Tíminn - 16.04.1996, Blaðsíða 4

4
Þriöjudagur 16. apríl 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmibja hf.
Mánabaráskrift 1700 kr. m/vsk. Verb í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Varfærni er best
Eins og fram hefur komið í fréttum að undan-
förnu eru þær niðurstöður úr togararalli Haf-
rannsóknarstofnunar að þorskstofninn sé á
uppleið á ný. Þessi tíðindi eru mikið fagnaðar-
efni og í raun þáttaskil hvað varðar stjórnun
fiskveiða og fyrirsjáanlegan árangur af henni.
í kjölfarið á þessum tíðindum hafa verið gefn-
ar vonir um að kvóti verði aukinn á næsta fisk-
veiðiári sem hefst fyrsta september. Jafnframt
þessu hefur umræðan snúist um hvort eigi að
auka kvótann nú þegar.
Nokkuð hefur borið á yfirlýsingum einstakra
þingmanna um aukningu kvótans. Sama er að
segja um afstöðu Farmanna- og fiskimannasam-
bands íslands. Þar er talið rétt að auka kvótann
nú þegar um 50 þúsund tonn. Sjómenn og út-
gerðarmenn eru hins vegar sammála um að ekki
beri að auka kvótann á yfirstandandi fiskveiði-
ári.
Það er staðreynd sem ekki má gleymast að ár-
angur sá sem nú hefur komið í ljós er ekki síst
því að þakka að sóknin hefur minnkað á heima-
miðum. Stórvirkustu skipin hafa sótt í vaxandi
mæli út fyrir fiskveiðilögsöguna á veiðisvæðin á
úthafinu.
Það er mikið í húfi að gera sem mest úr þeim
árangri sem að náðst hefur. Það ber að varast að
taka nú kollsteypur og stórauka fiskveiðiheim-
ildir nú þegar. Miklu farsælla er í ljósi þess að nú
eru góð skilyrði í hafinu að láta sumarið líða áð-
ur en ávinningurinn er tekinn út.
Ljóst er að fiskvinnslan er í erfiðleikum þar
sem vinnsla byggist eingöngu á bolfiski. Það er
því mikil freisting í ljósi þessarar stöðu að auka
heimildir í bolfiski. Hins vegar má færa rök að
því að það geti verið farsælt fyrir landvinnsluna
og varanlegri úrbætur að taka út ávinninginn
sem nú hillir undir með haustinu.
Skynsamleg nýting fiskimiðanna er og hefur
verið fjöregg íslensku þjóðarinnar. Hrun þorsk-
stofnsins mundi hafa geigvænlegar afleiðingar.
Það eru ekki neinar forsendur til að taka of
mikla áhættu. Hins vegar er eðlilegt að skoðanir
séu skiptar þegar svo miklir hagsmunir eru í
húfi.
Stutt skeið eða löng skeið
Miklir atburðir skekja nú
heimsbyggðina. í brunaliði
Worcester í Englandi notar
konan í liðinu sama búnings-
klefa og karlarnir, þannig að
þeir verða að fela það allra
heilagasta á bak við skáphurð-
ir; starf tesmakkara, sem verið
hefur til í 99 ár í Bandaríkjun-
um, hefur verið lagt niður, og
ekkjur 23 landeigenda á Ind-
landi aka nú um í rútu og ætla
sér að reyna að koma í veg fyr-
ir að konan, sem þær halda að
hafi komiö mönnunum þeirra
fyrir kattarnef, komist á þing.
Allt kemur þetta fram í
sunnudagsmogganum, en þar
ber þó að sjálfsögðu hæst at-
hyglisverð ummæli forsætis-
ráðherra lýðveldisins íslands
um embætti forseta lýðveldis-
ins íslands. Sérstaka athygli
Garra vakti þó snyrtileg og
hógvær opinberun formanns Sjálf-
stæðisflokksins á þeim sannleik að
hann væri ómissandi, og þó það væri
orðað svo að þaö gilti aðeins um stutt skeið, þá er það
fremur teygjanlegt hugtak og verður aðeins metið af
því sem það er miðað við.
Það má t.d. benda á aö í sögu þjóðar er mannsævi
fremur stutt, og hálf mannsævi, eða þar um bil, verður
aö teljast aðeins stutt skeiö. Þannig að það er hálf erfitt
að átta sig á því við hvað formaður Sjálfstæðisflokksins
miðar, þegar hann talar um stutt skeið.
