Morgunblaðið - 22.01.2007, Side 21

gæludýr
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 22. JANÚAR 2007 21
U
m daginn gerðist sá
sorglegi atburður í
Reykjavík að frosk-
urinn Neró dó, skyndi-
lega og mjög óvænt.
Hann var fallega kremhvítur, liðlega
þrír sentímetrar að lengd en stökk
hvorki hátt né langt. Hann virtist sér-
lundaður og synti svo sannarlega í
sínar eigin áttir í fallegu froskabúrinu
í blokkaríbúðinni í austurbænum en
þar bjó hann alla sína froskaævi, inn-
an um fagra kastala og glitrandi
steina á froskabúrsbotninum.
Eigandanum, 7 ára strákpatta, var
umhugað um að umgjörðin í kringum
Neró væri sem glæsilegust enda var
þetta fyrsta gæludýrið hans og því
höfðu foreldrarnir ekki aðeins keypt
fínasta fiskabúrið heldur einnig
glæsilegar gervineðansjávarplöntur
svo það færi nú örugglega vel um
hann. Neró varð ásamt Káti, grænum
froski, fljótlega að heimilisvinum.
Fyrir þá þurfti litli gæludýraeigand-
inn að lesa á kvöldin, segja sögur úr
skólanum og af lífinu og tilverunni,
hlúa að þeim og svo auðvitað gefa
þeim reglulega að borða og skipta um
vatn í fiskabúrinu. Þeir voru líka næt-
urverðir í herberginu hans.
Sorg gæludýraeigandans
En Neró virtist ekki una sér í út-
hverfinu og dag nokkurn fyrir
skömmu, án alls fyrirvara, lá hvíti
froskakroppurinn líflaus og stífur á
botninum. Það var pabbinn sem upp-
götvaði lát Nerós og varð öllum heim-
ilismeðlimum hverft við, mest þó auð-
vitað litla gæludýraeigandanum.
Neró var hans herbergisfélagi og
mikilvægur hluti af tilverunni. Það
runnu tár niður andlitið og söknuður-
inn og sorgin var raunveruleg. Hvað
yrði um Neró núna? Hvert myndi
hann fara? Hvernig myndi Káti líða?
Kæmi Neró aldrei aftur? Gæludýra-
eigandinn saknaði Nerós en hann
vildi gera eitthvað fyrir hann þrátt
fyrir að ekki myndi hann sprikla
meira á meðal froska og manna,
þannig að vel færi um hann í nýjum
heimkynnum. Foreldrarnir skynjuðu
að dauði gæludýrs, jafnvel lítils
frosks, er mikið alvörumál fyrir barn
og það skiptir því miklu máli hvernig
gæludýr er kvatt og staðið er að
greftrun þess. Í tilfelli Nerós var
ákveðið eftir umræður að gróðursetja
froskinn í fallegum blómapotti, setja
niður gerviblóm og skreyta með gler-
steinum og krossi. Þetta gerði gælu-
dýraeigandinn allt sjálfur og var sátt-
ur við kveðjuathöfnina, fullviss að nú
liði Neró vel, eftir að hafa rifjað upp
góðu stundirnar sem þeir hefðu átt
saman og margsagt honum að hann
væri besti froskavinur sinn.
Kveðjuathöfn mikilvæg
Margir, bæði börn og ekkert síður
fullorðnir, hafa reynslu af því að
missa gæludýrið sitt og vita hvað það
getur verið sárt. Kveðjuathöfn af ein-
hverju tagi og greftrun í grafreit sem
hægt er að vitja er fólki oft haldreipi í
sorginni. Þegar um minni gæludýr er
að ræða eins og fiska, froska eða
fugla getur fólk oft útbúið kistur
sjálft og fundið útfararstaði en þegar
um stærri gæludýr eins og hunda og
ketti er að ræða getur málið verið
vandasamara því ekki hafa allir að-
gang að landi, auk þess sem urðun
dýra utan þar til viðurkenndra svæða
er strangt til tekið ekki leyfileg sam-
kvæmt lögum. Það eru þó ekki nema
fáein ár síðan valmöguleikar komu
fram á sjónarsviðið en fram að því var
urðun dýra eina úrræðið. Margir vilja
setja gæludýrið sitt í kistu áður en
þeir setja það í jörðu og um árabil
smíðaði Ágúst V. Guðmundsson hús-
gagnasmiður slíkar kistur í hjáverk-
um en nú hefur sonur hans Þorsteinn
tekið við starfi hans. ,,Við smíðum
einkum kistur fyrir hunda og ketti en
einstaka sinnum smíðum við undir
kanínur og páfagauka. Kisturnar eru
mjög látlausar. Þær eru úr hvítmál-
uðum spónaplötum en klæddar að
innan og með höldum að utan. Verðið
er frá 6.500 kr.“, segir Þorsteinn.
