Tíminn - 23.08.1995, Blaðsíða 7

Mibvikudagur 23. ágúst 1995
Wmmm
7
UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . .
Hiroshima skömmu eftir oð Bandaríkjamerm vörpuöu kjarnorkusprengjunni á borgina.
Maðurinn sem lifði
af báðar kjamorku-
sprengjumar í Japan
The Sunday Times
Tsutomu Yamaguchi verbur varla
talinn meb heppnari mönnum,
þeir eru fáir sem hafa lent í því
tvisvar á ævinni að kjarnorku-
sprengju hafi verib varpab á borg-
ina sem þeir voru staddir í. En
engu ab síbur er þab kraftaverki
líkast ab Yamaguchi hafi lifab af
bábar kjamorkusprengjurnar sem
varpab vará Japan árib 1945, í Hi-
roshima þann 6. ágúst og í Naga-
saki þrem dögum síbar. Enn ótrú-
legra er þó ab hann skuli enn vera
á lífi, hálfri öld eftir ab hann ienti
í þessum skelfilegu hremming-
um.
Vitab er ab nokkur hópur fólks
lifbi af bábar kjarnorkusprengjum-
ar sem varpab var á Japan í ágúst
1945, og talib er ab fimm þeirra séu
enn á lífi. Yamaguchi er einn þeirra.
Hann er nú orbinn 79 ára gamall og
er ekki lengur eins bitur og ábur
gagnvart Bandaríkjamönnum og
því að þeir hafi tekib þá örlagaríku
ákvörbun að beita kjarnorkuvopn-
um á Japan. „Ég er tekinn ab eld-
ast," segir hann, „og hef fengib
meiri upplýsingar og er farinn að
hugsa málib upp á eigin spýtur."
Helvíti á jörð
Yamaguchi er verkfræbingur ab
mennt, og árib 1945 starfabi hann
hjá Mitsubishi fyrirtækinu. Þann 6.
ágúst, þegar Enola Gay varpabi
„Litla drengnum", eins og sprengj-
an var köllub, á Hiroshima, var Ya-
maguchi staddur í Hiroshima á veg-
um fyrirtækisins. Hann var abeins í
um eins og hálfs kílómetra fjarlægð
frá mibju sprengingarinnar þegar
ósköpin dundu yfir. „Mér fannst
eins og líkami minn snerti ekki
jörbina vegna brennandi vindsins
sem þaut framhjá," sagbi Yamaguc-
hi. „Mér fannst eins og mér hefbi
verib fleygt í jörðina, og ég lagbist
niður með hendur fyrir eyrum."
„Vinstra eyrab á mér bólgnaði
upp og þab streymdi blób úr því.
Þab hlýtur ab hafa verib sársauka-
fullt og heitt þarna, en þab hefur
verib svo gífurlegt ab ég gat í raun
ekki áttab mig á því. Ég bar hönd
upp að hárinu á mér og þaö var allt
brunnib af. Húðin á andlitinu á mér
var eins og hún hefbi verib sviðin
meb lóðlampa. Allt skinn sem ekki
var hulið fötum var brunnið."
Yamaguchi og vinir hans tveir
grófu holur í jörðina, en annað var
ekki eftir af mibborg Hiroshima, og
þar dvöldust þeir um nóttina, undir
berum himni, ásamt veinandi og
deyjandi fólki sem var allt í kring.
Talið er að um 80.000 hafi látið líf-
ið þennan dag, en abrir 60.000
höfbu dáið í árslok af völdum geisl-
unar og annarra meibsla.
Ákvab ab fara heim til sín
Yamaguchi ákvab ab halda til
heimaborgar sinnar, Nagasaki.
Hann fór um borð í lest seint um
kvöldið, síðustu lestina þann dag-
inn, og kom til Nagasaki næsta
morgun eftir erfiöa og kvalafulla
ferö.
„Ég fór á útibú Mitsubishi sjúkra-
hússins í borginni," sagði hann.
