Tíminn - 14.11.1995, Side 6

6
griwtiwn
Þri&judagur 14. nóvember 1995
DNC á Lónsbakka viö Akureyri:
Ný gerð af færavindum
og þróun á hugbúnaði
„Vib erum búnir a& setja nýja
ger& af færavindu á markaö,"
sag&i Hallgrímur Einarsson
hjá DNG, þegar tí&indama&ur
leit vi& hjá fyrirtaekinu á
Lónsbakka nor&an Akureyrar
en þar er einkum unniö aö
þróun og framlei&slu á hug-
búna&i.
Upphaf fyrirtækisins má rekja
til þróunarstarfs tveggja bræöra,
Davíðs og Níls Gíslasona, sem
unnu a& hönnun fyrstu færa-
vindunnar og ber fyrirtækiö
upphafsstafi þeirra í nafni sínu.
Síöar komu fleiri eigendur aö
fyrirtækinu og hefur það fært
kvíarnar verulega út á undan-
förnum árum. Fyrirtækiö ann-
ast nú framleiðslu á færavind-
um sem auk þess aö þjóna um
borö í fjölda íslenskra báta hafa
veriö seldar erlendum útgerðar-
aðilum og er útflutningsstarf-
semin vaxandi þáttur í starf-
semi þess. Þá er unniö að hönn-
yn á björgunarbo&a sem hlotið
hefur heitið „Lífsmark" og nú
síðast vinna starfsmenn DNG
að þróun á búnaði til þess að
mæla og reikna út álag á vegum
eftir umferðarþunga. Þaö verk-
efni er unniö í samstarfi við
vegagerðina og Rannsóknarráð
ríkisins sem styrkir þróunar-
starfið. Að þessum verkefnum
vinna nú 12 manns að staðaldri
hjá DNG.
Hallgrímur Einarsson sagði að
nýju færavindurnar væru frá-
brugðnar þeim eldri að því leyti
að þeim væri stýrt með aðstoð
frá tölvuskjá. Því væri auöveld-
ara að fylgjast með og stjórna
vindunum við veiðar því við
notkun eldri gerðarinnar hafi
þurft ab framkvæma nokkuö af
allflóknum skipunum sem
mörgum hafi fundist óþægilegt
við boröstokkinn úti á sjó. Þá
hafi mótorinn í vindunum ver-
ið endurhannaður og væri hinn
nýi mótor mun sparneytnari en
sá eldri hafi verið. Hallgrímur
sagði að búið væri ab setja á bil-
inu 250 til 300 vindur af nýju
gerðinni á markað og nú væri
unnið aö framleiðslu á næstu
300 vindum. „Vib framleiðum
alla hluti í vindurnar sjálfir,"
sagöi Hallgrímur Einarsson.
„Við smíðum tækin hér á verk-
stæöinu auk þess aö framleiða
hugbúnaðinn. Viö höfum taliö
það hentugri kost en kaupa ein-
hverja framleiðsluþætti að, eins
og að steypa vinduhúsin. Við
teljum að ef slíkt ætti að borga
sig þyrftum við að vera með
mun meiri framleiðslu á þessum
tilteknu tækjum."
Færavindur um borb
í rússneska togara
Nú eru um 3000 færavindur
frá DNG um borð í íslenskum
skipum og bátum auk nokkurs
útflutnings. Flestar þeirra hafa
farið til notkunar í smábátum
og einkum þeim sem gera út
samkvæmt krókaleyfum. Nokk-
ur brögð em þó aö því að út-
vegsmenn festi kaup á færa-
vindum til notkunar í stærri
skipum, einkum erlendis og
hafa Rússar keypt nokkuð af
þeim til notkunar um borö í
togveiðiskipum. Hallgrímur
Einarsson segir ástæður þess
einkum vera þær ab eftir hrun
Sovétríkjanna hafi olíukostnab-
ur útgerbaraðila aukist verulega
þar sem miklum niðurgreiðsl-
um á eldsneyti hafi verið hætt.
Því hafi margir brugðiö á það
ráð að láta skipin veiða með
ódýrum aðferöum á grunnslóð.
í stað langra siglinga á fjarlæg
fiskimib og síðan tog í fram-
haldi af því þá lóni skipin nær
landi og sjómenn renni fyrir
borð með aöstoð færivinda.
