Morgunblaðið - 16.06.2006, Blaðsíða 12

100. LANDSLEIKUR KVENNA
12 D FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Þ
egar ég var að
spila var bara A-
landslið, sem
var svo lagt nið-
ur – en engin
unglingalands-
lið. Nú eigum
við öll unglinga-
landsliðin og það er kannski helsta
breytingin, þó auðvitað megi alltaf
gera betur. Á þeim tíma sem ég
byrjaði var nánast bara æft á sumr-
in. Nú æfa stelpurnar í bestu lið-
unum jafnmikið og strákarnir og
aðstaðan er miklu betri. Metnaður
félaga, leikmanna og þjálfara hefur
einnig aukist. Allt þetta helst í
hendur við að gera fótboltann betri.
Fjöldinn hefur einnig aukist mikið
og þetta er að ég held fjölmennasta
kvennaíþróttin á landinu,“ segir
Vanda. Af hennar kynslóð eru þó
leikmenn sem vel kæmust í liðið í
dag að hennar mati. Í heildina eru
þó fleiri betri og „teknískari“ leik-
menn í dag en voru í þá daga.
Lék með strákunum
á Sauðárkróki
Yngri flokkar kvenna voru ekki
til þegar Vanda byrjaði að æfa fót-
bolta 11 ára gömul heldur byrjuðu
allar stelpur beint í meistaraflokki.
Enginn kvennafótbolti var þó á
Sauðárkróki þannig að Vanda lék
með strákunum. „Ég byrjaði að
spila með strákum í Tindastóli í 5.
flokki og hélt því áfram í 4. og 3.
flokki sem var einstakt,“ segir
Vanda en flestar stelpur á þeim
tíma tóku ekki að æfa fótbolta fyrr
en um 14 ára aldurinn. „Í dag byrja
þær 5–6 ára og það að sjálfsögðu
skilar sér.“
Vöndu finnst margar ungar
stúlkur í landsliðinu hæfileikaríkar
og nefnir þar helst Margréti Láru
Viðarsdóttur, Dóru Stefánsdóttur
og Þóru Helgadóttur. „Ég er mjög
ánægð með að Dóra sé farin út að
spila. Við þurfum að fá fleiri leik-
menn sem spila erlendis. Deildin er
þannig að þessar stelpur fá of lítið
af alvöruleikjum og þar af leiðandi
verður hraðabreytingin svo mikil
þegar við komum í landsleikina.“
Eggert endurvakti landsliðið
Þegar Vanda var að nálgast há-
tind síns ferils var kvennalandsliðið
lagt niður í 5 ár. Hún hefði því vafa-
laust leikið mun fleiri landsleiki ef
það hefði ekki verið gert.
„Hléið hafði mjög mikil áhrif á
okkur sem vorum að berjast í þessu.
Þau skilaboð sem stelpur eru sífellt
að fá eru þau að það sem við erum
að gera sé minna merkilegt. Ég veit
ekki hvort þeir sem hafa stjórnað
þarna unnum við riðil sem hafði
ekki gerst áður, hvorki hjá kvenna-
né karlaliðinu. Logi Ólafsson var
með liðið og stóð sig mjög vel. Svek-
kelsið var að hafa ekki farið beint í
úrslitin eins og við hefðum gert í
dag en þróunin var of skammt á veg
komin til þess.“
Segja má að þrjár kynslóðir hafi
mæst í þessu frábæra liði. „Ásthild-
ur, Margrét, Olga [Færseth], Katr-
ín [Jónsdóttir] og Helga Ósk
[Hannesdóttir] komu þarna nýjar
inn í liðið af nýrri kynslóð. Fyrir
voru ég, Ásta B., Guðrún Sæm.,
Ragna Lóa og Kristín Arnþórs af
gömlu kynslóðinni, sem lék með
landsliðinu áður en það var lagt nið-
ur. Síðan var millihópur sem sam-
anstóð af Guðlaugu Jóns, Auði
Skúladóttur, Sigfríði Sophusdóttur,
Siggu Páls, Sigrúnu Óttarsdóttur
og Guðrúnu Jónu. Stemningin í
hópnum var alveg frábær þrátt fyr-
ir að við værum á svona breiðum
aldri. Kvöldvökurnar og nýliða-
vígslurnar voru mjög eftirminnileg-
ar og oft grenjað úr hlátri.“
Söng þjóðsönginn hástöfum
Vöndu þótti jafnan einstök til-
finning að klæðast landsliðstreyj-
unni. „Ég er þannig týpa að ég söng
alltaf þjóðsönginn. Mér þótti þetta
mikill heiður og rosalega skemmti-
legt. Ég er stolt af mínu framlagi og
var meðal annars fyrirliði í 28 leikj-
um. Ég þjálfaði líka mikið af þeim
stelpum sem eru enn að spila. Mér
finnst ég eiga svolítið í þessu þótt
það minnki eftir því sem lengra líð-
ur frá,“ segir Vanda sem man sinn
fyrsta landsleik eins og gerst hafi í
gær. „Ég spilaði minn fyrsta lands-
leik í Sviss 1985 og það er náttúru-
lega mjög eftirminnilegur leikur.
