Tíminn - 18.10.1995, Blaðsíða 5

Tíminn - 18.10.1995, Blaðsíða 5
Miðvikudagur 18. október 1995 5 Siguröur Lárusson: Eru Neytendasamtökin ekki hlutdræg í raun? Oft hvarflar það að mér að Neytendasamtökin, og þá sérstaklega formaður þeirra, séu ekki hlutlaus í afstööu sinni varðandi verðlag ýmissa vörutegunda. Ég minnist þess til dæmis aö fyrir 7 árum, ef ég man rétt, keypti ég í frystihúsi þorsk með haus í aprílbyrjun, sem kost- aöi rúmar 70 kr. kg. í júlímánuði keypti ég fisk í sama frystihúsi, samskonar þorsk, en þá kostaði hann um það bil helmingi meira hvert kg. Eg var mjög óánægður með þetta, því ekki hafði orðið gengisbreyting eða nein önnur sérstök veröhækkun, sem mér var kunnugt um. Ég hringdi því í Neytendasamtökin til að spyrja hvort þetta væri heimilt. Fyrir svörum varð Jóhannes Gunnars- son. Hann svaraði því til að sér þætti þetta nokkuð mikil hækkun, en hann treysti sér ekki til að segja mér hvort þetta væri löglegt. Nokkrum dögum seinna fór ég niður á bryggju í þessu sjávarþorpi og spuröi trillukarl hvað frystihús- ið borgaði honum fyrir kílóiö af þorski. Hann sagði mér að hann fengi 43 kr. fyrir kg af sambærileg- um fiski. Þetta fannst mér furðu- VETTVANCUR „Það er engu líkara en Neytendasamtökin hafi það að meginmarkmiði að brjóta íslenskan landbún- að á bak aftur og alveg sérstaklega sauðfjárfram- leiðsluna. Það virðist ekki skipta þá nokkru máli, þó að kindakjötið hafi hœkk- að minna í verði síðustu árin en nokkrar aðrar neysluvörur." lega mikill mismunur. Ég kvartaði við skrifstofu frystihússins, en ekki fékk ég neina leiðréttingu á veröinu, var aðeins sagt að verðiö til mín væri rétt. Ég spyr því: Til hvers eru Neytendasamtökin, ef þau vilja ekki skipta sér af svona okri? Veröi hinsvegar einhver smá hækkun á landbúnaðarafurðum, þá er þessi formaður Neytenda- samtakanna strax kominn í út- varp og sjónvarpið og krefst þess aö sú hækkun verði dregin til baka, jafnvel þó að engin rök séu fyrir því. Alveg sérstaklega ef um kindakjöt er að ræöa. Það er öllum landsmönnum kunnugt aö verð á kindakjöti hefur ekki hækkaö síö- astliðin fjögur ár, en á sama tíma hafa flestar vörur hækkað talsvert, nema ýmsar tegundir landbúnað- arafurða. En það er eins og það komi Jóhannesi Gunnarssyni og Neýtendasamtökunum ekkert við. Það heyrir til undantekninga ef hann kvartar yfir hækkunum á öðrum vörutegundum. Nú á undanförnum vikum og mánuðum hefur hann komið nokkrum sinnum fram í sjónvarpi og krafist aukins innflutnings á er- lendu kjöti með miklu lægri inn- flutningsgjöldum en Gatt-samn- ingurinn heimilar. Það er engu lík- ara en Neytendasamtökin hafi það aö meginmarkmiði að brjóta ís- lenskan landbúnað á bak aftur og alveg sérstaklega sauðfjárfram- leiösluna. Þaö virðist ekki skipta þá nokkru máli, þó aö kindakjötið hafi hækkað minna í verði síðustu árin en nokkrar aðrar neysluvörur. Sama má segja um krataforingj- ana. Þeir reyna aftur og aftur að koma höggi á landbúnaðarfram- leiðsluna og alveg sérstaklega á dilkakjötsframleiösluna, þrátt fyr- ir að sannað sé meö óyggjandi staðreyndum að sauðfjárbændur eru lægst launaöa stéttin í þjóöfé- laginu. Nú síöustu vikurnar hafa bæst í þennan hóp forustumenn ASÍ, VSI og BSRB. Nýlega hafa erlendir sérfræö- ingar setiö hér ráðstefnur og þeir hafa veriö sammála um að hvergi í heiminum væru betri aöstæður til aö framleiöa vistvænt og líf- rænt ræktaö dilkakjöt en hér á ís- landi. Það virðist því vera furöuleg árátta hjá áðurnefndum aðilum að reyna af