Hallgrímur sagði vaxtarmögu-
leika í útflutningi fyrirsjáanlega
en meiri óvissu ríkja um framtíð
smábátaútgerðar hér á landi.
„Smábátaeigendur hafa farið
illa út úr skiptingu veiðiheim-
ilda og búa nú við mjög tak-
markað athafnafrelsi sem á
þessari stundu er ekki ljóst
hvort verður aukib í náinni
framtíð.
„Lífsmarkið" fest
við áhafnir skipa
upp úr áramótum
Annar búnaður sem þróaður
hefur verið hjá DNG er björgun-
arboði er hlotið hefur heitiö
„Lífsmark". Tækið er hannað af
Þorsteini Inga Sigfússyni, pró-
fessor í eblisfræði viö Háskóla
íslands og er þannig gert að það
gefur ljósmerki ef sjómaður fell-
ur fyrir borð. Ætlunin er að festa
lífsmarkið við búning sjómanna
til dæmis flotgallana og á það
að auðvelda leit að þeim sem
Fœravindur sem bíba þess ab verba
innan tíbar.
fellur fyrir borð. Að sögn Hall-
gríms Einarssonar er undirbún-
ingur að framleiðslunni kom-
inn á lokastig og ætlunin að
björgunarboðinn komi á mark-
að skömmu eftir áramót. Nauð-
synlegt sé að þetta tæki sé smátt
í sniðum og ódýrt í framleiðslu
og hafi höfuð áhersla því verið
lögð á þá þætti við hönnun
þess. Einnig skipti mjög mikli
máli að tækib sé áreiðanlegt og
þjóni sínum tilgangi þar sem
menn muni treysta á þaö þegar
líf er annars vegar. Því hafi ver-
iö ætlaður góður tími í þróunar-
starfið áður en tækið færi í al-
menna notkun um borð í skip-
um.
Um 10. hluti gjaldeyristekna fer í vexti af erlendum lánum og fjóröungur til viöbótar í afborganir:
Vaxtagreibslur til útlanda
um 47 milljarðar á 3 árum
Aætlab er að Islendingar veröi
a& grei&a tæplega 47 milljar&a
króna í vexti af erlendu skuld-
unum sínum á árunum 1994-
96, samkvæmt útreikningum
Se&labankans. Upphæöin
samsvarar kringum 10. hluta
áætla&ra útflutningstekna
þjó&arinnar og rúmlega
700.000 kr. a& meöaltali á
Eistlendingar:
Þakka fyrir
björgun
Sendiráö Eistlands í Stokk-
hólmi hefur komið á fram-
færi vi& íslensk stjórnvöld
innilegu þakklæti eistnesku
þjó&arinnar til íslensku Land-
helgisgæsiunnar fyrir fræki-
lega björgun þriggja eist-
neskra sjómanna.
Þyrlusveit Landhelgisgæsl-
unnar, með aðstoð Varnarliös-
ins, sótti sjómennina um borð í
eistnesk veiöiskip suður af land-
inu í vonskuveðri dagana 22. og
25. október sl. í orðsendingu
sendirábsins kemur fram ab sjó-
mennirnir séu á batavegi. ■
hverja fjögurra manna fjöl-
skyldu í landinu. Til a& átta
sig betur á því hve grí&arlegar
upphæ&ir þarna er um a&
ræ&a, má t.d. benda á ab
vaxtagrei&slur af erlendum
skuldum á þessu ári einu, 16
milljar&ar króna, eru töluvert
hærri upphæb en áætlaö er a&
fari í framkvæmdir viö stækk-
un álversins á næstu tveim ár-
um.
„Vaxtajöfnuður (vaxtagrei&sl-
ur aö frádregnum vaxtatekjum)
við útlönd var neikvæður um
15,5 milljarða króna í fyrra, og
nú er áætlað að hann verði
óhagstæður um 16 milljarða
króna í ár og um 15,4 milljarða
króna á næsta ári. Hreinar
vaxtagreibslur til útlanda nema
nú um 9-10% af útflutnings-
tekjum og um 3,5% af vergri
landsframleiðslu," segir í nýrri
greinargerb Seölabankans um
greiðslujöfnuð og erlendar
skuldir. Meðalvextir erlendu
lána voru 6,2% í fyrra og eru
áætlabir um 6,3% á þessu ári og
6% á því næsta.
