Morgunblaðið - 23.01.2008, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 23. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
FRÉTTASKÝRING
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
RÚMLEGA 70% allra upplýsinga
um sjúklinga Landspítala eru nú
skráð í rafræna sjúkraskrá spít-
alans. Jafnhliða er unnið að því að
setja eldri sjúkraskrár á rafrænt
form. Um 100 milljónir króna eru ár-
lega settar til framþróunar og við-
bætur verkefnisins, en að auki er fé
varið til viðhalds þess. Stjórnendur
Landspítala telja að um 900 milljónir
króna þurfi til að koma verkefninu á
fullt skrið svo aðrar heilbrigðisstofn-
anir geti tengst kerfum sjúkrahúss-
ins líkt og stefnt er að. Einnig er
áætlað að heilsugæslan verði hluti af
kerfinu og á síðari stigum læknastof-
ur sem starfræktar eru úti í bæ.
Slíkt heilbrigðisnet á að virka í allar
áttir.
Samkvæmt samkomulagi sem
fjögur nágrannasjúkrahús gerðu við
Landspítalann og undirritað var í
fyrradag verður unnið markvisst að
tengingu þeirra við Ljóra, rafrænan
glugga Landspítala, í þeim tilgangi
að auðvelda flæði upplýsinga um
sjúklinga sem fá þjónustu hjá stofn-
unum. Við undirritun samkomulags-
ins tilkynnti Guðlaugur Þór Þórð-
arson heilbrigðisráðherra að
ráðuneytið ætlaði að setja 25 millj.
króna í verkefnið á næstu misserum.
Að sögn ráðherrans hefur heilbrigð-
isráðuneytið „slegið á“ að heildar-
kostnaður við að byggja upp rafræn
samskipti gæti verið um 60 milljónir
króna.
Persónuvernd tefur
En aðrir þættir en fjárskortur
hafa einnig tafið fyrir uppbyggingu
rafrænnar sjúkraskrár sem og heil-
brigðisnets á landsvísu og ber þar
hæst sjónarmið persónuverndar,
þ.e. hverjir eigi að hafa aðgang og að
hvaða upplýsingum. Mikil vinna er
nú lögð á Landspítala í öryggis- og
aðgangsmál í tengslum við þróun
hugbúnaðar. Í undirbúningi er svo
frumvarp um breytingu á lögum um
aðgengi að sjúkraskrám.
Rafræn sjúkraskrá LSH er ein af
grunnstoðum heilbrigðisnets á
landsvísu, enda sjúkrahúsið með
langumfangsmestu starfsemi heil-
brigðisstofnana í landinu. Unnið hef-
ur verið að uppbyggingu skrárinnar
í mörg ár en hún samanstendur af
öllum kerfum sem snúa að klínískri
starfsemi spítalans, kerfa er halda
utan um t.d. lyfjagjafir, myndgrein-
ingu og aðrar rannsóknarniður-
stöður sem og hefðbundnar sjúkra-
skrár. „Það er eðlilegt miðað við
stærð landsins og spítalans að aðrir
geti nýtt þessa þjónustu og út á það
gengur málið, að við séum að opna
aðgang inn í kerfin okkar,“ segir
Björn Jónsson, sviðsstjóri upplýs-
ingatæknisviðs LSH.
Eitt af markmiðum rafrænnar
sjúkraskrár og heilbrigðisnets er að
koma í veg fyrir tvítekningar en ekki
er óalgengt að sjúklingur fari í
samskonar rannsóknir, t.d. hjá
heimilislækni og svo aftur á sjúkra-
húsi, þurfi hann að leita þangað.
„Það er nákvæmlega þetta sem við
viljum koma í veg fyrir og það má
segja að þegar hafi verið stigin
fyrstu skrefin í þá átt,“ segir Björn.
Í rafrænum samskiptum felst því
bæði tíma- og peningasparnaður.
„Ég tel augljóst að með því að setja
peninga í þessa þætti megi reikna
það til fjárhagslegs sparnaðar mjög
fljótlega,“ segir Björn.
