Tíminn - 14.08.1996, Blaðsíða 4

4
Mi&vikudagur 14. ágúst 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Gu&mundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mána&aráskrift 1700 kr. m/vsk. Verð í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Viövarandi
barátta
Það eru gömul sannindi og ný að ekki sé nóg að
afla auðs og auðlinda heldur verði einnig að varð-
veita og verja eigurnar. Það er eins og með frelsið
og sjálfstæðið, sem ekki vinnst í eitt skipti fyrir öll,
því baráttan við að viðhalda því sem áunnist hef-
ur tekur engan enda.
íslendingar hafa þurft að berjast fyrir rétti sín-
um til að ná eignarhaldi á auðlindum sjávarins
umhverfis landið og var sú barátta löng og ströng.
En fullnaðarsigur vinnst ekki vegna þess að svo
lengi sem aðrar þjóðir ásælast rétt til veiða innan
fiskveiðilögsögunar eða véfengja mörk íslenskrar
lögsögu heldur baráttan áfram.
Sá ágreiningur sem nú er uppi milli Dana og
Grænlendinga annars vegar og íslendinga hins
vegar um mörk miðlínunnar milli Grænlands og
íslands er gott dæmi um að ávallt þarf að halda
vöku sinni til að verja íslenska hagsmuni gagnvart
erlendri ásælni. Líka þegar ágætar vinaþjóðir eiga í
hlut, eins og í þessu máli.
Eins og sakir standa er erfitt að leggja dóm á
hvaða þýðingu bókun frá 1988 eða embættis-
mannasamkomulag um „gráa svæðið" hefur um
framtíðarskipan auðlindalögsögunar norður af
Kolbeinsey. Hitt kann að vera meira áhyggjuefni
hvort skerið fær staðist sem viðmiðunarpunktur
þegar lína auðlindalögsögunnar er dregin. í hug-
um íslendinga leikur enginn vafi á að svo sé.
En Danir halda því fram fyrir hönd Grænlend-
inga að þeir hafi aldrei viðurkennt Kolbeinsey sem
grunnlínupunkt. Tvennum sögum fer af því hvaða
pappírar kunna að vera því til staðfestingar. En
hitt er ljóst að eyjan er að hverfa í hafið og sæta
Danir lagi að véfengja hana sem viðmiðun og telja
sjálfsagt að eftirleikurinn verði þeim auðveldur.
Þeir ganga á lagið þegar náttúruöflin eru þeim
svona hliðholl og eiga lærðir menn eftir að velta
vöngum yfir hvaða þýðingu hvarf Kolbeinseyjar í
hafið hefur á réttarstöðu íslendinga á alþjóðavett-
vangi.
Um umráðarétt Reykjaneshryggjar utan 200
mílnanna er lítið rætt, en þar eru gjöful fiskimið á
íslensku landgrunni sem vissulega koma hags-
munum okkar mikið við. í Síldarsmugunni er
hlutur íslands heldur smár og þar er einnig mikilla
hagsmuna að gæta af augljósum ástæðum.
Islensk skip eru einnig að veiðum á umdeildum
hafssvæðum eins í og Smugunni norður af Noregi
og á Flæmska hattinum á kanadíska landgrunn-
inu. Útgerðarmenn eru hvattir til að afla sér sem
mestrar „veiðireynslu" á þeim miðum til að standa
betur að vígi í samningum síðar meir. Vel má það
vera rétt stefna.
En nú gera Danir sér lítið fyrir að heimta veiði-
rétt fyrir norðan Kolbeinsey og flotar frá fjölda
þjóða geta sýnt fram á mikla veiðireynslu á
Reykjaneshrygg ef til þess kemur að sú auðlind
falli Islendingum í skaut síðar meir.
Baráttan um auðlindir hafsins er viðvarandi og
hvorki uppgjöf né lokasigrar eru til í því stríði.
