Tíminn - 09.05.1996, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 9. maí 1996
Líklegt er ab vopna-
hlé Israels og Hiz-
bollah komi Clinton
og Peres, sem bábir
eiga í kosningabar-
áttu, ab drjúgum
notum í því sam-
hengi. Sumir frétta-
skýrendur telja þó ab
vopnahléssamkomu-
lagib sé fyrst og
fremst sigur fyrir Sýr-
land og Hizbollah
Þekktasta setning þekkt-
asta hernaöarfræbings
sögunnar, Prússans
Karls von Clausewitz (1780-
1831), er á þá leið að stríð séu
framhald stjórnmála meb
öðrum abferðum. Eldflauga-
skothríð Hizbollah, líbansks
og sjítísks bókstafstrúar-
flokks, á ísrael, skothríb og
sprengjukast ísraels á Líban-
on og vopnahlé ísraels og
Hizbollah, sem batt enda á
þennan hernab, kunna að
hafa minnt einhvem á þetta
mat prússneska hemaðar-
fræðingsins.
Kjarninn í vopnahléssam-
komulaginu er að ísrael skuli
ekki framar skjóta sprengikúl-
um og kasta sprengjum á
óbreytta borgara í Líbanon og
Hizbollah hætta að skjóta eld-
flaugum á ísrael. Líbanon, Sýr-
land, Frakkland og Bandaríkin
skulu sameiginlega fylgjast með
því að ekki sé út af þessu brugð-
ið.
Blóðug kosninga-
barátta
í sumum fjölmiðlum kveður
við þann tón að eiginlega séu
allir hlutaðeigandi nokkuð
ánægðir með samkomulag
þetta. Kátastur af öllum sé Hafez
al-Assad Sýrlandsforseti. Hiz-
bollah eiga mikið undir stuðn-
ingi frá honum og talið er að
þrýstingur frá honum hafi knúð
róttæklinga þessa til samkomu-
lagsins. Með samkomulaginu,
er sagt, fær Assad sig viður-
kenndan sem þann ríkisleiðtoga
í Austurlöndum nær, sem
mestu geti ráðið um hvort þar
verði meiri eða minni friður og
ófriður á komandi árum. Sýr-
land hefur sem kunnugt er her-
lið mikið (um 35.000 manns) í
Líbanon og stjórn síðarnefnda
landsins er mjög háð því fyrr-
nefnda.
Shimon Peres, forsætisráð-
herra ísraels, getur einnig verið
nokkuð ánægður, halda sumir
fréttaskýrendur áfram. Með því
að svara eldflaugaskothríð Hiz-
bollah á ísrael með 16 daga stór-
skotahríð og loftárásum á Suð-
ur-Líbanon, þar sem bækistöðv-
ar Hizbollah eru, kann hann að
hafa orðið í augum margra
landa sinna trúverðugur og
harðsnúinn leiðtogi, sem gjaldi
óvinum ísraels rauðan belg fyrir
gráan. Þá sést því haldiö fram að
samkomulagið muni hafa í för
meb sér ab Bandaríkin og ísrael
þjappi sér fastar saman í stjórn-
og hermálum, en sem kunnugt
má vera voru sambönd þeirra á
þeim svibum og fleirum náin
Framhald stjórnmála meö öörum aöferöum" íLíbanon.
Hálfgildings frið-
arsamkomulag
fyrir. Að þessu hvortveggju at-
huguðu ættu árásirnar á Líban-
on og vopnahléssamkomulagið
að geta tryggt Peres og ísraelska
Verkamannaflokknum sigur í
þingkosningunum, sem fara
fram í ísrael í lok þessa mánað-
ar.
Warren Christopher, hinn
sjötugi utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, gekk af slíkum
krafti í það að koma samkomu-
lagi þessu á, að undir lok samn-
ingaumleitananna varð að
skipta um áhöfn í stríðsflugvél
þeirri er var farkostur hans þar
eystra. Upphaflega áhöfnin var
þá orðin steinuppgefin eftir
stöðugan þeyting fram og aftur
Assad: flestir telja aö hann hafi af
öllum leiötogum mesta ástœöu til
áncegju meö samkomulagiö.
á milli Jerúsalem, Beirút og
Damaskus. Af því má marka að
Bandaríkjastjórn hafi lagt allfast
að ísrael og Sýrlandi að koma á
vopnahléi.
„Besti vinurinn ..."
