Tíminn - 31.03.1995, Blaðsíða 18

18
",Irlnrf
Föstudagur 31. mars 1995
Rannveig Guömundsdóttir:
Stöndum vörö um
mannréttindi fatlaðra
Á því tímabili, sem Alþýöu-
flokkurinn hefur fariö meö fé-
lagsmálaráöuneytiö, hafa átt sér
staö stórstígar framfarir í mál-
efnum fatlaöra. Þannig hafa
fjárveitingar til málaflokksins
aukist um meir en 500 m.kr. á
föstu verölagi frá 1987, eöa um
37%. Þannig hefur tekist aö
tryggja uppbyggingu þjónustu-
kerfis fyrir fatlaða og komast hjá
því aö niðurskurður ríkisút-
gjalda sé látinn bitna á fötluð-
um. Úthlutun úr Framkvæmda-
sjóöi fatlaöra í ár er hærri en
nokkurn tíma áöur, eöa rúmar
500 m.kr.
Þáttaskil meö nýjum
lögum
Veigamikil breyting var gerö á
lögum um málefni fatlaöra árið
1992. Þessi lög færöu fötluöum
mikilvægar réttarbætur og eru
þessar helstar:
1. Framkvæmd og eftirlit í
málaflokknum var aöskiliö og
fötluðum tryggö sérstök rétt-
indagœsla, sem svæðisráðum er
faliö aö annast. Fatlaðir, eða að-
standendur þeirra, geta þannig
snúið sér til svæöisráöa telji þeir
aö réttur þeirra til þjónustu skv.
lögunum hafi ekki verið virtur.
Þá kveöa lögin á um trúnaðar-
mann fatlaöra og hafa þeir veriö
skipaöir á hverju starfssvæði.
Hlutverk þeirra er aö sinna rétt-
indagæslu þeirra sem búa á
stofnunum.
2. Lögin boðuöu stefnubreyt-
ingu, sem felst í því aö treysta
fulla þátttöku þeirra í samfélag-
inu og jafnrétti fatlaðra og ann-
arra þegna. Þannig er nú lögö á-
hersla á aö gera fötluðum kleift
að öölast sjálfstaeða búsetu, og er
Framkvæmdasjóði fatlaðra nú
heimilt að leggja fé til uppbygg-
ingar félagslegra íbúöa fyrir fatl-
aöa.
3. Eitt mikilvægasta nýmæli
laganna er aö nú er heimilt aö
veita fötluöum frekari liðveislu,
sem er fólgin í aöstoö viö at-
hafnir daglegs lífs. Hér er um
persónubundna þjónustu aö
ræöa, sem miöar aö því aö gera
fötluðum kleift aö búa utan
stofnana. Árlega er nú veitt 50-
60 m.kr. til þessarar þjónustu.
Almenn liöveisla er hins vegar
verkefni sveitarfélaga og er til-
gangur hennar aö rjúfa félags-
lega einangrun hins fatlaða
með því aö styöja hann til að
njóta tómstunda- og menning-
arlífs.
4. Lögin tryggöu aðgang geð-
fatlaðra að þjónustukerfi fatl-
aöra, en mál þeirra voru komin
í algjört óefni. Lögin kveöa á
um fimm ára átak í málefnum
þeirra, þannig að sérstakri fjár-
veitingu hefur árlega veriö varið
til uppbyggingu hennar. Komiö
hefur verið á laggirnar sambýli
auk áfangastaöar fyrir geöfatl-
aða. Gerður hefur veriö þjón-
ustusamningur viö Geöhjálp
um stuðningsþjónustu fyrir
VETTVANGUR
„Ofangreint yfirlit sýnir
að Alþýðuflokkurinn
hefur haft ótvíræða for-
ystu í uppbyggingu vel-
ferðarþjónustu fyrir fatl-
aða. Þannig vill flokkur-
inn hafa það áfram.
Framtíðarsýnin er sú, að
svo vel takist til um upp-
byggingu þjónustu fyrir
fatlaða að sérlög í mál-
efnum fatlaðra verði ó-
þörf."
geðfatlaða, og hafa um 50 geö-
fatlaðir í höfuöborginni notið
þeirrar þjónustu. Segja má aö
þjónusta þessi ásamt þeirri
þjónustu, sem veitt hefur veriö í
kjölfar laganna af svæöisskrif-
stofum í málefnum fatlaöra,
hafi gjörbreytt aðstæöum fjöl-
margra geðfatlaðra.
