Tíminn - 10.10.1995, Blaðsíða 5

Tíminn - 10.10.1995, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 10. október 1995 «Eg--- 5 Inn og út um ævintýrib Möguleikhúsib: ÆVINTÝRABÓKIN. Höf- undur og leikstjóri: Pétur Eggerz. Leik- mynd og búningar: Messíana Tómasdótt- ir. Tónlist: Cubni Franzson. Lýsing: David Walters. Danshöfundur: Lára Stefánsdótt- ir. Frumsýnt í Möguleikhúsinu vib Hlemm 7. október. Möguleikhúsið leggur rækt við barnasýningar sínar jafnan, og svo er enn um Ævintýrabókina. Þar á ég í fyrsta lagi við alla um- gerðina; leikmynd og ljósabeiting var af mikilli fagmennsku unnin og á lof skiliö. Ég hef alltaf fagnað sýningum Möguleikhússins; þarna er á ferðinni uppeldisstarf sem á skilið hvatningu og stuðn- ing. I þetta sinn er brugðið á sér- stakan leik í Möguleikhúsinu — enda allt mögulegt. Dóra litla les ævintýrabókina sína og er komin í sína uppáhaldssögu, Rauðhettu. Þá bregður svo við að úlfurinn neitar að gegna hlutverki sínu og strýkur burt úr ævintýrinu. Dóra fer nú af staö að leita hans ásamt veiöimanninum, sem auðvitað er einnig í lausu lofti við þessa uppákomu. Leið þeirra liggur um hin og þessi ævintýri: Mjallhvíti, Öskubusku, Söguna um skógar- höggvarahjónin og óskirnar þrjár, Stígvélaða köttinn, Prins- essuna á bauninni. Eins og sjá má er þetta ekki allt úr sömu bók- inni. Prinsessan á bauninni er eft- ir Andersen, eins og allir vita, og Stígvélaði kötturinn er ekki með- al Grimmsævintýra, þótt ýmsir haldi þaö, heldur eftir Tieck. En þetta gerir nú ekkert til. Það er raunar ekki svo að þessi ævintýri séu rakin neitt í sýning- unni að heitið geti, aðeins minnt á helstu atriði þeirra. Gengið er út frá því að börnin þekki efnið í æv- intýrunum — og það eiga þau auðvitað að gera. Sú hugmynd að láta úlfinn úr Rauðhettu stelast burt og hlaupa inn í önnur ævin- týri orkar dálítið undarlega á dyggan ævintýralesanda að fornu og nýju, eins og þann sem þetta skrifar, en auðvitað er slíkur spuni góður og gildur. Sumt verð- ur meira að segja spaugilegt, eins og þegar úlfurinn er kominn í gervi prinsins í Öskubusku að máta á hana skóinn. LEIKHUS GUNNAR STEFÁNSSON Svo gaman sé að þessu verða leikararnir að vera býsna liðugir og spaugvísir, og því er ekki að leyna að misvel eru leikarar sýn- ingarinnar tygjaðir til slíkra hluta. — Erla Ruth Harðardóttir er ósköp stelpuleg sem Dóra, les- andinn. Stefán Sturla Sigurjóns- son er býsna aðsópsmikill úlfur. Alda Arnardóttir er í mörgum hlutverkum og kvað mest að Öskubusku, og einnig var hún skopleg sem kona skógarhöggs- mannsins með bjúgað fast við nefið. Guðni Franzson leikur prins og skógarhöggsmann, auk þess sem hann leikur dáindisvel á hljóðfæri í sýningunni. Úr Ævintýrabókinni. Veiðimaðurinn er Bjarni Ingv- arsson og var raunar dálítið hjá- rænulegur. Af bar hins vegar Ingr- id Jónsdóttir. Hún er í mörgum hlutverkum: Rauðhetta, stjúpa Mjallhvítar og stjúpa Öskubusku, reglulega ónotaleg í báðum þeim kvendum. Þá lék hún einnig hina ofurviðkvæmu prinsessu á baun- inni; allt gerir hún vel, en best þótti mér hún í Stígvélaða kettin- um, bæði snör og út undir sig. Pétur Eggerz setur sjálfur upp sýninguna. Þetta er ágæt skemmtun fyrir börn, fjörug og falleg, hæfilega stutt fyrir litla krakka, góð tilbreytni frá sjón- varpsskjánum. ■ Leikur um ást og vald Þjó&leikhúsiö: FERNANDO KRAPP SENDI MÉR ÞETTA BRÉF (SANNUR KARLMAÐUR). Höfundur: Tankred Dorst. ÞýMng: Bjarni Jónsson. Leikstjóri: María Kristjánsdóttir. Lýsing: Ásmundur Karlsson. Búningar: Helga Rún Pálsdóttir. Dansar: Ástrós Gunnarsdóttir. Leikmynd: Óskar Jónasson. Frumsýnt á Litla svibinu 6. október. Þýskt leikrit byggt á spænskri sögu — er þetta ekki dálítið skrýt- inn sambreyskingur hér norður í höfum? Einhverjum leikhúsgest- um finnst það víst, tala um að þetta „gangi ekki upp". Aftur á móti þótti mér sýningin á Litla sviði Þjóðleikhússins á föstudags- kvöld áhugaverð, ekki síst fyrir þennan samslátt. Verkið er að vísu ekki sérlega frumlegt. Og niðurstaðan er vissulega ekki uppörvandi að því leyti að lygin og kúgunin hrósar hér sigri yfir ást og sannleika, frumstæður lífs- þorsti og valdhyggja knosa full- trúa hinnar bljúgu og ístöðulausu húmanísku menningar og sveim- hygli. Hinn „sanni karlmaður" verður yfirsterkari, én sigur þeirr- ar „karlmennsku" leiðir til inni- lokunar, eyðingar og dauða. Á frummáli hefur leikritið titil- inn „Femando Krapp sendi mér þetta