Tíminn - 28.07.1995, Side 5

1
Föstudagur 28. júlí 1995
Wmámt
5
Úrbótamenn á Akureyri:
Ætla að reisa um 40 orlofshús á fjórum
árum auk annarra verkefna
Úrbótamenn, þeir Þórarinn Kristjánsson, Sveinn Heiöar Jónsson og Hólm-
steinn Hólmsteinsson, á leiö af hádegisfundi, en þeir hittast reglulega í
hádeginu einu sinni í viku fyrír utan óformlega fundi og rœöa um fram-
kvœmdir sem þeir hafa meö höndum og um atvinnumál á Akureyri.
Á útmánuðum var undirritað-
ur fyrsti kaupsamningurinn
um sölu á orlofshúsi í nýju or-
Iofshúsahverfi vib Kjarnaskóg
á Akureyri. Sölumi&stöð hrað-
frystihúsanna keypti fyrsta
húsið, en framlei&endur þeirra
eru Urbótamenn hf. á Akur-
eyri. Úrbótamenn eru þeir
Hólmsteinn Hólmsteinsson,
Sveinn Heiðar Jónsson og Þór-
arinn Kristjánsson. Fyrir
nokkrum árum hófu þessir
þremenningar a& koma reglu-
lega saman og ræða um at-
vinnumál og þá einkum hvaða
leiðir mætti finna til að efla at-
vinnulíf á Akureyri.
Frá þeim tima er þeir héldu
fyrsta kaffifundinn hefur mikið
vatn mnnið til sjávar og þre-
menningarnir lagt hönd að ýms-
um málum er til framfara horfa á
Akureyri. Er þar fyrst ab nefna að
þeir vom aðalhvatamennirnir ab
stofnun Hlutabréfasjóðs Norður-
lands og einnig að stofnun Úr-
vinnslunnar hf. Þá hófu þeir
fljótlega að huga að byggingu or-
lofshúsasvæðis og vinna að und-
irbúningi þess máls sem nú er
komið á það stig að fyrstu tíu or-
lofshúsin munu rísa af gmnni í
sumar, en fyrirhugað er ab
byggja allt að 40 orlofshús á
svæbinu norðan Kjarnaskógar.
Þremenningarnir em allir þátt-
takendur í atvinnulífi á Akureyri.
Hólmsteinn Hólmsteinsson rek-
ur fyrirtækið Möl og sand hf., en
meginstarfsemi þess tengist
framleiðslu á steinsteypu og
byggingahlutum úr steini.
Sveinn Heiðar Jónsson rekur Tré-
smíðaverkstæbi Sveins Heibars
hf. og hefur þab fyrirtæki býggt
fjölda íbúða á liðnum ámm, auk
almennrar verktöku í húsasmíði
á Akureyri og í eyfirskum byggð-
um. Þórarinn Kristjánsson stofn-
aði Gúmmívinnsluna hf. fyrir
rúmum áratug og hóf fram-
leiðslu úr endumnnu gúmmíi.
Þremenningarnir vom kunningj-
ar og hittust oft og spjölluðu
saman. Þeir neita því ekki, ab
upphaf Úrbótamanna hafi oröið
á kaffihúsi - í það minnsta í
kaffitíma - og umræðan aukist
orð af orði þar til þeir hófust
handa með framkvæmdir.
Leit ab færum at-
vinnutækifærum
„Okkur rann til rifja hvað at-
vinnulífið virtist eiga erfitt upp-
dráttar og allt athafna- og mann-
líf einkenndist af samdrætti,"
sagði Sveinn Heiðar Jónsson,
einn þremenninganna. Við
ákváðum þó strax að fara meb
allri gát og athuga vel hvaða
hugmyndir gætu orðið fram-
kvæmanlegar."
Þórarinn Kristjánsson benti á
að Úrbótamenn væm í raun at-
vinnuskrifstofa, því hugmynd
þeirra hefbi fyrst og fremst verið
ab leita atvinnutækifæra og
reyna eftir megni að hrinda þeim
í framkvæmd. Þeir kváðust strax
hafa oröið varir vib mikinn
áhuga á hvað þeir væra að fást
við og einnig að ákveðnar vænt-
ingar væm gerðar til þeirra.