„Það var næstum mannlaust — allir
voru komnir í felur í f jöllunum um-
hverfis borgina."
Eini læknirinn á stabnum var
augnskurölæknir sem ákvað ab gera
aðgerb á honum. „Hann fjarlægði
allar skinntægjurnar sem voru
hangandi utan á mér. Síban fór ég
heim til mín og þab sást ekkert af
mér nema augun, nefib og munn-
urinn. Móðir mín kom heim og sá
einhverja veru sem var með rödd
sonar hennar en hún hélt að það
væri draugur. 'Má ég sjá fæturna á
þér,' æpti hún, af því að samkvæmt
japönskum sögnum eru draugar
fótalausir."
Vantrúabir vinnufélagar
Yamaguchi hefur greinilega verib
hörkutól og mjög samviskusamur
japanskur launþegi, trúr sínu fyrir-
tæki fram í rauðan dauðann. Þótt
hann væri bókstaflega á barmi
dauðans og líöanin eftir því mætti
hann til vinnu þann 9. ágúst eins
og ekkert hefbi í skorist. Og þar
sagöi hann vinnufélögum sínum ab
hann hefði orðið vitni ab eyðilegg-
ingu Hiroshimaborgar. Þeir voru
hins vegar af einhverjum ástæðum
hálf efins um sannleiksgildi frá-
sagnarinnar. „Ég sagbi yfirmanni'
mínum ab það hefbi verið ein
sprengja sem lagöi Hiroshima í rúst.
Hann sagbi að ég væri snarvitlaus.
'Þú ert verkfræðingur og þú veist
fullvel hvað þaö þarf mikla orku til
þess að leggja heila borg í rúst, svo
þú hlýtur að vera brjálaður, en ég
vorkenni þér svo þú skalt bara fara
heim og hvíla þig,' sagði yfirmaður
minn."
En rétt í þeim tölubum orðum
var seinni sprengjunni, „Feita
manninum" svokallaða, varpað á
borgina. í annað sinn varð Ya-
maguchi vitni ab skerandi ljósbloss-
anum. „Það var alveg eins og þab
sem ég hafði séð í Hiroshima og ég
var viss um að í þetta skiptið myndi
ég örugglega deyja."
Starfsmennimir leituðu skjóls
undir boröunum. „Ég gat ekkert séð
vegna þess ab pappírar og hlutir
þeyttust út um allt og flugu um loft-
ið. Ég var með smyrsli og umbúðir
um allan líkamann. Venjulega er
erfitt að ná grisjuumbúbunum af en
vindurinn frá seinni sprengjunni
blés það allt af og óhreinindi festust
við andlit mitt og húðina."
í Nagasaki létust 35.000 íbúar
næstum því samstundis í spreng-
ingunni. 35.000 til viðbótar létust á
árinu. En ekki Yamaguchi.
Hann staulaðist aftur heim til sín,
og sá þá að húsið sem hann bjó í
hafði eyöilagst í sprengingunni. „Ég
lagðist á þverbita inni í göngum ná-
lægt húsinu," sagði hann. „Ég man
ekkert eftir vikunni frá 8. til 15. ág-
úst. Ég veit ekki hvort ég borðaði
neitt eba drakk." Seinna sögðu ein-
hver börn honum að þau hefðu séb
að hænsni heföu verið aö tína
mabka og flugur af honum. „Þab
hefur sennilega bjargað lífi mínu."
Forvitnir læknar
Loks kom þó að því að Yamaguc-
hi komst undir læknishendur, en
hann segir raunar ab svo hafi virst
sem læknarnir hafi frekar einbeitt
sér að því aö rannsaka þá sem lifðu
af kjarnorkusprengingarnar heldur
en að hjálpa þeim. Þeir sögðu hon-
um samt ab fara ekki í vinnuna. „En
átti ekki rétt á neinum bótum ef ég
hefði hætt," sagði hann.