Huggulega farib meb
frambjóbendur
Vissulega var þetta hið skemmtilegasta viðtal í
sunnudagsmogganum, enda fyrrverandi skemmtikraft-
ur og brandarakarl í stól viðmælanda. Það var huggu-
lega farið með framtíðarforsetana okkar og morgunljóst
að forsætisráðherrann sér ekki í þeim hópi einstaklinga
sem standa undir væntingunum um öryggisventil,
mann sem geti gripiö inn í á örlagastundu, talið kjark í
þjóðina og haldið fullri ró og
reisn hvað sem á dynur. Mann
sem af stafi öryggi og traust.
Neibb, þessir pamfílar sem eru í
framboði ýta frekar undir það að
embættið sé óþarft. Einn vilji
koma landinu á kortið — Garri
tekur nú undir það með forsætis-
ráðherra að landið er á öllum
kortum sem hann hefur séð, þó
nafn og útlínur séu stundum
ókennilegar.
Það náttúrlega gengur heldur
ekki að ætla sér að fara að sitja
suður á Bessastöðum og hafna
lögum sem forsætisráðherra er
nýbúinn að hafa fyrir að láta
þingið samþykkja.
Garri tekur líka undir það með
forsætisráðherra að það er alveg
sérstaklega vænlegt fyrir forseta-
frambjóðanda að hafa þaö sér til
ágætis að hafa verið á móti hús-
um og ekki efi í hans huga að
það er reynsla sem kemur til með að
nýtast viðkomandi í embætti.
Skarb fyrir skildi
Hins vegar eru allir sammála um að það er skarð fyrir
skildi í hópi Bessastaðakandídata, fyrst að forsætisráð-
herra ákvað aö vera áfram forsætisráðherra og mjög
skiljanlegt, í ljósi þess að forsætisráðherra sjái nú engan
vænlegan til þess að stýra stórbúinu. Garri skilur þaö
bara mjög vel og er fullkomlega sama sinnis eftir að eig-
inkonan fékk hann ofan af því að taka að sér forseta-
embættið.
Nú er ljóst að forsætisráðherra er ómissandi um stutt
skeið og segist vera ófáanlegur til að taka að sér að stýra
búi á Bessastööum á meðan. í ljósi þess að enginn al-
mennilegur frambjóðandi er finnanlegur leggur Garri
það því til að ekki verði kosið í embætti forseta íslands,
heldur verði það lagt í salt um stutt skeiö og það geymt
þar til forsætisráðherra er ekki lengur ómissandi sem
forsætisráðherra og getur tekið að sér að verða ómiss-
andi sem forseti. Garri
FOmm/ETTID ER
í EDLISÍHIIPÓLITÍSKT
■: .-I ■ i !•! > M ;:..! .»«; frr-.*t.i 11, . I V n. I..i1n •.•.. .. r.»+ ;■.
•'. • tif. ,'••'■ ' ••>.»• ••»•- * rfUr h.lfflu v.-n1 utnþaO I_it.Anu»i »• : j'LTjiýi: I
GARRI
Evrópuuppgjör á landsfundi
Viðtalið, sem stal hinni pólit-
ísku senu nú um helgina, var
tvímælalaust viðtal Moggans
við Davíð Oddsson. Flugelda-
sýning Davíðs um forsetafram-
bjóðendur og forsetaembættið
er það sem flestir hafa tekið eft-
ir, en í þessu viðtali er raunar
líka að finna ýmsa fyrirboða
aðra um það við hverju megi
búast í Sjálfstæðisflokknum á
næstunni.
Viðtalið við Davíð snýst að
verulegu leyti um Evrópumálin
og sýn hans í þeim efnum, nú
þegar ríkjaráðstefnan er hafin
og þess vænst að línur fari að
skýrast með framhaldið á næstu
misserum. Davíð Oddsson boð-
ar með óvenjulega skýrum
hætti í þessu viðtali að hann er
enn staðfastlega mótfallinn
umsókn um aðild, og það sem
meira er þá virðist andstaða
hans hafa styrkst og skýrst frá því sem
verið hefur. Davíð er greinilega þeirrar
skoöunar, sem raunar hefur komið
fram hjá honum áður, að afgerandi og
fyrirvaralaus stuðningur Alþýðuflokksins við ESB- aðild
fyrir síðustu kosningar sé ein af stóru ástæðunum fyrir
kulnun í sambandi sjálfstæðismanna og krata eftir
kosningar.
