Morgunblaðið - 10.01.2007, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 2007 11
FRÉTTIR
É
g hef verið laus við
spilafíknina sl. þrjú ár
eftir að hafa spilað
mig næstum til bana.
Því eftir að spilafíknin
fór algjörlega úr böndum reyndi ég
að taka mitt eigið líf,“ segir óvirkur
fimmtugur spilafíkill sem féllst á að
segja Morgunblaðinu sögu sína í von
um að hún gæti orðið öðrum víti til
varnaðar. Hann kýs að koma ekki
fram undir eigin nafni og skulum við
því nefna hann Karl í þessu viðtali.
„Ég byrjaði að spila í kringum
1988. Þetta byrjaði allt saman ósköp
sakleysilega en vatt síðan upp á sig.
Maður byrjaði í þessum gömlu
tíkallakössum en eftir að Pók-
erkassarnir komu til sögunnar árið
1989 gat ég léttilega spilað frá mér
tugi þúsunda í hvert sinn sem ég fór
í þá kassa. Með tilkomu Háspennu-
nnar jókst freistingin síðan til
muna,“ segir Karl þegar hann er
beðinn að rifja upp hvernig spila-
fíknin hófst. Segist hann hafa verið
32 ára þegar hann fór að spila í
spilakössum, en það var hans að-
alfíkn á þeim fimmtán árum sem
hann var virkur spilafíkill. Fram að
þeim tíma þegar hann fór að spila í
spilakössum segist hann einnig hafa
spilað mikið í getraunum. „Ég
keyrði kannski konuna í vinnuna kl.
sjö að morgni og fór síðan beint nið-
ur á BSÍ og spilaði frá mér 50–60
þús. kr. fyrir hádegi.“
Fékk að lokum taugaáfall
Aðspurður segist Karl reikna með
að hann hafi á árabilinu 1988 til 2003
spilað frá sér yfir 30 milljónir króna,
en þegar hann fór í meðferð síðla
árs 2003 skuldaði hann því til við-
bótar hátt í níu milljónir. Eftir að
Karl kom úr meðferð segist hann
hafa sest niður með fjölskyldunni og
farið yfir skuldastöðuna með þeim
einstaklingum sem skrifað höfðu
upp á ábyrgð fyrir hann. Í fram-
haldinu var gerð greiðsluáætlun og
áætlar Karl að honum hafi nú þegar
tekist að greiða 80% af skuldunum
til baka.
Spurður hvernig hann hafi farið
að því að spila frá sér jafnstórar
upphæðir bendir Karl á að hann hafi
um árabil starfað sem sjómaður og
því haft mjög góðar tekjur í gegnum
tíðina. „Ég var í vel launuðu starfi
en átti samt aldrei pening. Framan
af tókst mér að fara leynt með þetta
en síðustu tvö árin vissu allir hvern-
ig fyrir mér var komið,“ segir Karl
og tekur fram að hann hafi verið
sokkinn í vef lyga til þess að hylma
yfir fíknina. „Ég kom mér t.d. upp
pósthólfi úti í bæ þangað sem allir
reikningar voru sendir til að koma í
veg fyrir að konan sæi reikningana
og áttaði sig á stöðunni meðan ég
var úti á sjó.“
Inntur eftir því hvað hafi að lok-
um fengið hann til þess að leita sér
aðstoðar og hætta að spila rifjar
Karl upp eitt tiltekið atvik sem
gerði útslagið. „Ég var nýkominn í
land eftir mánaðartúr og fór daginn
eftir niður í banka til að borga
reikninga og tók út hýruna, sem var
800 þúsund. Ég hafði lofað sjálfum
mér að spila ekki þegar ég kæmi í
land, en þegar ég sá að gullpott-
urinn var kominn upp í 13 milljónir
króna gat ég ekki staðist freist-
inguna. Ég fór því að spila, stóð við
kassann í samtals 12 tíma og labbaði
að því loknu út með aðeins 100 þús-
und,“ segir Karl og tekur fram að
hann hafi þarna fengið ákveðið
sjokk ef ekki taugaáfall.
Ætlaði að svipta sig lífi
„Ég er líka óvirkur alki og hafði í
gegnum tíðina ávallt einblínt bara á
það sem vandamál, en sá spilafíkn-
ina aldrei með þeim augum. Ég tek
það fram að ég spilaði aldrei fullur,
en þegar ég var búinn að spila mig
út í horn datt ég hins vegar alltaf í
það. Þegar ég kom heim eftir að
hafa spilað frá mér þessar 700 þús.
kr. var ég alveg stjarfur og konan
hélt að ég væri bara orðinn geðveik-
ur. Hún vissi ekki hvort hún ætti að
keyra mig upp á geðdeild eða Vog.