Haft er fyrir satt að samkomu-
lagið komi sér stórvel fyrir Clin-
ton Bandaríkjaforseta í yfir-
standandi kosningabaráttu þar
vestra. Hann geti auglýst það
sem drjúgan árangur fyrir
Bandaríkin í utanríkismálum.
Fullyrt er og að hann hafi með
vopnahléssamkomulaginu
tryggt sér stuðning gyðinga í
Bandaríkjunum, en áhrif þeirra
Peres (t.v.) og Christopher: náiö samband Bandaríkjanna og ísraels veröur enn nánara.
BAKSVIÐ
DAGUR ÞORLEIFSSON
þar eru ekkert smáræði. Clinton
hefur af þessu tilefni meira ab
segja verib kallaöur „besti vin-
urinn sem ísrael hefur nokkurn-
tíma átt í Hvíta húsinu."
Fyrir Hizbollah, sem illræmd-
ir eru á Vesturlöndum og víðar
sem hryðjuverkamenn, er sam-
komulagið einnig sagt vera sig-
ur, og þar með fyrir íran, sem
sér þeim fyrir vopnum og eggjar
þá gegn ísrael. Vissir fréttaskýr-
endur túlka samkomulagið
þannig, að meb því séu Hiz-
bollah viðurkenndir sem „lög-
mæt andspyrnuhreyfing". Hiz-
bollah hafa að vísu lofaö að
hætta að skjóta eldflaugum á
ísrael, en ekki á stöbvar ísraela á
belti því syðst í Líbanon sem
þeir halda hersetnu.
í sumum fjölmiðlum kveður
við nokkuð annan tón um um-
rætt samkomulag. Þar er því
haldið fram að það sé fyrst og
fremst sigur fyrir Sýrland, íran
og Hizbollah. Assad geti eftir
sem áður þrýst á ísrael gegnum
Hizbollah, til ab knýja það til að
sleppa Golanhæbum, sem ísra-
elar hertóku 1967. ísraelar mega
að vísu samkvæmt samkomu-
laginu herja á Hizbollah, en
ekki láta það koma niður á
óbreyttum borgurum. Það getur
orðið erfitt í framkvæmd, því að
líklegt er að Hizbollah muni hér
eftir sem hingað til berjast úr
felum meðal óbreyttra líbanskra
borgara.
Tímamótafribur í
vændum?
Talsverður líkur eru því á að
hálfgildings friðarsamkomulag
ísraels og Hizbollah verði ekki
til langframa. En ekki er talið
óhugsandi að Bandaríkjastjórn,
sem með því samkomulagi hef-
ur aukið afskipti sín af málefn-
um aðila í þeim heimshluta,
fylgi því eftir með því að reyna
að knýja fram friðarsamning
milli ísraels og Sýrlands. Jafn-
framt slíkum friðarsamningi
myndi og sennilega verða sam-
inn friður milli ísraels og Líban-
ons, og þar með hefði formlegur
friður komist á milli ísraels og
allra þeirra ríkja sem það á
landamæri að, í fyrsta sinn frá
stofnun ísraels fyrir tæplega
hálfri öld. Það yrðu tímamót í
sögu samskipta ísraels og araba.
Til að ná slíkum friði yrðu ísra-
elar líklega að sleppa landræmu
þeirri af Líbanon, er þeir halda
síðan 1982, og Golanhæðum.
Líbönsku landræmunni væru
þeir trúlega tilleiðanlegir að
sleppa, ef tryggt yrði að þeir
fengju frið fyrir Hizbollah, en
sennilegt er að þeir haldi fastar í
Golanhæðir.
í friðarviðræðum ísraels og
Sýrlands hefur til þessa hvorki
gengið né rekið, en skref í átt til
formlegs friðar ríkja þessara
telja ýmsir að þau eiga bæði
fulltrúa í nefnd, sem á að fylgj-
ast með því að vopnahlénu sé
framfylgt. í árásum Israela á Líb-
anon að þessu sinni fórust yfir
200 manns, flest óbreyttir borg-
arar, um 400 særðust, hálf millj-
ón varð forflótta og eignatjón er
metið á sem svarar um 60 millj-
örðum íslenskra króna. Með
hliðsjón af því, sem gengið hef-
ur yfir Líbanon í og út frá átök-
um ísraels og araba, má ætla að
líbanskir ráðamenn, sem eru að
reyna að koma fótunum undir
land sitt efnahagslega eftir stríð-
ið þar á 8. og 9. áratug, séu frið-
arfúsir, en á þeim vettvangi
verða þeir líklega að hlíta „ráð-
um" einkum frá Damaskus og
jafnvel frá íran. ■