Aö loknu stríðinu fékk Yamaguc-
hi vinnu hjá hernámsliöi Banda-
manna. Síðar meir varb hann kenn-
ari í samfélagsfræðum í heimaborg
sinni Nagasaki. Heilsufarið hefur
veriö bágborið, og raunar ótrúlegt
að hann hafi lifað í hálfa öld eftir að
hafa lent í tveimur kjarnorku-
sprengingum. Honum tókst að sigr-
ast á hvítblæbi, en eftir það hefur
verib fjarlægður úr honum fjöldinn
allur af æxlum og gera hefur þurft
aðgerbir á allnokkrum líffærum á
þessum fimmtíu árum.
Eins og fyrr segir er hann ekki
lengur eins bitur út í Bandaríkja-
menn og hann var á sínum yngri
árum. „I raun og veru held ég að
þab hafi verið ónauðsynlegt ab
varpa báðum sprengjunum. Þar að
auki voru samningaviöræður í upp-
siglingu. En þab eru nokkrir þættir í
þessu öllu sem kenna má Japönum
um. Vib þurfum að hugleiba vel þá
þætti sem Japanir áttu sök á." ■
. UTLÖND . .. UTLÖND . .. UTLÖND . ..
Tsutomu Yamaguchi á aö baki óhugnaniega lífsreynslu.
FÉLAGSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Fólk í atvinnuleit
Félagsmálaráöuneytið vekur athygli á aö vinnuafi vantar til
fiskvinnslu víða um land. Vinnumiölanir veita nánari upp-
lýsingar.
Félagsmálaráöuneytiö,
21. ágúst 1995
LANDBÚNAÐARRÁÐUNEYTIÐ
\Jt
Auglýsing
Tollkvótar vegna innflutnings á
landbúnabarvörum
Meö vísan til 53. gr. laga nr. 99/1993 um framleiðslu verö-
lagningu og sölu á búvörum, sbr. breytingu meö lögum
nr. 87/1995 og meö vísan til rg. nr. 408/1995 og rg. nr.
446/1995 er hér með auglýst eftir umsóknum um toll-
kvóta fyrir etfirfarandi innflutning. Um tolltaxta er vísaö til
rg. nr. 408/1995 um úthlutun á tollkvótum og rg. nr.
446/1995 um úthluun á tollkvótum vegna innflutnings á
jólatrjám o.fl.
Tollflokkur Vara Tímabil Vöramagn kg.
0405.0000 Smjör 01.08.31.10 12.000
0601.2002 Blómst pottapl. undir Im. 17.08-31.10 2.000
Skriflegar umsóknir skuldu sendast bréfleiðis eða meö sím-
bréfi til landbúnaöarráöuneytisins, Sölvhólsgötu 7, 150
Reykjavík, og skulu hafa borist fyrir kl. 12.00 á hádegi
fimmtudaginn 24. ágúst nk.
Reykjavík 21. ágúst 1995
Landbúnaöarráöuneytiö
Rafsuðumenn
Okkur vantar nú þegar vana rafsuðumenn eða
plötusmibi í u.þ.b. 4 mánuöi.
Allar upplýsingar hjá
Kaupfélagi Fáskrúbsfirbinga í síma 475-1500.

Tjarnarbíó
Söngleikurinn jOSEP
og hans undraveröa skrautkápa
eftir Tim Rice og Andrew Lloyd Webber.
Mi&nætursýning 25/8 kl. 23.30 — Laugard. 26/8 og sunnud. 27/8 kl. 17.00 —
Fjölskyldusýning (lækkab verb) — Sunnud. 27/8 kl. 21.00
Mi&asala opin alla daga í Tjarnarbíói frá kl. 12.30 — kl. 21.00. Mi&apantanir
sfmar: 561 0280 og 551 9181, fax 551 5015.
„Þab er langt síban undirritabur hefur skemmt sér eins vel í leikhúsi."
Sveinn Haraldsson, leiklistargagnrýnandi Morgunblabsins.
Takmarka&ur sýningarfjöldi, sýningum ver&ur a& Ijúka í byrjun sept.