Morgunblaðið - 01.10.2007, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. OKTÓBER 2007 13
MENNING
PÉTUR Thomsen opnaði sýn-
inguna Umhverfing í Gallerí
Turpentine á laugardaginn.
Með verkunum á sýningunni
veltir Pétur fyrir sér borg-
arlandslaginu og hvernig nátt-
úran verður að umhverfi, að
því er fram kemur í frétta-
tilkynningu.
Pétur vakti töluverða at-
hygli, fyrir verkefni sitt „Að-
flutt landslag“, landslags-
myndir frá framkvæmdasvæðinu við Kárahnjúka.
Verkefnið hefur verið sýnt víða um heim und-
anfarin ár, meðal annars í New York, Tokyo,
Lausanne og Damaskus á Sýrlandi.
Myndlist
Umhverfing í
Galleríi Turpentine
Pétur
Thomsen
BEBOPFÉLAG Reykjavíkur
stendur fyrir tónleikum á Kaffi
Kúltúre við Hverfisgötu í kvöld.
Trompetleikarinn Snorri Sig-
urðarson mun leiða tónleikana
og leika bebop úr smiðju Dizzy
Gillespie. Honum til fulltingis
verða Sigurður H. Flosason,
Matthías Hemstock, Valdimar
K. Sigurjónsson og Agnar M.
Magnússon. Þegar þeir félagar
hafa lokið sínu innleggi munu
án efa fleiri meðlimir Bebopfélagsins slást í hópinn
og freista þess að breiða út fagnaðarerindið.
Tónleikarnir hefjast kl. 22:00 og er aðgangseyrir
1.000 krónur.
Tónleikar
Bebop á Kaffi
Kúltúre í kvöld
Sigurður
Flosason
ÞORSTEINN Helgason opn-
aði málverkasýninguna Form-
vörp í Galleríi Fold við Rauð-
arárstíg síðastliðinn laugardag.
Þorsteinn hefur tekið þátt í
fjölmörgum myndlistarsýn-
ingum frá 1998, m.a. sýningum
í London, Stokkhólmi og New
York. Þorsteinn stundaði nám í
Myndlistarskólanum í Reykja-
vík og Myndlista- og hand-
íðaskóla Íslands, útskrifaðist
sem arkitekt frá Arkitektaskólanum í Kaup-
mannahöfn 1988 og er meðeigandi í teiknistofunni
Ask arkitektar.
Sýningin stendur til 14. október.
Myndlist
Formvörp Þor-
steins í Galleríi Fold
Þorsteinn
Helgason
Eftir Gunnhildi Finnsdóttur
gunnhildur@mbl.is
Þorsteinn Antonsson hefurunnið að því síðustu ár aðskrifa sögur frá 18. og 19.öld uppúr gömlum hand-
ritum og gefur þær nú út til þess að
forða þeim frá gleymsku. Safnið
kemur út undir nafninu Fyrstu sög-
ur og naut Þorsteinn aðstoðar Mar-
íu Önnu Þorsteinsdóttur bók-
menntafræðings við útgáfuna.
Aðspurður segir Þorsteinn ekki um
hugsjónastarf að ræða. „Þetta er
engin sérstök hugsjón hjá mér,
ekkert frekar en hjá þessum manni
sem hljóp þarna á norðurpólinn fyr-
ir nokkrum árum síðan og varð vot-
ur í fæturna. Þetta er ekkert vit-
lausara en það, þetta er minn
norðurpóll.“
Sögur af víðförlum mönnum
Í bókinni er að finna ýmiskonar
efni, meðal annars ritgerðina Bók-
menntir kvenna eftir Ólaf Davíðs-
son frá síðari hluta 19. aldar sem
miðar að því að lyfta kvenrithöfund-
um úr þeim lága sessi sem þeim var
skipaður í bókmenntasögunni.
Tvær ferðasögur frá 18. öld birt-
ast í Fyrstu sögum sem báðar eru
frá 18. öld, en mjög ólíkar að öðru
leyti. „Önnur þeirra er mjög trú-
verðug,“ segir Þorsteinn og á þar
við Víðferlissögu Eiríks Björnsson-
ar. „Hann fór til Kaupmannahafnar
til að læra til smiðs en lagðist í sigl-
ingar eftir það. Hann fór tvær ferð-
ir til Austurlanda, alla leið til Kína.“
Hina ferðasöguna í bókinni segir
Þorsteinn uppspuna frá rótum, en
um margt áhugaverða. Ekki er vit-
að hver skrifaði hana, en þar segir
frá ferðalagi feðga til landsins Frí-
kíu sem lá þar sem nú er norður-
hluti Tyrklands og fjallar sú öðrum
þræði um mikilvægi þess að bera
virðingu fyrir siðum og venjum sem
koma ferðalöngum spánskt fyrir
sjónir.
Uppgjör samtíðarmanns
Sagan af Árna ljúflingi yngra eft-
ir Jón Espólín er önnur tveggja
skáldsagna í bókinni. „Þetta er eitt
af því allra síðasta sem hann samdi
á ævinni, svona uppúr 1830. Þetta
er uppgjör við hans samtíð.“ Sagan
segir frá manni sem flækist um
landið og leggur hlustir við sam-
ræðum þeirra sem á vegi hans
verða. Þær eru raktar í sögunni svo
úr verður skemmtileg mannlífslýs-
ing.