Löng erlend lán íslendinga
námu 258 milljörðum króna á
miðju þessu ári. Hrein skulda-
staða við útlönd, þ.e. öll lán að
frádregnum peningalegum
eignum erlendis, nam hins veg-
ar um 222 milljörðum króna í
júnílok og hafði upphæðin þá
lækkað um 7 milljaröa frá ára-
mótum.
Greiðslubyrði afborgana og
vaxta af löngum erlendum lán-
um var orðin 34,6% allra út-
flutningstekna þjóðarinnar á
síöasta ári og hafbi þá vaxiö úr
14,1% útflutningsteknanna árið
1980. Afborganir eru áætlaðar
um 26 milljaröar á þessu ári.
teknar í notkun um borb í fiskiskipum
Tímamynd Þl.
Tæki til þess aö reikna
út slit á vegum
Eitt af því sem unnið er að hjá
DNG um þessar mundir er þró-
un á búnaði til þess ab reikna út
slit á vegum. Búnaöurinn er
unnin í samvinnu viö vegagerö-
ina og styrktur af Rannsókna-
ráði ríkisins. Tæki þessu er ætlað
að nema alla umferð og reikna
vegaslitið út eftir því um hvaða
umferð er að ræða. Nemar þess
reikna út eftir þyngd, bili á milli
öxla og fleiri þáttum um hvers-
konar farartæki er að ræöa og
meta slitið eftir því út frá
ákveðnum formúlum. Hall-
grímur Einarsson sagði aö slíkar
mælingar færist nú mjög í vöxt
og væru niðurstöður þeirra not-
aðar viö hönnum vega. Álag á
vegi væri sífellt aö aukast; flutn-
ingatæki stækkuðu og flutning-
ar færðust í auknum mæli af sjó
yfir á þjóðvegina. Með samn-
ingnum um Evrópska efnahags-
'svæðið tækju nýjar reglur gildi
hér á landi er aukið gætu álag á
þjóðvegina og því væri mikill
áhugi fyrir að hefja mælingar á
sliti vega mjög fljótlega. Mæli-
tækið er þannig gert ab nemum
er komiö fyrir á varanlegan hátt
í vegi en sjálfur hugbúnaðurinn
er færanlegur á milli staða. Tæk-
ið hefur þegar verið reynt á
planinu fyrir framan húsnæði
DNG á Lónsbakka og ætlunin er
að setja það upp á einhverjum
þjóðvegum innan tíðar. -ÞI
MG-félagib á Islandi:
Gefur út bækling
um vöövaslensfar
MG-félag íslands, sem er félag
fólks me& Myasthenia gravis
(vö&vaslensfár), hefur gefiö út
bækling um sjúkdóminn.
í frétt frá félaginu segir aö bæk-
lingur þessi eigi aö bæta úr brýnni
þörf sjúklinga með MG, enda sé
erfitt a& lýsa sjúkdómnum, þar
sem hömlunin leynir sér og ein-
kennin séu breytileg frá manni til
manns, frá einum degi til annars
og einni klukkustundu til annarr-
ar. Þá bætir hann úr ekki síöri þörf
fýrir upplýsingar til handa al-
menningi um þennan sjúkdóm.
Sjúkdómurinn er ekki algengur og
talib er aö tíðni hans sé á bilinu
2,5-10 á móti 100.000 og miðað
við þab ættu á bilinu 40-50 manns
hér á landi að vera með sjúkdóm-
inn.
í MG-félagi íslands eru 50 félag-
ar, þar af eru 13 sjúklingar, en hin-
ir 37 eru abstandendur og stuðn-
ingsaðilar. Félagiö leggur áherslu á
aö þeir sem em meö sjúkdóminn,
en em ekki í félaginu, hafi sam-
band og meðal annars er það ætl-
unin með þessum bæklingi aö
kynna sjúkdóminn og að komast í
samband við viðkomandi.
Forma&ur félagsins er Ólöf Ey-
steinsdóttir, Birkigrund 5, Kópa-
vogi. ■
Sveiflukenndur
vöbvasjúkdómur mmm >
< OC
< z IXl X js.
Myasthenia Gravls Vöbvaslensfár
j
Bœklingur sem MC-félagib hefur
gefib út um Myasthenia gravis,
eba vöbvaslensfár.