Morgunblaðið - 09.03.2006, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 9. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ég myndi fara varlega í að troða Siv svona um tær, þegar hún tekur við þig dansinn, Kalli minn.
Skapist þær aðstæðurað fjármálakerfinusé talin hætta búin
vegna áfalls í fjármálafyr-
irtæki eða á markaði skal
efnt til umfjöllunar í sam-
ráðshópnum án tafar. Við-
brögð við slíkum vanda
eru háð aðstæðum hverju
sinni en grundvallaratriði
er að eigendur og stjórn-
endur fjármálafyrirtækja
sem og markaðsaðilar
leysi vanda sinn sjálfir.“
Þetta segir í samkomulagi
forsætis-, fjármála- og við-
skiptaráðuneytis, Fjár-
málaeftirlitsins og Seðlabanka Ís-
lands um formlegt samráð og
viðbúnað vegna hugsanlegra
áfalla í fjármálakerfinu. Sam-
komulagið var gert 21. febrúar sl.
Bankastjórn Seðlabankans og for-
stjóri FME kynntu forsætisráð-
herra, utanríkisráðherra, fjár-
málaráðherra og
viðskiptaráðherra viðlagaáætlan-
ir vegna hugsanlegra erfiðleika á
fjármálamarkaði 15. janúar 2004.
Ákveðið var að skipa starfshóp
ráðuneytisstjóra þriggja ráðu-
neyta, forstjóra FME, aðstoðar-
seðlabankastjóra og fram-
kvæmdastjóra Seðlabankans til
að fjalla um viðbúnað stjórnvalda
vegna hugsanlegra erfiðleika á
fjármálamarkaði. Hópurinn skil-
aði ráðherrum, FME og banka-
stjórn Seðlabankans greinargerð
sinni sem trúnaðarmál 17. febrúar
sl. Í framhaldi af því var svo geng-
ið frá formlegu samstarfi um sam-
ráð og viðbúnað.
Morgunblaðið fékk í gær að-
gang að samkomulaginu og grein-
argerð hópsins. Þar er að finna
greiningu á þeim aðstæðum sem
gætu komið upp og krefjast sam-
ráðs um aðgerðir af hálfu stjórn-
valda ásamt tillögum um viðbúnað
og lagabreytingar ef erfiðleikar
skapast sem ógnað geta fjármála-
kerfinu.
Yfirtaka vald hluthafafundar
Í greinargerðinni er bent á að
hugtakið fjármálakreppa sé teygj-
anlegt. Tilraunir hafi verið gerðar
til þess að greina á milli fjármála-
kreppu/bankakreppu annars veg-
ar og almennra veikleika í fjár-
málakerfi hins vegar. „Ein
skilgreiningin miðast við reynslu
fjölmargra landa sem hafa mátt
þola fjármálakreppur og felur í
sér að um fjármálakreppu sé að
ræða ef a.m.k. ein eftirfarandi
staðreynda á við:
– Hlutfall varúðarfærðra eigna
af heildareignum banka er um-
fram 10%.
– Björgunaraðgerðir kosta
meira en 2% af landsframleiðslu.
– Vandamál fjármálakerfisins
leiða til þess að stór hluti bank-
anna kemst í eigu og umsjá rík-
isstjórnvalda (þjóðnýttur).
– Umfangsmikil áhlaup á banka
eða gripið er til neyðaraðgerða
svo sem innlánsfrystingar eða
ábyrgðaryfirlýsinga til að bregð-
ast við vandanum.“
Starfshópurinn komst að þeirri
niðurstöðu að liggja þurfi fyrir
með skýrari hætti en nú er hvaða
aðilar í stjórnkerfinu beri megin-
ábyrgð á og annist framkvæmd á
úrlausn fjármálakreppu og hvaða
heimildir þeir hafi. Telur hópur-
inn að huga þurfi að breytingum á
lögum um opinbert eftirlit með
fjármálastarfsemi og lögum um
fjármálafyrirtæki. Lagðar eru
fram nokkrar tillögur m.a. um eft-
irfarandi: „Æskilegt er að Fjár-
málaeftirlitið geti knúið fram
breytingar á stjórnun og endur-
skoðun fjármálafyrirtækis. Þann-
ig geti Fjármálaeftirlitið vikið
stjórn, framkvæmdastjóra og eft-
ir atvikum endurskoðanda úr
starfi og skipað nýja í þeirra stað.
Til greina kemur jafnframt að
kveða á um einhliða heimild eft-
irlitsins til að taka við tilteknar að-
stæður yfir vald hluthafafundar
eða fundar stofnfjáreigenda að
þessu leyti. Önnur leið væri að
kveða á um heimild Fjármálaeft-
irlitsins til að boða til hluthafa-
fundar eða fundar stofnfjáreig-
enda og leggja þar fyrir og knýja
fram tillögu um breytingar á
stjórn og endurskoðun,“ segir
m.a. í tillögum hópsins.
„Einnig kann að vera mikilvægt
að Fjármálaeftirlitið hafi heimild-
ir til þess að takmarka eða banna
ráðstöfun eftirlitsskylds aðila á
fjármunum sínum og eignum sé
það liður í aðgerðum til að koma
fjárhag þess á réttan kjöl. Með
þessu er t.d. átt við bann við út-
borgun innlána, veitingu útlána,
greiðslu skulda til kröfuhafa eft-
irlitsskyldra aðila og fleira þess
háttar. Fjármálaeftirlitið gæti
jafnframt á grundvelli slíks
ákvæðis bannað eftirlitsskyldum
aðila að auka við skuldbindingar
sínar,“ segir meðal annars í tillög-
um hópsins.
Talið er í tillögunum að þær að-
stæður geti komið upp að nauð-
synlegt sé að FME geti krafist
þess að eftirlitsskyldur aðili sæki
um greiðslustöðvun í samræmi við
lagaákvæði um gjaldþrotaskipti.
Einnig er lagt til að hugað verði að
heimildum stjórnvalda til að taka
tímabundið yfir vald hluthafa-
fundar í „kerfismikilvægu fjár-
málafyrirtæki“, að tilteknum skil-
yrðum uppfylltum. Talið er
nauðsynlegt að huga að hlutverki
Tryggingarsjóðs innstæðueig-
enda og fjárfesta og skoða fyrir-
komulag útgreiðslna sjóðsins.
Fréttaskýring | Samkomulag og tillögur um
viðbrögð við áföllum í fjármálakerfinu
Viðbúnaðurinn
efldur
FME fái heimild til að knýja fram breyt-
ingar á stjórnun fjármálafyrirtækis
Lagt til að vald FME verði aukið.
Seðlabanki og FME hafa
haldið tvær viðlagaæfingar

Seðlabanki Íslands og Fjár-
málaeftirlitið hafa tvisvar sinn-
um haldið sameiginlegar við-
lagaæfingar vegna viðbúnaðar
og viðbragða við hugsanlegum
erfiðleikum á fjármálamarkaði
og mögulegri fjármálakreppu.
Fyrri æfingin var haldin í janúar
2004 og síðari æfingin í janúar
síðastliðnum. Lagt er til við
stjórnvöld að framhald verði á
æfingunum og framvegis með
þátttöku ráðuneyta.
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is