,,Þetta eru alltaf sérstök verkefni
enda er fólk oftast tilfinningalega
mjög tengt gæludýrunum sínum og
þau eru búin að vera heimilisvinir í
mörg ár. Mér finnst gott að geta að-
stoðað fólk í þessum efnum og eft-
irspurnin er alltaf að aukast.“
Greftrun eða brennsla
Tveir gæludýragrafreitir eru starf-
ræktir á landinu, annar á fræðslusetri
Landverndar í Alviðru í Ölfusi og
hinn er í Flekkudal í Kjós.
,, Fólk hefur komið hingað áður en
það ákveður að grafa dýrin sín hér til
þess að skoða aðstæður. Því er ekki
sama hvernig umhverfið lítur út. Við
höfum byggt myndarlega brú yfir
skurð sem aðgengi að reitnum og
plantað við garðinn nokkru af birki og
reynivið“, segir Hjördís B. Ásgeirs-
dóttir, staðarhaldari og leið-
sögumaður Alviðru. ,,Margir koma
öðru hverju og vitja gæludýrsins og
sumir hafa sett upp minningarmerki
eins og steina. Dýraspítalinn í Víðidal
býður gæludýraeigendum upp á al-
menna brennslu og sérbrennslu dýr-
anna.“ ,,Við erum með brennsluofn og
fólk hefur tekið þeirri þjónustu fagn-
andi enda var full þörf fyrir hana“,
segir Ólöf Loftsdóttir dýralæknir. ,,Í
sérbrennslu getur fólk fengið gælu-
dýrið sitt brennt sérstaklega og er
það þá ekki brennt með öðrum dýrum
eins og í almennri brennslu sem er
ódýrari. Fólk getur að sérbrennslu
lokinni fengið ösku gæludýrsins í
öskju og átt hana. Það þykir mörgum
mjög gott. Slík þjónusta kostar fyrir
hunda um 21.000 kr. og fyrir ketti um
9.000 kr.“
Það eru því nú ýmsir möguleikar í
boði þegar fólk vill kveðja sína góðu,
traustu og skemmtilegu vini sem
gæludýr oft verða. Athafnirnar sjálf-
ar eru hins vegar með ýmsu sniði og
engar sérstakar hefðir eða siðir
myndast þar þótt vitaskuld taki sum-
ar mið af útfararsiðum mannskepn-
unnar sjálfrar.
Morgunblaðið/ÞÖKK
Gæludýragrafreitur Margir kjósa að grafa gæludýrin sín í gæludýragrafreit eins og þessum í Alviðru í Ölfusi.
Froskagröf Hér
hvílir froskurinn
Neró í ferkönt-
uðum, hvítum
blómapotti og mold.
Þegar gæludýr deyr
Eftir Unni H. Jóhannsdóttur
uhj@mbl.is
Það brá mörgum í brún þegar fella varð nautið Guttorm í Fjölskyldu- og
húsdýragarðinum í september 2005. Jafnvel þótt hann hefði ekki verið
dæmigert gæludýr hafði hann mikla dýratöfra og aðdráttarafl. ,,Börnin
töluðu stundum um að þetta eða hitt væri ,,guttormsstórt“, segir Tómas
Óskar Guðjónsson, forstöðumaður Fjölskyldu- og húsdýragarðsins, og var
það vel samið lýsingarorð því nautið var um tonn á þyngd. ,,Þegar ljóst var
í hvað stefndi ræddum við starfsmennirnir hér hvort möguleiki væri á að
heygja hann í garðinum sökum þess hve eftirminnilegur hann væri og
tengdur bæði starfsfólki og öllum þeim börnum og fullorðnum sem kynnst
höfðu honum í garðinum. Það var raunar ekkert því til fyrirstöðu af hálfu
yfirvalda. Við tókum hins vegar þá ákvörðun að grafa hann í gælu-
dýragrafreitnum í Kjós en setja upp minningarstein í garðinum. Þeir sem
vilja minnast Guttorms heitins geta komið og klappað þessum steini og það
gera margir.“
Minningarsteinn um
Guttorm í Húsdýragarðinum