I fyrstu var lögð áhersla á ab
gera stofnun hlutabréfasjóðs að
vemleika; sjóbs sem fyrstu árin
yrði einvörðungu ávöxtunar-
sjóbur, en gæti síðar nýst til að
efla framkvæmdir og atvinnulíf.
Þróunarstarf við
endurvinnslu plasts
Endurvinnslumálin vom einn-
ig fljótt sett á dagskrá. Einn þre-
menninganna, Þórarinn Krist-
jánsson, rak þegar fyrirtæki sem
að miklum hluta starfaði að end-
urvinnslu. Þórarinn er einnig
mikill áhugamaður um endur-
vinnslumál, sem hann kvaðst
fyrst hafa kynnst þegar hann
hafi búib í Svíþjóð fyrir um ein-
um og hálfum áratug.
Úrbótamenn beindu sjónum
sínum einkum að plastúrgangi
hvað endurvinnsluna varðar, en
þar sem plast er mikib notað til
umbúða, skapast vemlegur
vandi við að losna við notaðar
umbúbir. „Það var ekki síst
bændaplastið — það plast sem
nú er farið að geyma hey í — sem
við beindum sjónum að," sagði
Sveinn Heibar, en einnig fellur
mikið hráefni til endurvinnslu
þegar fiskikör og kassar em tekin
úr notkun. Þessar hugmyndir
leiddu til stofnunar Urvinnsl-
unnar hf., sem nú er farin að
endurvinna efni úr plasti og dag-
blöbum.
Endurvinnslan hefur kostað
mikið þróunarstarf, meðal ann-
ars við að finna heppilegar vélar
og vinnsluferli við endurvinnsl-
una og hafa ýmsir aðilar auk Úr-
bótamanna lagt því starfi lib.
Stefnt aö afhend-
ingu fyrsta hússins í
byrjun ágúst
Úrbótamenn hittast stöðugt
reglulega, fjalla um atvinnumál
og huga að mýjum möguleikum
og tækifæmm. Þeir kváðust vera
að huga ab ýmsum málum, en
þau væm enn á umræðu- og
mótunarstigi. Stærsta verkefniö í
augnablikinu væri ab vinna að
byggingu orlofshúsanna, en á
síðasta vetri var smíði tíu húsa
boðin út. Nokkur tilboð bámst
og var samib um smíði sjö hús-
anna við byggingaraðila á Sauð-
árkróki og þrjú þeirra em í smíð-
um á Akureyri. Þá er veriö að
leggja lokahönd á frágang gatna
og lagna um orlofshúsasvæðið,
auk þess sem undirbúningur tíu
fyrstu gmnnanna er kominn vel
á veg. Stefnt er að afhendingu
fyrstu húsanna í byrjun ágúst
næstkomandi.
Sveinn Heiðar Jónsson sagði
að eftirspurn réði nokkm um
hvað hratt yrði ráðist í ab byggja
næsta áfanga, en áætlun þre-
menninganna geri ráð fyrir ab
smíði húsanna fari fram á þrem-
ur til fjómm ámm.
Allt að 200 manns
a& sta&aldri á svæö-
inu í framtíöinni
Tilkoma sumarhúsanna mun
efla ferðaþjónustu á Akureyri
verulega. Úm er að ræða heilsárs-
hús, sem gera verður ráb fyrir ab
verði í notkun að meira eða
minna leyti árið um kring. Ef
miðað er við ab 40 hús verbi reist
á orlofssvæðinu, má reikna með
að allt að 200 manns dvelji þar
mikinn hluta ársins.
Þremenningarnir segja að vart
hafi orðið áhuga þeirra félaga-
samtaka og starfsmannafélaga,
sem eiga orlofsíbúðir á Akureyri,
að skipta þeim íbúðum fyrir hús
á orlofshúsasvæðinu. Nokkur
vandi sé samfara því ab starf-
rækja orlofsíbúðir í fjölbýlishús-
um og muni ýmsir því sjá sér hag
í að skipta á þeim og orlofshús-
unum. Gert er ráð fyrir að húsin
verði seld til félaga og samtaka,
en þó er einnig inni í myndinni
að selja einhvern hluta þeirra
einstaklingum.