fremsta megni að brjóta þessa framleiðslu á bak aft- ur. Ef dilkakjötsframleiðslan fengi að búa við viðunandi framleiðslu- skilyrði tvö til þrjú næstu árin og sauðfjárbændum væri veittur um- talsverður stuðningur frá ríkinu til aö afla markaða fyrir dilkakjöt er- lendis, þá gæti svo farið að nokkur þúsund tonna útflutningur á dilkakjöti á viöunandi verði yrði orðin staðreynd. Þá færi ríkissjóð- ur að fá endurgreiddan þann stuðning, sem hann hefði áður lagt í rharkaðsöflun, með auknum útflutningstekjum. Ég tel þaö því mikla skammsýni aö veita ekki bændum þennan stuðning nú á næsta og þarnæsta ári. Sauðfjár- bændur hafa ekki bolmagn til þess, það er búið aö þrengja kjör þeirra svo mikið. Höfundur er fyrrum bóndi. Enginn hvunn- dagskostur í Iönó Hvunndagsleikhúsib: TRÓJUDÆTUR eftir Evrípídes. Þýbing: Helgi Hálfdanarson. Leikstjóri: Inga Bjarnason. Höfundur tónlistar: Leifur Þórarinsson. Dans- og svibshreyfingar: Lára Stefánsdóttir. Um- gjörb og búningar: Asdís Gubjónsdóttir og G. Erla. Lýsing: Alfreb Sturla Böbvars- son. Frumsýnt ílbnó 15. október' Iðnó er eins og rúst af húsi þegar inn er komið — hvað á að verða um anda þessa gamla og kæra húss? En umgjörðin, eins og hún er núna, hæfir vel fyrir þetta forna leikverk sem gerist á rúst- um Trójuborgar. Sýningin er mjög þakkarvert framtak Ingu Bjarnason og samstarfsfólks hennar, drjúgur er þar hlutur Leifs Þórarinssonar sem hefur samið tónlist sem bæði er sungin og leikin við sýninguna. Þaö er skemmst frá aö segja að sýningin var mjög athyglisverö, ber vott um alúð af hálfu þeirra sem að henni standa. Leikritið Trójudætur hefur ver- ið nefnt kröftugasta fordæming á styrjöldum sem heyrst hefur, seg- ir Helgi Hálfdanarson í grein í leikskrá þar sem hann lýsir efni leiksins. Trója er fallin og karlar borgarinnar liggja dauðir í brennandi borginni. Konurnar eru geymdar í tjaldbúðum í grennd viö borgarrústirnar. Gríski flotinn bíður þeirra, þær munu hreppa þau örlög ab verða herfang Grikkja, frillur þeirra og ambáttir. Meðal þessara kvenna er Hekúba drottning Príamosar, hins fallna konungs Tróju, Kass- andra dóttir hennar, spákonan — og Helena fagra sem hafði yfir- gefiö mann sinn, Menelás LEIKHUS GUNNAR STEFÁNSSON Spörtukonung, horfið til Tróju- borgar í fylgd með París og þann- ig orðiö uppspretta þessa lang- vinna stríðs. Við höfum ekki mikla hefb hér á landi í flutningi á grískum harmleikjum. í Iðnó á sunnu- dagskvöldib varð mér hugsað til þess að þar var slíkur leikur í fyrsta sinn á íslensku sviði 1969, ekki fyrr en það. Antígóna Sófók- lesar sem Sveinn Einarsson setti á svið, ég sá þá sýningu og man hana enn. Eftir það hafa nokkrar sýningar komið á svið og hef ég að vísu ekki séð allar. En þarna er heilmikill akur að rækta og er vel ab Inga Bjarnason leggi þar hönd að. Hún og Leifur Þórarinsson dvöldust fyrir skömmu á Kýpur og kynntu sér grísku harmleikina og Inga fylgdist með uppfærsl- um. Sýningin á Trójudætrum er ávöxtur þeirra athugana. Ekki veit ég hvort vanalegt er að hafa tónlist jafn ríkan þátt í sýningum og hér er, sjálfur hef ég ekki séð slíkt. Um tónlist Leifs vil ég ekki dæma, en hún átti vissu- lega góban þátt í að magna heild- aráhrif leiksins. Leifur segist sjá þetta sem söngleik og hefði helst viljab að allt væri sungib. Því er ég alls ekki sammála, enda bitnar það aubvitað mjög á hinum svip- mikla texta sem Helgi Hálfdanar- son hefur gert af sínum fræga hagleik á mál, stíl og brag, með klassískri heibríkju. Söngur kórs- ins