5. Mikilvægt nýmæli laganna
var aö nú er heimilt að veita fé
úr Framkvæmdasjóði fatlaöra til
aö bœta aðgengi fatlaðra. Frá
gildistöku laganna hafa um 40
m.kr. verið veittar í þessu skyni.
Lögin skylda sveitarfélögin til
aö gera áætlanir í ferlimálum og
sérstakur starfsmaöur á vegum
ferlinefndar félagsmálaráðu-
neytisins veitir þeim ráðgjöf í
þeim efnum.
Nýlegar aðgerðir
Nýlega gaf ég út reglugerö um
þjónustu viö fötluð börn og
fjölskyldur þeirra. Sú reglugerö
tekur m.a. til stuðningsfjöl-
skyldna fatlaðra barna. Um er að
ræöa mjög dýrmæta þjónustu,
sem gerir mörgum foreldmm
fatlaöra barna kleift að annast
börn sín, sem ella væri ekki
unnt. Erfitt hefur hins vegar
reynst aö fá stuðningsfjölskyld-
ur til starfa, þar sem fram til
þessa hafa greiðslur veriö mjög
rýrar. Meö gildistöku reglugerö-
arinnar hœkkuðu greiðslur um
26-122% eftir þyngd fötlunar.
Vonir standa til að auðveldara
veröi aö sinna þessari þjónustu
sómasamlegar en veriö hefur.
Félagsmálaráðuneytiö lagði
nýlega til fjármagn til táknmáls-
túlkunar, þannig frá 1. mars öðl-
uðust heyrnarlausir og dauf-
blindir rétt á táknmálstúlkun,
m.a. í samskiptum sínum viö
opinberar stofnanir og sérfræð-
inga, sem hafa starfsleyfi frá op-
inberum aöilum. Hinn tak-
markaði réttur til táknmálstúlk-
unar hefur veriö smánarblettur
á velferðarkerfi okkar í allt of
langan tíma. Nefnd á vegum
ríkisstjórnarinnar vinnur nú aö
tillögum um framtíðarskipan
táknmálstúlkunar, svo loks sér
fyrir endann á þessu mikla
hagsmunamáli heyrnarskertra.
Einhverfir einstaklingar hafa
mikla sérstöðu í litrófi hinna
fötluðu. Um nokkurt skeiö hafa
hagsmunasamtök þeirra hvatt
til aö mörkuð verði framtíðar-
stefna í málefnum er þá varða
sérstaklega. Nýlega skipaði ég
nefnd til þess að gera tillögur
um skipan þjónustu fyrir þá.
Við þær tillögur veröur leitast
viö að tryggja aðild aöstand-
enda þeirra og sérfræöinga aö á-
kvörðunum er varöa málefni
einhverfra.
Verkin tala
Ofangreint yfirlit sýnir að Al-
þýöuflokkurinn hefur haft ótví-
ræða forystu í uppbyggingu vel-
feröarþjónustu fyrir fatlaða.
Þannig vili flokkurinn hafa það
áfram. Framtíðarsýnin er sú, aö
svo vel takist til um uppbygg-
ingu þjónustu fyrir fatlaöa að
sérlög í málefnum fatlaöra veröi
óþörf. Flokkurinn hefur markaö
þá stefnu, aö málefni fatlaöra
veröi í framtíðinni á ábyrgö
sveitarfélaganna, samofin hinni
almennu félagsþjónustu þeirra.
Höfundur er félagsmálarábherra.
UMSJÓN: BJÖRN ÞORLÁKSSON
íslandsmótiö í sveitakeppni hefst í dag:
Síbbúin forkeppni
Síbbúiö íslandsmót í sveitakeppni hefst í dag, en fresta varö
mótinu fyrir hálfum mánuöi þar sem ófærö kom í veg fyrir aö
sumar landsbyggöarsveitanna kæmust í mótiö.
Spilamennska hefst kl. 15.10
en fyrirliðafundur hefur veriö
boðaöur kl. 14.00. Tveir leikir
em í dag, þrír á morgun og
tveir á sunnudag. 40 sveitir
munu spila í Þönglabakkanum
og komast 10 sveitir áfram,
tvær efstu í hverjum riðli, í
lokakeppnina sem fer fram í
dymbilvikunni.