Ég var búin að bíða lengi eftir hon-
um og búin að leggja mikið á mig til
að komast í liðið svo þetta var mjög
skemmtilegt.“
Léku gegn strákum
Þegar Vanda var landsliðsþjálfari
fékk hún ábendingar frá norska
landsliðsþjálfaranum sem þá var
heimsmeistari með lið sitt. „Hann
taldi nauðsynlegt í svona litlu landi
að hittast oft og spila æfingaleiki við
stráka. Ég fór eftir þessum ábend-
ingum. Ég tel þetta gott fyrir stelp-
urnar svo að þær séu á fleiri hörku-
æfingum þar sem gæðin og ákafinn
eru meiri. Ásthildur æfði til að
mynda einu sinni í viku með meist-
araflokki karla í KR þegar ég var að
þjálfa þar árið 2003 svo hún fengi
meira út úr æfingunum og spilaði á
hærra tempói,“ segir Vanda sem er
með það á hreinu Ísland muni ná á
stórmót. „Ísland á góða möguleika á
að ná í lokakeppni. Ákveðnir þættir
þurfa að ganga upp eins og það að
fleiri þurfa að fara að spila í útlönd-
um eins og í Svíþjóð, Þýskalandi og
Noregi. Síðan þarf KSÍ að taka þá
ákvörðun að við ætlum að komast á
stórmót og setja upp áætlun um
hvað þurfi að gera til að ná þeim ár-
angri. Við þurfum einnig fleiri
landsleiki. Það þarf að leggja í liðið
eftir því hvar við stöndum á heims-
vísu. Ef þetta væri karlalandsliðið
þá væri hér allt á útopnu, allir að
styðja og styrkja liðið. Stelpurnar
fá ekki alveg það sem þær eiga skil-
ið,“ segir fyrrum landsliðskonan.
Hún er nú búsett á Sauðárkróki og
þjálfar þar 3. flokk kvenna.
ríkar og ég kom stútfull af tækniæf-
ingum heim og að drukkna í áhuga.
Þær höfðu mjög gott af þessu og
voru algjörlega tilbúnar til að
leggja mikið á sig og læra þótt ég
hafi verið dálítið ströng. Þetta voru
mjög heppilegar aðstæður og sagði
til að mynda Pia Sundhage, sem er
mjög þekkt sænsk landsliðskona og
þjálfari, að Ásthildur og Magga Óla
hefðu hæfileika til að verða með
þeim bestu í heiminum, en á þeim
tíma léku þær með 16 ára landsliði
Íslands.“
Vanda var að þjálfa landsliðiðið
þegar það mætti Bandaríkjunum í
fyrsta sinn árið 1998. „Þá spiluðum
við gegn þessum hetjum sem þá
voru þekktar, eins og Miu Hamm og
Michelle Akers. Þetta var eiginlega
í fyrsta sinn sem ég spilaði gegn liði
þar sem ég þekkti meira og minna
alla leikmennina með nafni. Það var
eftirminnilegt því eitt af því sem
okkur hefur vantað er kvenfyrir-
myndir. Maður getur nefnt mörg
hundruð karlleikmenn en ef ég
myndi biðja fólk á förnum vegi að
nefna erlenda kvenleikmenn þá
stæði fólk á gati. Þetta er það sem
okkur knattspyrnukonurnar vantar
og hefur með það að gera að það er
of lítið fjallað um kvennaknatt-
spyrnu og ekki nógu mikið sýnt frá
stóru keppnunum. Þar af leiðandi
vantar stelpum á Íslandi fyrir-
myndir af eigin kyni.“
Áhorfendamet sett
Kvennalandsleikir voru yfirleitt
ekki auglýstir hér áður fyrr og
áhorfendur ekki mjög margir. „KSÍ
hefur lengi haft þá reglu að auglýsa
aðeins landsleiki karlalandsliðsins
og hafði það að sjálfsögðu áhrif á
mætinguna,“ segir Vanda. Brotið
var blað í sögu kvennalandsliðsins
þegar rétt tæplega 3.000 manns
mættu að horfa á umspilsleik við
England, sem endaði 2:2, árið 2002.