Ég ætlaði að ryðja í mig svefntöflum
og klára dæmið en dóttir mín var
heima þannig að ég frestaði því.
Snemma morguninn eftir byrjaði ég
síðan að drekka því ég ætlaði að
drekka í mig kjark til að kála mér
en þá var farið með mig inn á Vog,“
segir Karl og tekur fram að hann
hafi glímt við sjálfsvígshugsanir ár-
um saman vegna fíknarinnar. „Upp
frá þessu náði ég hins vegar að vera
bæði edrú og spilalaus,“ segir Karl
og tekur fram að starfsemi bæði
AA- og GA-samtakanna sem og
Samtaka áhugafólks um spilafíkn
hjálpi sér mikið við að halda sér frá
fíkninni.
Í samtali við Karl verður ljóst að
hann er mjög gagnrýninn á fjölda
spilakassa hérlendis og það hversu
auðvelt aðgengið að þeim er. „Það
eru spilakassar í öllum sjoppum, á
bensínstöðvum, börum og versl-
unarmiðstöðvum. Það er slæmt fyrir
fólk að geta ekki farið inn í sjoppu
eða verslunarmiðstöð án þess að
freistast,“ segir Karl og tekur fram
að í heilt ár eftir að hann kom úr
meðferð hafi hann ekki treyst sér til
að fara á staði þar sem fyrir voru
spilakassar. „Ef ég þurfti að fara í
sjoppu fór ég mjög meðvitað bara í
bílalúgur, þannig að ég þyrfti ekki
að fara inn á þessa staði,“ segir Karl
og tekur fram að hann sé fylgjandi
hugmyndum borgarstjóra um að
flytja spilakassana út í Örfirisey og
herða eftirlitið.
Í umræðunni hefur nokkuð verið
fjallað um það hvort sum pen-
ingaspil séu skaðlegri en önnur og
bent hefur verið á að netspil og
spilakassar séu harðari tegund pen-
ingaspila en t.d. lottó og skafmiðar.
Þegar Karl er inntur eftir við-
brögðum við þessu hlær hann og
tekur fram að í augum spilafíkilsins
sé enginn munur á hinum ólíku
gerðum peningaspila. „Á alveg sama
hátt og fyrir vímuefnasjúklinginn er
bjórinn alveg jafnhættulegur og
sprautan.“
silja@mbl.is
„Þetta byrjaði allt saman
ósköp sakleysislega“
Morgunblaðið/Kristinn
Sjálfsvígshugsanir „Eftir að spilafíknin fór algjörlega úr böndum reyndi ég að taka mitt eigið líf,“ segir Karl.
„Ég spilaði mig næst-
um til bana,“ segir
óvirkur spilafíkill í
samtali við Silju Björk
Huldudóttur. Segist
hann á 15 ára tímabili
hafa spilað frá sér um
40 milljónir króna.
„ÉG er mjög
ánægður með
framgöngu Vil-
hjálms Þ. Vil-
hjálmssonar
borgarstjóra í
þessu máli, enda
byggir hann á
þverpólitískri
samstöðu,“ segir
Ögmundur Jón-
asson, þingmaður
VG, sem oft hefur beitt sér í þessum
málum. Segist hann fagna því ef nú
sé að verða vitundarvakning í sam-
félaginu um skaðsemi spilakassa og
nauðsyn þess að stemma stigu við
fjölgun þeirra og aðgengi. Helst vildi
hann sjá að rekstur þeirra yrði með
öllu bannaður hérlendis.
Hann segir rétt hjá Vilhjálmi að
tala um spilakassa sem ógæfukassa.