bréf" og undirtitilinn „Til- raun um sannleikann". Ekki veit ég hvers vegna verkinu er hér gef- ið annað nafn, en í því er fólginn orðaleikur. Það er ekki aöeins spurt um sanna karlmennsku, heldur líka sannleikann sjálfan, hvernig unnt er ab afneita hon- um, bæla hann og misþyrma. Þab hefur verið rætt um í kynningu á leiknum að hann fjalli um mis- mun þess hver maöur er í sjálfs sín augum eða annarra. Ég sé ekki að slíkar hugleiðingar skipti miklu í sambandi við þennan leik. Ég leiði líka hjá mér aö ræba þá lærdóma sem af honum kann að mega draga um samskipti kynjanna almennt og afstöðu karls og konu hvors til annars. Sé ég ekki ástæbu til að fjalla um leikinn á þeim nótum. Þetta er enginn vandamálaleikur. Hann er umfram allt stílfærður um ástir og vald, ber svip af uppruna sín- um, en er borinn uppi af erótískri spennu og ógn sem tókst býsna vel að miðla í sýningu Þjóðleik- hússins. Leikstjórinn býr sýningunni litsterkan ramma, í svörtu og rauðu, eins og maður hefur séð hér í uppfærslum á verkum Lorca. Annars er rýmib í leikhús- inu notað skemmtilega, og jafn- LEIKHÚS GUNNAR STEFÁNSSON vel áhorfendasalurinn. Leikstjór- inn er þýskmenntabur og kennir þess í uppsetningunni, það er einhver brechtískur svali yfir henni sem temprar tilfinninga- málin. Við höfum alltaf skýra vit- und um að þetta er tilbúinn heimur, „leikur", andstæburnar yddaðar svo mjög aö við getum ekki trúað á persónurnar í natúr- alískum skilningi, þær eru abeins persónugerbir eiginleikar í mannlífinu. Fernando Krapp er sú persóna sem allt snýst um. „Karl- mennska" hans er fólgin í því til- lits- og tilfinningalausa valdi sem hann tekur sér og enginn getur reist rönd við. Hann ákvebur að kvænast Júlíu og gerir það. Hann er ríkur og kaupir hvað sem hon- um sýnist. Faðir Júlíu hefur orðib háður þessum sterka manni, og að Júlíu giftri hverfur hann af Ur Sönnum karlmanni. sjónarsviðinu. Júlía gengst inn á að vera eign Fernandos og festir á honum einhvers konar ást. Síban kemur hinn fátæki greifi Juan til sögunnar. Hann er fullur sjálfum- gleði og sjálfsdýrkunar. Þab er Fernando líka, en sá er munurinn að Fernando er skepna, veit þab og hagar sér í samræmi vib það, en Juan lætur beygja sig í duftib þegar á reynir, orð hans eru marklaus. Báðir eru þeir Fernando og Ju- an skýrar og einfaldar persónur, eins konar karllegar frumgerðir: ruddinn og menntamaöurinn, hinn jarðbundni raunsæismaður og skýjaglópurinn, mætti segja. Eins og vera ber er það konan í leiknum sem helst er dularfull, en hún er líka sú sem knosast undir valdi hinnar „sönnu karl- mennsku". Þab er vandséb hvemig hún fer ab því ab blekkja sjálfa sig í lokin. Ef til vill skilst þab út frá sveimhygli hennar, sjálfssefjun. Það, sem gerst hefur, er ekki til, ímyndun. Skilin á milli draums og veruleika hverfa. Þaö má sjá á stöku stað leifar sögunnar, sem leikritið er byggt á, og veikir þaö form þess, gerir það brotakenndara, líkast svip- myndum, eins og gjarnan verður um leikrit gerð eftir sögum. Samt er ljóst ab um efnið hefur farið höndum mikill kunnáttumaður. Dorst er meðal kunnustu leik- skálda Þýskalands, þrautreyndur og fjölhæfur, „leikhúsmaður af lífi og sál", eins og segir í leikskrá. Hann kann greinilega ab semja leiktexta sem hlaðinn er dramat- ískri spennu, það er glöggt af þessu leikriti, sem er lipurlega þýtt. Hlutverkin fjögur eru einkar vel skipuð. Rúrik Haraldsson fer léttilega með lítið hlutverk föbur- ins. Hilmar Jónsson brá einnig upp einkar skýrri mynd af Juan greifa, sýnir enn getu sína tll kar- akterleiks. — Mest mæbir þó á Fernando og Júlíu og Ingvar E. Sigurðsson og Halldóra Björns- dóttir leika þáu með ágætum. Halldóra er glæsileg leikkona, ber sig ákaflega vel á sviðinu og nær einnig töluverðri dýpt í hlutverk- ið, sem er þó frá höfundarins hendi á ýmsan hátt ógleggra en hin. Ingvar E. Sigurðsson hefur með ólíkindum sterka nærveru á sviðinu, og er það ekki ný saga. Af honum stafaði ógn sem ekki dofnabi þegar hann var utan sviðsins, limaburður og svip- brigði, öll persónumótunin, unn- ið á þann hátt sem miklum leik- ara er lagið. í heild er þetta vönduð sýning, ekki hrífandi eða gagntakandi, en skynsamlega sett fyrir sjónir áhorfandans. Heillegur stíll henn- ar er fyrst og fremst agaöri leik- stjórn að þakka, enda þótt öll áhöfn sýningarinnar skili sínu af traustri fagmennsku. ■

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.