Fyrirhugað er aö efna til sýn-
ingar á fullbúnu orlofshúsi í
Kjarnaskógi í ágúst og gefst al-
menningi þá sérstakt tækifæri til
að kynnast þessum húsum.
Gó&a fer& til Kína, barónessa von Botzenheim
Einhver eftirminnilegasta
mannvera, sem ég hef kynnst
um dagana, er barónessa von
Botzenheim, herforingjaekkja,
svo sem hún kynnti sig á nafn-
spjaldi sínu.
Því miður var aldrei um nein
samskipti ab ræba okkar í milli,
enda kynntist ég henni aðeins á
nokkrum síbum þeirrar frábæru
bókar, Góði dátinn Svejk, eftir
Tékkann Jaroslav Hasek.
Síðan eru liðnir nærri þrír ára-
tugir. En þab kemur ekki í veg
fyrir, ab barónessa von Botzen-
heim skjóti upp kollinum í huga
mér af og til.
Þannig var, að Svejk var á leið
til vígstöðvanna í upphafi fyrri
heimsstyrjaldar, en rambaði þá
inn á hersjúkrahús, auðvitað fyr-
ir slysni. Og sem hann lá þarna
innan um skrópagemlinga, sem
lugu sér upp hverskonar krank-
leika til að sleppa undan her-
þjónustu, og aðra, sem her-
stjórnin taldi brýnt að þjónuðu
keisaranum sem fallbyssufóður,
þótt þeir væru þegar hálfdauðir í
fúlustu alvöru, þá veit hann ekki
fyrri til en að honum svífur þessi
engill, barónessa von Botzen-
heim, herforingjaekkja meb
nafnspjald.
Barónessan var ákaflega með-
vituð kona. Hún var svo meðvit-
uð, að hún var nánast meðvit-
undarlaus úr einskærri mebvit-
und. Því vildi hún ekki láta sitt
eftir liggja á örlagaþmngnum
tímum í sögu austurríska keis-
aradæmisins. Og einmitt þess-
vegna flögraði þessi engill, bar-
ónessa von Botzenheim herfor-
ingjaekkja, inn á hersjúkrahúsið
þar sem sá góbi dáti Svejk lá í
gigtarkasti.
Ekki skiptir meginmáli hvern-
ig á því stóð, en þessi eðalkvinna
hafbi frétt af Svejk og bitið það í
sig að hann væri hetja. Hún var
því komin að sjúkrabeði hans, til
ab færa honum mat og drykk og
hvetja hann til dáða fyrir Frans
gamla Jósep keisara. Hver urðu
sámskipti þeirra Svejks og bar-
SPJALL
PJETUR
HAFSTEIN
LÁRUSSON
ónessu von Botzenheim er held-
ur ekki stóra málið. Þab sem
máli skiptir, er að barónessan
hafði lagt á sig langt og strangt
ferðalag til þess eins að líkna
góða dátanum Svejk og hvetja
hann til dáða. M.ö.o., hér var á
ferbinni upplýst nútímakona
með snoturt hjartalag, sem lagði
á sig erfiði til ab meðvitund
hennar og kærleiki mætti vera
lýðum ljós. Enda varð hún fræg
fyrir vikib.
En barónessa von Botzenheim
varð ekki aðeins fræg. Hún varð
eilíf. Og hún margfaldabist.
Hana er að finna um veröld
víða. Hún er prinsessa sem
klappar sjúku barni á kollinn,
umkringd blaðaljósmyndumm
og sjónvarpssnápum. Hún er
poppstjarna sem heldur líknar-
tónleika til að auka söluna á nýj-
ustu plötunni. Og hún er
menntuð og meðvituö smáborg-
arafrú, sem æðir alla leið austur
til Kína, í þeirri trú ab ræðuhöld
og kvennahjal muni jafnvel
snúa harðsvíruðum barnamorð-
ingjum til betri vegar.
Skyldi nokkurn undra, þótt
minning barónessu von Botzen-
heim sé í mínum huga órjúfan-
lega tengd eftirfarandi upphafi
ljóbsins Lofkvæði til heims-
kunnar eftir Hannes Hafstein:
Lútandi sit ég hér.
Lofkvœbi flyt ég þér
alheims drottnandi,
aldrei þrotnandi,
þéttgjörva, þrekbyggða,
þrautgóða, eldtryggða,
margreynda, háttvirta heimska!