„Landsliðið á þessum tíma á hrós
skilið fyrir að fara af stað með aug-
lýsingarnar. Þær gerðu þetta að
eigin frumkvæði og auglýsingarnar
vöktu mikla athygli. Ég var á vell-
inum þegar það voru um 3.000
áhorfendur og það var náttúrlega
bara stórkostlegt.“
Þrjár kynslóðir í frábæru liði
Vanda telur leikinn gegn Hol-
landi 1994 í forkeppni EM eftir-
minnilegasta leikinn en liðið vann
þar 1:0 og sigraði þar með í riðl-
inum. „Það er besti árangur sem ís-
lenskt landslið hefur náð. Á þeim
tíma voru því miður bara fjögur lið
sem komust í úrslitakeppnina. Ef
þetta væri eins og það er í dag þá
hefði þessi árangur dugað til að
komast í lokakeppnina. Sigurinn
kom okkur virkilega á kortið og var
vendipunktur fyrir landsliðið því
bæði hjá KSÍ og ekki síður hjá fé-
lögunum gera sér grein fyrir því að
þegar gert er upp á milli kynjanna
er verið að senda ákveðin skilaboð
til stelpnanna um að minni virðing
sé borin fyrir því sem þær gera og
að það sé ekki eins merkilegt. Það
er ekki gott að fá þau skilaboð. Við
landsliðskonur í toppklassa fengum
þessi skilaboð þarna í 5 ár sem var
ekki gott. Þetta er heldur ekki
æskilegt fyrir strákana að mínu
mati, þeir fá þau skilaboð að þeir
séu æðri og merkilegri, sem getur
haft áhrif á viðhorf þeirra og hegð-
un gagnvart hinu kyninu. Þannig að
jafnrétti ætti að vera í hávegum
haft í stjórnum allra íþróttafélaga á
Íslandi. Eftir þessi 5 ár kom Eggert
Magnússon inn í KSÍ sem formaður
og endurvakti landsliðið og hann á
hrós skilið fyrir það. Það er þó enn
hægt að gera betur og ég kvartaði
oft yfir því þegar ég var landsliðs-
þjálfari en eigi að síður er margt
sem má hrósa fyrir.“
Skrifaði hjá sér
sænskar æfingar
Vanda skellti sér í skóla til Sví-
þjóðar 1997. „Það var vendipunktur
fyrir mig. Ég skrifaði niður allar
æfingar því Svíarnir voru langt á
undan okkur með tækni- og bolta-
æfingar. Svo kom ég heim og byrj-
aði að þjálfa meðal annarra Ást-
hildi, Margréti Ólafsdóttur, Katrínu
Jónsdóttur og Erlu Hendriksdóttur
svo einhverjar séu nefndar. Þetta
hentaði mjög vel og við pössuðum
vel saman, ég og þær. Þær voru 12
og 13 ára og gríðarlega hæfileika-
VANDA þarf ekki að hugsa sig lengi um þegar kemur að bestu leik-
mönnum landsliðsins fyrr og síðar. „Ásthildur (Helgadóttir) og Mar-
grét Ólafsdóttir standa upp úr hæfileikalega séð. En þegar ég var að
byrja voru Ásta B. (Gunnlaugsdóttir) á sprettinum frammi og Erla
Rafnsdóttir sterk á miðjunni. Guðrún Sæmundsdóttir spilaði einnig
mjög vel í vörninni. Hún hafði þann sérstaka eiginleika að það tók
hana aðeins viku að komast í form. Þetta eru allt leikmenn sem
myndu sóma sér vel í liðinu í dag,“ segir Vanda og miðar þá við að
þær væru á hátindi síns ferils.
„Það var sammerkt með þessum bestu að þær spiluðu mikið með
strákum. Það var heldur ekki svo mikið í boði svo þær voru mikið úti
að leika sér. Þótt við höfum kannski ekki æft eins mikið og gert er í
dag vorum við meira að leika okkur og oft með strákum þannig að
það kom á móti þessum æfingum í dag.“
Tók Guðrúnu aðeins
viku að komast í form
ÁHORFENDUR ráku upp rokna hlátur þegar nöfn íslensku leik-
mannanna voru lesin upp í fyrsta landsleik Vöndu árið 1985 gegn
Sviss. Íslensku leikmennirnir skildu vitanlega ekkert í þessu. „Svo
var þetta útskýrt fyrir okkur að mig minnir í hálfleik. Þá héldu
áhorfendur að við værum allar systur því nöfnin okkar enda öll eins,
á -dóttir.
Eitt sinn er landsliðið var á ferð í Englandi birtist mynd af ólétt-
um konum og konum með barnavagna í bresku pressunni. „Þar var
sagt að allt íslenska landsliðið væri ólétt eftir þjálfarann. Myndin
var ekki einu sinni tekin á Íslandi, en Loga Ólafssyni, sem þjálfaði
okkur á þessum tíma, var að sjálfsögðu strítt á þessu.“
Óléttar eftir þjálfarann!
Vanda Sigurgeirsdóttir lék með strákum á Sauðárkróki þegar
Okkur vantar
kvenfyrirmyndir
Vanda Sigurgeirsdóttir stjórnar æfingu – Ásthildur Helgadóttir fær góð ráð.
Vanda Sigurgeirsdóttir
lék 37 landsleiki fyrir Ís-
lands hönd ásamt því að
vera fyrirliði og þjálfari á
árunum 1985–1998.
Landsliðið var lagt niður
á 5 ára tímabili og fóru
engir kvennalandsleikir
fram árin 1988–1991.
Vanda segir í viðtali við
Írisi Björk Eysteins-
dóttur að töluverðar
breytingar hafi orðið á
knattspyrnunni frá því
að hún var upp á sitt
besta. „Knattspyrnu-
samband Íslands tekur
þetta af mun meiri al-
vöru en gert var.“