Góbir og harbir flokksmenn
En formaður Sjálfstæðisflokksins er sér líka meðvitað-
ur um að í hans eigin flokki er að finna menn sem eru
hlynntir ESB-aðild, og hann boöar í viðtalinu að Evr-
ópumálin muni nú verða eitt aðalefni landsfundarins í
haust. Davíð talar að vísu mjög kurteislega um þessa að-
ila í flokknum og talar um „mjög marga góða flokks-
menn, sem eru þeirrar skoðunar, harðir og góðir flokks-
menn, og það er sjálfsagt að þeir komi með þá skoðun
og ýti henni fram," eins og hann orðar þetta í viðtalinu.
En það er líka jafn augljóst að þessir hörðu og góðu
flokksmenn eru á sömu villigötum og Jón Baldvin var í
sinni kosningabaráttu. Davíö talar opinskátt um að það
sé hreinlega „út í hött" að velta umsókn fyrir sér núna,
enda vanti öll rök fyrir því. Forsætisráöherra spyr hvort
menn vilji virkilega takmarka fullveldi landsins enn
frekar en orðið er, með inn-
göngu í ESB, og missa yfirráðin
yfir sjávarútveginum: „Fyrir
hvað? Fyrir tækifæri til að hafa
áhrif á hinn mikla samruna?
Það er ekki heil brú í því. Þann-
ig að við getum bara andað ró-
lega. Ég anda að minnsta kosti
rólega."
Eflaust er það rétt hjá Davíð
að hann andi sæmilega rólega
gagnvart spurningunni um
umSókn íslendinga að ESB —
ekki síst meöan hann er í sam-
starfi við Framsóknarflokkinn
þar sem hann er sjálfur í for-
sæti. Hins vegar er óvíst að
hann andi jafn rólega gagnvart
spurningunni um það hvernig
Evrópuumræban þróast í hans
eigin flokki. Sannleikurinn er
auðvitað sá að í Sjálfstæðis-
flokknum eru Evrópuöflin
mjög sterk og á meðan ekki
hefur farið fram formlegt uppgjör
og umræða um Evrópumálin þá
vita menn ekki nákvæmlega hversu
sterkur þessi armur er og nokkur
óvissa ríkir þá jafnframt um hversu öflug tök formaöur-
inn hefur á flokknum.
Afgerandi lína gefin út
Þaö er einmitt þetta uppgjör sem Davíð virðist vera
að boöa á landsfundinum í haust. í leiöinni gefur hann
út enn ákveðnari harðlínu í málinu en hann hefur áður
gert, þannig að fótgönguliðið jafnt sem liðsforingjar
flokksins um land allt vita nákvæmlega að með því að
hallast að umsókn um ESB-aðild eru þeir að ganga í ber-
högg við formann sinn. Og dagskipun formanns Sjálf-
stæðisflokksins er einmitt sú að þó hann „telji að þab sé
ekki á dagskrá að ganga í Evrópusambandið", þá telur
hann „á dagskrá að ræba þab eins og öll mikilvæg mál".
Nú, þegar fyrir liggur að Sjálfstæðisflokkurinn hyggst
kasta sér út í ESB-umræöuna (sem raunar hefur alltaf
veriö í gangi), má búast við að þetta mál muni lita
nokkuö samskipti manna í flokknum — líka í forustu-
sveitinni, því þar hafa jú verið uppi talsvert ólíkar
áherslur í málinu.
-BG
FORSETAEMD/ETTID EK
í EÐLISÍHO PÓLITÍSKT
.. •••>:...: ••».; fr.-.*l. , IV'«tl._*-_r./ir tnHwUnn.T. Mnn ’.■•■• >*jn' i:..-' ; .*
• ’:*»• : '■•> ••• *'. •"> '":r *■'gcl^5Mr h.ifVi v.T.* mr. ji.ain *l rj irjSu*i j• Jil . I i
■ ' •• ;•'• • •• I ..Hli.r Ilrmiann.a..n ng Kltrl llU.n.lil lutt.i :*l..i.i: .;* r.-.i • n-I .
,1 |.| J.'lf I,-.. |.|. i...*A;njr lm.*. raii tlSrf ntmc^minnr.ir .y Yiu*. n-.uT:. X
Á víöavangi