Riðlarnir í ár:
A-ribill:
Tryggingamiöstööin
Roche
Metró
Björn Friðriksson
Jón Stefánsson
Hermann Tómasson
Sparisjóður Mýrarsýslu
Júlíus Sigurjónsson
iöaj:
kk4Mþj
B-rib
Slökk^Mþj. Austurlands
Kristinn Kristjánsson
Vinir og vandamenn
SamVinnuferöir-Landsýn
Jón St. Ingólfsson
S. Ármann Magnússon
Eövarð Hallgrímsson
Óskar Elíasson
C-riöill:
Landsbankinn, Reyðarfirði
Borgey
Magnús E. Magnússon
Málning hf.
íslandsbanki, Selfossi
Rúnar Einarsson
Landsbréf
Herðir
D-riöill:
Kaupfélag Skagfiröinga
Samskipti
Dröfn Guömundsdóttir
Stefán Stefánsson
VÍB
Ormarr Snæbjörnsson
Ólafur Lámsson
Hallgrímur Rögnvaldsson
E-riöill:
Kristján Már Gunnarsson
Kjötvinnsla Siguröar
Borgfirskir bændur
Auðunn Hermannsson
Flugleiöir innanlands
Ólína Kjartansdóttir
Hjólbarðahöllin
Ragnar Jónsson
Iauf trompað, tígulkóngur og -
ás. Þannig var staðan:
Spaðaáttan
Danska bridgesambandiö
hefur til styrktar yngri spilur-
um gefiö út bridgebók er nefn-
ist „I gegnum spilastokkinn",
en þar eru 52 frægir spilarar
fengnir til aö segja lífsreynslu-
sögur þar sem eitt spilanna
gegnir lykilhlutverki í hverri
sögu. Þannig er rennt í gegnun
allan stokkinn.
Svo gripiö sé niöur í bókina
segir Svend Novrup sögu af
spaðaáttunni. Hér verður stikl-
aö á stóra:
4 865
¥ Á
♦ KDT62
* ÁCT5
4 KDC2
¥ K6
♦ C74
* 9843
N
V A
s
* 43
¥ D9854
* 93
* KD76
4 ÁT97
¥ GT732
♦ Á85
* 2
Vestur Noröur Austur Subur
- 14 pass 1¥
pass 24 pass 24
pass 34!? pass 44
dobl! allir pass
Vestur spilaöi út spaöakóng
og víxltrompun hófst. Spaöaás,
laufás, lauf trompaö, hjartaás,
lauf trompaö, hjarta trompab,
* 8
¥ -
♦ DT6
4
4 DC2
¥ -
♦ G
4 -
N
V A
S
4 -
¥ CT7
♦ 8
4 -
Suður var búinn ab fá níu
slagi og nú var komið aö þætti
spaðaáttunnar. Suður spilaöi
nú hjarta og vestur þurfti aö
trompa meö gosa. Nú gat hann
ekki tekið trompin því þá á
sóknin tígulslag þannig ab
hann spilaði tígli sem austur
trompaöi en þaö var ekki
nóg.... Spaðaáttan reyndist
óvænt stórveldi í spilinu.
Öryggisspilamennska
í tilefni af sveitakeppninni
um helgina birtir umsjónar-
mabur hér spil sem kom upp í
Englandi fyrir skömmu. Þar
reynir á tvö meginatriöi í
sveitakeppni, öryggisspila-
mennsku og góða talningu:
Suöur spilar sex lauf (sjá til
hægri) án þess að AV skipti sér
af sögnum. Útspilið er tígul-
fimma. Þaö er óbeint búið aö
vara vib ólegu þannig að hér
þarf aö vanda sig. Taktu viö.
* Á4
¥ K943
* ÁK73
* Á932
N
S
4 DC62
¥ ÁCT
♦ 6
4 KD864
Suður drepur með ás, tekur
laufás (til aö vernda sig gegn 4-
0 legunni), vestur er renus og
sagnhafi spilar laufi heim. Þá er
spaöa svínað, spaöaás tekinn,
og laufi spilaö í þriöja sinn.
Enn er spaða spilað, trompab
í bindum og austur yfirtrom-
par. Hann má ekki spila hjarta
þannig að sagnhafi trompar
tígul og spilar síðasta tromp-
inu. Vestur er í kastþröng og
verður að fara niður á hjarta-
drottninguna blanka.
4 K9853
¥ D64
♦ DT854
4 -
4 Á4
¥ K93
♦ ÁK73
4 Á932
N
V A
S
4T7
¥ 8752
♦ C92
4CT75
4 DC62
¥ ÁCT
♦ 6
4 KD864
f