íþróttaibnaður vill fé
Þá eru Ólympíuleikarnir afsta&n-
ir og Garri getur rólegur komið
sér fyrir í sófanum og kveikt á
sjónvarpinu sínu án þess aö eiga
á hættu að horfa á maraþon út-
sendingu frá kúlu- eða kringlu-
kasti og komast svo að því að
hinir vörpulegu kastarar eru
hreint ekki karlmenn, þó svo að
þeir væru að kasta miklu lengra
en íslensku karlarnir sem tóku
þátt, heldur nýkyngreindir
kvenmenn, sem fullyrt er að
gangi í pilsum utan vallar! En þó
svo að nú geti talist sæmilega
óhætt að kveikja á sjónvarpi
virðist ekkert lát vera á yfirgangi
íþróttaiðnaðarins í dagblöðun-
um. Nú virðast íþróttaforstjórarnir
telja brýnt að fá meira fé í rekstur
iðngreinarinnar og ryðjast hver á
fætur öðrum fram á ritvöllinn til
að dásama stórfengleg afrek íslensku íþrótta-
mannanna í Atlanta og að nú verði hreinlega að
fá fé frá ríki og sveitarfélögum til atvinnuskap-
andi verkefna — til þess að gera atvinnumenn úr
afreksíþróttafólkinu. Sumir ganga nú raunar svo
langt að tala um nokkurs konar kynbótaræktun
iþróttafólks. Forseti ÍSÍ, sjálfur stjórnarformaður
íþróttaiðnaðarins, Ellert B. Schram segir t.d. í
Morgunblaðsgrein í gær: „Það sem vantar er að
skapa íþróttahreyfingunni og félögunum mögu-
leika á að leita skipulega að efnilegu íþróttafólki
og rækta það með fyrsta flokks þjálfun og aðbún-
aði." Þessi fyrrum ritstjóri DV er augljóslega ekki
síður mikill kynbótaáhugamaður en Jónas Krist-
jánsson núverandi ritstjóri þess blaðs og Garri
getur sér til að þeir kollegar hafi á sínum tíma get-
að skeggrætt vel og lengi um ræktunar- og kyn-
bótastarf, Jónas um hrossaræktina en Ellert um
íþróttamannaræktina.
Ríkib hefur hlutverk
Og stjórnarformaður íþróttaiðnaðarins er áfjáð-
ur í að ríkisvaldið skapi greininni sem hagstæðast
efnahagsumhverfi þannig að
starfsstéttir, s.s. íþróttaræktar-
ráðunautar, hin fjölmenna at-
vinnuíþróttaforysta, bygginga-
og verktakafyrirtæki, íþróttafé-
lög og ýmis konar önnur fyrir-
tæki, geti náö sem mestum efna-
hagslegum ávinningi af því sem
Ellert kallar að „leggja því góða
máli lið að efla ungt íþróttafólk
til afreka."
Kröfurnar nú um frekari fjár-
framlög inn í íþróttakerfið koma
einmitt á þeim tímapunkti að
verið er að hleypa af stokkunum
niðurstöðu síðasta stórsigurs
íþrótttarekendanna í Reykjavík.
Tvö hundruð milljón króna
stúka á Laugardalsvelli er nokkuð
sem í fljótu bragði hefði virst frá-
leitt að ætla að fengist samþykkt í
ljósi þess að árum saman koma
ekki það margir að horfa á kappleiki að núverandi
aðstaða dugi ekki. En með því að muldra eitthvað
um að völlurinn væri ólöglegur og gæti hugsan-
lega kannski einhverntíma jafnvel ekki verið sam-
þykktur til landsleikjahalds vannst málib.
íþróttalistinn í Reykjavík
Meirihluti Reykjavíkurlistans í borginni óttaðist
óskaplega að vera stimplaður and-íþróttalegt afl í
kosningabaráttu sinni og veöur nú eld og brenni-
stein til að undirstrika að hann sé einmitt svo
hlynntur íþróttum og vilji allt fyrir þær gera. Því
samþykkir hann nánast hvab svo sem íþróttaiön-
aburinn leggur til á sama tíma og endurskoðandi
borgarinnar hrópar að nú verði menn að fara að
grynnka á skuldunum sem íhaldið skildi eftir sig.