Kassarnir valda ógæfu
„Þeir eru ógæfukassar í tvennum
skilningi. Þeir valda ógæfu hjá þeim
sem eru háðir þeim og á valdi spila-
fíknar, því kassarnir hafa sann-
anlega lagt í rúst líf stórs hóps í
þjóðfélaginu. Samtímis er það líka
ógæfa fyrir þá sem fjármagna starf-
semi sína með spilakössum. Þá horfi
ég til virtra þjóðþrifastofnana í sam-
félaginu s.s. HÍ, RKÍ, Landsbjargar
og fleiri. Mér finnst það verðugt við-
fangsefni að huga að því með hvaða
hætti hægt er að styðja fjárhagslega
stofnanir og samtök sem telja sig
vera háða þessari fjármögnun.“
Fagnar
vitundar-
vakningu
Ögmundur
Jónasson
MAGNÚS Stef-
ánsson félags-
málaráðherra tel-
ur það vafasama
leið hjá bæði
frjálsum fé-
lagasamtökum og
stofnunum að
fjármagna rekst-
ur sinn með spila-
kössum. Segist
hann taka undir gagnrýni borg-
arstjóra og tekur fram að hann
myndi vilja sjá frekari takmarkanir
á bæði fjölda og staðsetningu spila-
kassa, auk þess sem hann vill að ald-
urstakmörk séu virt. Aðspurður seg-
ist hann þó ekki sjá fyrir sér að hægt
verði að banna með öllu rekstur
spilakassa hérlendis.
Vill frekari
takmarkanir
Magnús Stefánsson
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
HEILBRIGÐISRÁÐUNEYTIÐ hefur gert
samning við Heilbrigðisstofnun Austurlands
(HSA) um að efla geðheilbrigðisþjónustu við
börn og ungmenni á Austurlandi.
„Þetta er tilraunasamningur sem gildir til
tveggja ára og felur í sér að við ætlum að bjóða
upp á farþjónustu fyrir börn og ungmenni með
geðraskanir,“ sagði Siv Friðleifsdóttir heil-
brigðisráðherra við undirritun samningsins á
mánudag.
Samningurinn er í samræmi við stefnu heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra að efla geð-
heilbrigðisþjónustu við börn og ungmenni sem
eiga við geðröskun að stríða bæði á höfuðborg-
arsvæðinu og úti um land. Með samningnum er
Heilbrigðisstofnun Austurlands gert kleift að
semja um farþjónustu við sérfræðinga og
tryggja reglubundnar heimsóknir sérfræðinga
til að sinna börnum á þessu sviði. Gengið er út
frá því í samningnum að þjónustan sem Heil-
brigðisstofnun Austurlands veitir geti falist í
meðferð, fræðslu og ráðgjöf sérfræðinga í
barnageðlækningum, sálfræði, uppeldisfræði,
geðhjúkrun, þjónustu iðjuþjálfa eða félagsráð-
gjafa.
„Þetta er mjög mikilvægt verkefni því við er-
um að sjá hækkandi tölur varðandi börn með
geðraskanir og sinna þarf þessum hóp betur en
gert hefur verið. Brýnt er að þjónustan komi til
fólksins og það þurfi ekki alltaf að leita eftir
þjónustunni t.d. á höfuðborgarsvæðinu,“ sagði
Siv jafnframt.
Heilbrigðisstofnun Austurlands fær sex millj-
ónir króna á tveggja ára tímabili til að veita
þjónustuna. Þegar hefur verið ákveðið að gera
sambærilega samninga við heilbrigðisstofnanir
á Ísafirði, Sauðárkróki og Höfn á næstunni.
Geðheilbrigðisþjónusta
barna og ungmenna efld
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Áfangi Siv Friðleifsdóttir heilbrigðisráðherra og
Einar Rafn Haraldsson framkvæmdastjóri Heil-
brigðisstofnunar Austurlands staðfesta samninginn.
♦♦♦
„FÓLK getur
orðið fíkn að bráð
af ýmsum ástæð-
um,“ segir Siv
Friðleifsdóttir,
heilbrigðis- og
trygginga-
málaráðherra,
þegar hún er innt
eftir því hvort
hún telji eðlilegt
að félagasamtök á borð við SÁÁ, HÍ,
Landsbjörg og RKÍ byggi fjárhag
sinn á því að búa til heilbrigð-
isvanda.
Tekur Siv fram að sjálf sé hún
ekki hrifin af spilasölum. „En þeir
eru auðvitað löglegir hérlendis. Það
er ekki ólöglegt að reka þá á Ís-
landi,“ segir Siv og leggur áherslu á
mikilvægi þess að almenningur gæti
hófs í þessu eins og öðru. „En á með-
an þeir eru löglegir og ekki stendur
til að breyta því verða þessar stofn-
anir að eiga það við sjálfar sig hvort
þær reka svona kassa eða ekki,“ seg-
ir Siv.
Ekki hrifin af
spilasölum
Siv Friðleifsdóttir
♦♦♦