FÖSTUDAGS-
PISTILL
ÁSGEIR
HANNES
VÍKINGAR, HEST-
AR OG NÁTTÚRAN
Loksins eru menn farnir að taka
ferðaþjónustuna alvarlega hér á
landi. Til skamms tíma var sú hugsun
ríkjandi að náttúra landsins sé nógu
góö oní ferðamanninn án frekari fyr-
irhafnar. Menn hafa jafnvel gert út á
sólina í bæklingum til útlendinga og
boðiö frægum sólarströndum byrg-
inn héðan frá heimskautsbaug. En
nú er þessi hugsun að breytast og
ferðabændur um allt land að vakna
til lífsins. Sífellt fleiri leita nú uppi sér-
kenni í átthögum og finna nýjar for-
sendur fyrir ab bjóða gestum heim í
hérað.
Merkilegasta starfið af þessum
toga er tvímælalaust unnið í Hafnar-
firði. Þar er búib að kortleggja álfa-
byggðir og aðra skemmtilega hluti á
mörkum hins sýnilega heims. Fleira
er í gangi hjá Göflurum, eins og her-
útboðib Vinir Hafnarfjaröar. En
þarmeð er ekki öll sagan sögb.
Víkingahátíðin í Hafnarfirði er ein-
hver merkasta tilraun á svibi ferða-
mála á íslandi og ekki verbur betur
séð en hún hafi tekist meb sóma.
Pistilhöfundur var undrandi að sjá
hve mikið var lagt í dagskrá hátíbar-
innar. í tjaldbúðunum rak hver við-
burðurinn annan og hámenntað fólk
á öllum svibum hélt merkilega fyrir-
lestra um sín sérstöku viðfangsefni á
Háskólaplani. Þjálfabir vígamenn
tóku til hendinni og vógu hvern ann-
an með sögulegum stæl. Fjörukráin í
Hafnarfirbi er orðinn alþjóða sama-
stabur fyrir víkinga heimsins.
Nú ber vel í veiöi fyrir ferðaþjón-
ustu víkinga ab í landinu skuli starfa
öflugt trúfélag Ásatrúarmanna undir
leibsögn jörmundar Inga allsherjar-
goba og fleiri litríkra manna. Enda
gripu gestir á víkingahátíð gæsina
og létu pússa sig saman að heiðnum
sið. Víkingahátíð í Hafnarfirði hlýtur
að teljast til merkari atburða á íslandi
í langa tíð og hana sóttu fleiri er-
lendir ferbamenn en HM í hand-
knattleik.
Þjóðin býr líka það vel ab eiga
marga sögustabi vib hæfi og Al-
mannagjá eignast loksins nýtt líf í
þessu samhengi. Abrir staðir eiga líka
sína möguleika og nú eru Dalamenn
að endurreisa laug Bolla og Kjartans.
Snorralaug bíður í Reykholti og fæb-
ingarstaður Leifs Eiríkssonar er ekki
langt frá. Leifur er eina íslenska nafn-
ið sem milljónatugir manna vestan
hafs og víbar þekkja á íslandi fyrir ut-
an bæjarnafnib Keflavík, sem sein-
heppnir Suðurnesjamenn vilja nú
leggja niður.
Saga Bandaríkjanna er til dæmis
bæbi stutt og fátæk saga. Hún hefur
raunar frá litlu að segja og byggir á
ofbeldi í þrjú hundruð ár: Þjóbar-
morb á raubskinnum og þrældómur
á blámönnum ásamt bræðravígum í
borgarastríði. Búið. Fáir menn koma
vib sögu Bandaríkjanna sem kunna
ab lesa, og ekki þarf langa göngu-
ferb um Washingtonborg til ab sjá
að þeir reisa eingöngu styttur af her-
foringjum. Svo fátæku ferðafólki geta
íslendingar vel hjálpab til að eignast
góðar sögur að segja nágrönnum
sínum vib heimkomuna í úthverfin.
Sumarib 1995 leiðir væntanlega í
Ijós ab íslendingar eru á réttri braut:
Náttúran, hestarnir og arfur víking-
anna er allt sem þarf til ab gera ís-
lenskan ferðaútveg að stóribju.