greiði. Þessar ábyrgðir er öfga-
kenndar og eiga að firra lána-
stofnanir allri ábyrgð á útlánum
sínum eða á viöskiptavinum
sínum.
Sé ekki staðib í skilum eru
innheimtulögmenn og fram-
kvæmdavaldiö virkjað til að
þjarma að skuldurum og/eða
ábyrgðarmönnum þeirra. Og þá
fer eignarrétturinnm og heimil-
ishelgin fyrir lítiö.
Ósvífnum kostnaðarliðum er
hlaöið ofan á gjaldfallnar skuld-
ir og veð tekin í eignum út og
suður eftir atvikum og embætti
framkvæmdavalds og dómstól-
ar eru gerðir út til að hóta og
framfylgja einhliða rétti og kröf-
um innheimtuaðila.
Varnarleysi þeirra sem í lenda
er algjört.
Nú eru valdsmenn að gera sig
breiða og þykjast vera að endur-
bæta stjórnarskrá. Þar eru
ákvæbi um að tryggja eignarrétt
og ei.tthvað er um mannréttindi
en Iítið hefur frést af að stjórn-
arbótarmönnum hafi dottið
heimilishelgi í hug, enda er hún
íslendingum framandi.
Hótanir um eignaupptöku og
nauðungarsölur á heimilum
fólks eru hluti af daglegu lífi hér
á landi, eða íslenskur veruleiki,
eins og menningarlega sinnað
fólk kallar það. Allt er það lög-
legt, siðað og sjálfsagt og mikil
gróðalind fyrir þá sem um sýsla.
Ef grein Runólfs Ágústssonar
um réttarstöðu skuldara getur
orðið upphaf að réttarbót sem
stuölar að heimilisgriðum og
tryggir eignarrétt getur úr orib
sú siðvæðing sem allir tala um
en enginn veit hvernig á að
framkvæma. OÓ