Hin skáldsagan er frá því um
1880 og er eftir skagfirskan bónda,
Skúla Bergþórsson, og fjallar um
mannleg samskipti í sveit og sjáv-
arbyggð. „Persónulýsingarnar eru
góðar, þetta er um ást og afbrýði og
dálítið djarft þegar kemur að sam-
skiptum kynjanna,“ segir Þor-
steinn.
Hann segir efnisvalið í bókinni
fara eingöngu eftir smekk hans
sjálfs. „Ég hef haft gaman af því að
grúska í handritum og ef eitthvað
hefur gripið athygli mína og vakið
áhuga minn þá hef ég fengið það
ljósritað og tölvusett hluta þess.
Þegar tæknin leyfði að þetta væri
gefið út með ódýrum hætti var ráð-
ist í það. Þá fór ég yfir allt sem ég
hafði tölvusett í samvinnu við Maríu
Önnu sem er gagnrýnin og ná-
kvæm, til þess að fullvíst væri að
rétt væri haft eftir frumritunum.“
Þorsteinn Antonsson og María Anna Þorsteinsdóttir gefa út Fyrstu sögur
„Þetta er minn norðurpóll“
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Þorsteinn og María Anna „Þetta er engin sérstök hugsjón hjá mér,“ segir Þorsteinn um verkefnið.
Hinar ýmsu sögur
frá 18. og 19. öld
gefnar út til að
forðast gleymsku
„SKÁLDIN hafa kveðið um kven-
fólkið ár og síð og alla tíð og gera
það eflaust meðan heimur stendur.
Hver þekkti Petrarca hefði Laura
ekki verið til? Hvernig ætli að bók-
menntasagan væri, ef hún gæti ekki
um neitt rit sem talað er í um kven-
fólk? Ég er viss um að hún væri
bæði þurr og þunnskrifuð. Kven-
fólkið á þannig óbeinlínis þátt í bók-
menntunum, en það hefir og bein-
línis áhrif á þær, því margar konur
hafa gerst rithöfundar og látið mik-
ið til sín taka í ríki bókmenntanna.
Ég tek George Sand til dæmis.
Kvenmenn þeir er bókmennta-
sagan getur um eru ekki nándar
nærri eins margir og karlmenn þeir
er hún tekur upp, en það kemur víst
að miklu leyti til af því að hag kven-
fólksins hefur sjaldan verið svo var-
ið, að það ætti hægt með ritstörf.
Vér karlmennirnir höfum oftast
þóst vera einvaldir í öllu því er
snertir bókmenntir og vísindi, og
bannað kvenfólkinu að leggja orð í
belg með. Vér höfum hneppt kven-
fólkið í fjötra fáfræði og ófrelsis
eins og það hefði ekkert andlegt
eðli til að bera. Er von að það hafi
þá látið mikið til sín taka?“
Úr ritgerðinni Bókmenntir
kvenna eftir Ólaf Davíðsson.
Bókmenntir kvenna
SIGURÐUR Svavarsson, útgáfu-
stjóri Eddu – útgáfu, hefur ákveðið
að láta af störfum hjá fyrirtækinu
nú þegar líður að sameiningu al-
mennrar bókaútgáfu Eddu og JPV
útgáfu. Í fréttatilkynningu kemur
fram að stjórnendur Forlagsins
nýja hefðu kosið að njóta starfs-
krafta Sigurðar áfram, en þeir virði
hins vegar ákvörðun hans.
Sigurður hefur verið samferða
Máli og menningu og síðar Eddu –
útgáfu í yfir 20 ár og gegnt þar lyk-
ilstörfum. Hann stjórnaði lengi
kennslubókadeild forlagsins, tók
við framkvæmdastjórn MM árið
1995 og var einn af framkvæmda-
stjórum Eddu miðlunar og útgáfu,
en nú síðast aðalútgáfustjóri Eddu
útgáfu hf.
Morgunblaðið/ÞÖK
Breytingar Sigurður Svavarsson.
Sigurður
hættur
hjá Eddu
BÚIST er við því að einhver bið
verði á því að tökur á nýjustu
kvikmynd bandaríska leikstjórans
Francis Ford Coppola hefjist eftir
að fartölvu með handriti mynd-
arinnar var rænt af heimili leik-
stjórans í Argentínu. Coppola var
ekki heima þegar brotist var inn á
heimili hans í einu af fínni hverf-
um Buenos Aires, höfuðborgar
Argentínu. Coppola flutti nýverið
til landsins til þess að undirbúa
tökur á myndinni, sem nefnist
Tetro og fjallar um ítalska lista-
menn í Argentínu.
Auk tölvunnar komust ræningj-
arnir á brott með myndavélabún-
að, en breska dagblaðið Guardian
greinir frá því að tölvan hafi skipt
Coppola mestu máli því á henni
var eina útgáfa handritsins, auk
mikilvægra minnispunkta um
myndina. Leikstjórinn hefur nú
boðið fram vegleg fundarlaun til
handa hverjum þeim sem skilar
tölvunni.
Coppola lauk nýverið við sína
fyrstu mynd í tíu ár, vísindaskáld-
söguna Youth Without Youth sem
verður frumsýnd í desember.
Coppola er fimmfaldur Ósk-
arsverðlaunahafi og á að baki
myndir á borð við Godfather 1, 2
og 3, Patton, Apocalypse Now,
Dracula og The Conversation.
Vandræði Francis Ford Coppola.
Handrit-
inu stolið