Það mætti því ætla að ráðlegast væri fyrir Ellert
Schram stjórnarformann íþróttaibnabarins og
aðra íþróttarekendur að leita hófanna hjá hinni
íþróttavænu Reykajvíkurborg þar sem nú er stund
milli stríða í ákvörðunartöku borgarinnar um nýj-
ar fjárveitingar til íþróttamála. Garri
Frelsi stjórnleysisins
Langt er liðið síðan ökufantar
unnu fulinaðarsigur á lögregl-
unni. Þær kynslóbir sem koma
undir og hrærast um í bílum
hafa aldrei þurft að lúta umferðarstjórn þvi upp úr
því ab bílaeign varð almenn og ökutækin hrað-
skreiðari lagbist umferbarstjórn og eftirlit niöur.
Lögreglan gafst einfaldlega upp fyir ofureflinu og
mistækir verkfræðingar tóku stjórnina að sér. Enda
er segin saga að broguðum umferðarmannvirkjum
er undantekningarlaust kennt um slys og fjárhags-
tjón. Bílstjórar eru stikkfrí. Heimtuð eru meiri og
betri mannvirki til að taka við meiri og verri umferð.
Eftir ab borgir og bæir fylltust af bílum voru
fundnir upp stöðumælar til að halda umferð á ein-
hverri hreyfingu. Fyrst í stað voru stæltir lögreglu-
þjónar látnir látnir annast gjaldmælavörslu, en þab
gafst illa því þá var kerfib vel virkt.
Algjör forgangur
Pólitíin voru því fríuö af þeirri lögæslu og stétt
stöðumælavarða varb til. En nú hafa ökumenn sagt
henni stríð á hendur, eins og öllu því sem takmark-
ar frelsi bíla þeirra til að hegða sér á eigin forsend-
um, akandi eða standandi.
Þegar stöðumælaverðir fara að sinna starfi sínu af
alúð og skyldurækni er þrælum bílanna nóg boðið
og er nú farið ab leggja til atlögu við þá. Þeir em
barðir og brotnir og yfirleitt mis-
þyrmt og smánaðir fyrir þær sakir
einar ab virða ekki skilyrðislausan
forgang bílanna, sem tekið hefur
völdin í mannlífinu.
H e r -
s k á i r
bílaeig-
endur
e r u
f r a m -
varðar-
s v e i t
þ e s s
s t ó r a
m e i r i -
hluta sem
veit að lífs-
gildin mið-
ast við þarf-
ir bílsins og
að honum ber að þjóna hvað sem
það kostar í fjárútlátum og um-
stangi. Og ef einhverjir eru að káss-
ast upp á rétt bílsins til að standa
þar sem honum sýnist og eins lengi og talin er þörf
á er sjálfsagt að lúberja þá og smána. Það þarf að
lemja stöðumælaverði til hlýbni eins og að búið er
að kenna lögreglunni góða siði í umgengni vib bíla
fyrir langalöngu.
Abbast upp á bíla
Þeir sem reka fyrirtæki við stöðumælagötur hafa
löngum kvartað vegna ofríkis stöðumælavarða og
vilja bæði þá og gjaldskylduna burt. Þeir fagna að
sjálfsögðu því frumkvæði framvarðanna að sýna
stöðumælavörðum í tvo heimana þegar þeir eru að
abbast upp á bíla þeirra.
Auðvitab á að rífa alla stöbumæla upp með rót-
um og leyfa bílum frjálsan aðgang að verslunargöt-
um og gangstéttum. Þab myndi efla mjög viðskipt-
in t.d. við Laugaveg og Austurstræti ef sömu bílarn-
ir fengju ab standa þar allan liblangan daginn á
meðan eigendurnir sinna vinnu sinni í fyrirtækj-
unum.
Þab er algjör óþarfi að taka gjald af bílum fyrir
það eitt að standa við gangstétt. Eins og allir sjá er
enginn vandi að koma fyrir nokkur þúsund bílum í
miðborg Reykjavíkur
og aka samt á eins
miklum hraba og
þarfasti þjónn bíls-
ins, sem er ökumað-
urinn, getur þanið
húsbónda sinn.
Góbu heilli er bú-
ið að útrýma lög-
gæslunni úr um-
feröinni og nú er
ekki annað eftir en
ab ganga á milli
bols og höfuðs á
stöðumælavörð-
unum.
Krafan er frelsi
og kaos öllum bíl-
um til handa.
OÓ
Á víbavangi