gerði textann á stundum illskiljanlegan og ekki felldi ég mig við að sungið væri baksviðs meðan textinn var fluttur á svið- inu, eins og bar vib. Sýningin er einkar sjónræn og mikil rækt lögð við dans- og sviðshreyfingar, með þessu myndaði sýningin taktfast flæöi, hrynjandi sem var í einkar góðu samræmi við allan stíl flutnings- ins. Þá er ekki síður ástæða til ab nefna lýsinguna sem var mark- viss í beitingu skuggamynda á baksviði, og rauður logi í lofti uppi yfir. Þetta myndaði stíl- hreina umgjörö um hina þrúg- andi leiksögu sem hér er sögð. Fyrir þessa sviðsetningu alla, í eiginlegri merkingu, má lofa þá sem að stóöu. Hins vegar er meiri spurning um búningana, hvort rétt er sú stefna sem þar var tek- in, en auðvitað er þáttur í nú- tímavæbingu verksins. Best finnst mér fara á að halda fram eins konar „tímaleysi" í búning- um, eins og var í klæðum kvenn- anna. Sumt tók hér að vísu mið af Forngrikkjum, en síðan brá öðru fyrir, í klæðum Menelásar og hermannanna. Annar í nú- tímaherklæðum, hinn fornleg- um, og nasistamerki á armbandi gat hér að líta. Er þetta ekki of uppáþrengjandi vib leikhúsgest- inn — getur ekki hver sem er dregib línurnar frá Tróju til okkar aldar, þegar hann sér sýninguna og hlýbir á orðræður persón- anna? Inga Bjamason. Leikarahópurinn er aö sönnu nokkuð misvígur, en hinn sterki heildarblær sýningarinnar er leikstjóranum til hróss. Hér eru ein fjögur kvenhlutverk sem mestu skipta, og þó einkum eitt. Það er Hekúba-drottning, sem Bríet Héðinsdóttir leikur. Bríet túlkar þessa hrjáðu tignarkonu af ósviknum tragískum þunga, limaburður, raddbeiting og öll nærvera á sviðinu sterk eins og vænta mátti. Helga Jónsdóttir fór líka vel og næmlega með hlut- verk Andrómökku, það er meira á hinum mýkri nótum sem Helga lék á einkar fallega, eins og við harminn yfir hinum dauða- dæmda syni. Við hlið þessara reyndu leikkvenna standa tvær ungar, Sigrún Sól Ólafsdóttir sem Kassandra og Halla Margrét Jó- hannesdóttir, Helena. Þær eru bábar álitlegar leikkonur. Sigrún Sól lék Kassöndru af þrótti og innlifun. Hlutverk Helenu er örð- ugra, en með handleiöslu leik- stjórans slapp Halla Margrét vel frá því, gætti þeirrar hófstillingar sem nauðsynleg er. Virk karlhlutverk eru aðeins tvö, Talþíbos (Gunnar Gunn- steinsson) og Menelás (Hinrik Ólafsson), hvomgt stórt. Gunnar Leifur Þórarinsson. kom vel fyrir í sínu hlutverki, bestur í lokin þegar hann kemur með Iík drengs Andrómökku sem varpað hafbi verið nibur af borg- armúrnum að ráði Ódysseifs, það var fallegt atriði. Hinrik Ólafsson er gervilegur leikari, en náði ekki ab spinna djúpa mannlýsingu úr Menelási. Miklu fleiri eiga hlut að sýn- ingunni: Kór, söngkór, hljóm- sveit, og tjóir ekki að þylja nöfn hér: allt fellur það inn í heildar- mynd þeirrar túlkunar á stríös- brjálæði og eyðingu sem hér er sýnd. Af einstökum atriðum nefni ég notkunina á steinum, steinaspilið sem Leifur kemur hér með 'og fjallar um í leikskrá, það hefur, eins og hann segir „sterk- an hljóm, hreinan og tæran en ekki frekan. Svo á líka vel við verkið að þab sé verib að spila grjót, rústir Tróju. Það setur tón- inn fyrir verkib." Textaflutningur er hnökralítill, kannski einna bestur í heild hjá Helgu Jónsdóttur, í texta Bríetar gætti hiks á stöku stað. Hér er sýning sem leikhúsáhugafólk ætti að gefa gaum, en sýningar verða aðeins sex í október. Þetta er enginn hvunndagskostur, þrátt fyrir nafnib á leikhúsinu. ■

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.