Þegar eru fyrir hendi ákveðin raf-
ræn samskipti milli nokkurra
sjúkrahúsa í gegnum Ljórann, þjón-
ustu sem veitir heilbrigðisstofn-
unum fjaraðgang að upplýsingakerfi
LSH. Sem dæmi má nefna samvinnu
Sjúkrahússins á Akranesi og Land-
spítala um myndgreiningar. Heil-
brigðisstofnun Suðurlands og
Sjúkrahúsið á Akureyri eru í sam-
bærilegu samstarfi við LSH. Þá hafa
fyrstu skref um aðgang að sjúkra-
skrám og rannsóknarniðurstöðum
verið tekin.
Sjö skref til framtíðar
Landspítalinn hefur mótað fram-
tíðarsýn varðandi innleiðingu raf-
rænna upplýsinga og samskipta.
Eitt verkefnið lítur að því að halda
áfram að innleiða sérstök kerfi á
spítalanum en markmiðið er að spít-
alinn verði pappírslaus í framtíðinni.
Samhliða er unnið að sex öðrum
verkefnum sem ganga út á að sam-
þætta kerfin sem fyrir eru, safna
gögnum í gagnagrunna, veita öðrum
aðgang í gegnum Ljórann og að
veita sjúklingum aðgang að eigin
sjúkraskrám.
Landspítalinn stendur ágætlega
hvað varðar innleiðingu rafrænnar
sjúkraskrár miðað við sjúkrahús í
nágrannalöndunum. Hins vegar eru
vísbendingar um að við séum að
dragast aftur úr öðrum þjóðum hvað
varðar heilbrigðisnet á landsvísu.
70% sjúkraskráa rafræn
Árvakur/ÞÖK
Myndgreining Rafræn samskipti sjúkrahúsa snúa nú þegar að miðlun upplýsinga um myndgreiningar.
VERKLAGSREGLUR sóttvarna-
læknis um læknisrannsókn vegna at-
vinnu- og dvalarleyfa gera ekki kröfu
um sérstaka rannsókn á þegnum EES-
landa, að undanskildum Rúmeníu og
Búlgaríu. Umsækjendur sem koma frá
löndum Evrópu utan EES, frá Mið- og
Suður-Ameríku, Asíu eða Afríku eiga
að gangast undir læknisrannsókn
vegna sóttnæmra sjúkdóma, þar á
meðal berkla.
Guðrún Sigmundsdóttir, starfandi
sóttvarnalæknir, taldi að ekki væri
hægt að krefja þegna EES-ríkja, utan
Rúmeníu og Búlgaríu, sérstaklega um
læknisskoðun við komu hingað til
lands. Þeir væru því ekki skoðaðir sér-
staklega með tilliti til berkla við komu
hingað til lands. Guðrún sagði að fylgst
væri með tíðni berkla í einstökum
löndum og hvort hún væri að breytast.
Ef talin væri þörf á auknu eftirliti með
fólki frá tilteknum löndum utan EES
yrði brugðist við því.
Hafi umsækjendur um atvinnu- og
dvalarleyfi fullgilt erlent læknisvottorð
að mati íslensks læknis og vottorðið er
yngra en þriggja mánaða þarf viðkom-
andi ekki að fara í læknisrannsókn hér
á landi. Íbúar frá EES-löndum, öðrum
en Rúmeníu og Búlgaríu, frá Sviss,
Bandaríkjunum, Kanada, Ástralíu og
Nýja-Sjálandi þurfa ekki að framvísa
slíku læknisvottorði, samkvæmt verk-
lagsreglunum sem eru frá júlí 2007.
Sú læknisrannsókn sem hér um ræð-
ir felur m.a. í sér almenna skoðun,
könnun á bólusetningum sem umsækj-
andi hefur fengið, berklapróf, hvort
umsækjandi hafi þarmasmit, lifrar-
bólgu B, HIV eða kynsjúkdóma. Einn-
ig tekur rannsóknin til landlægra smit-
sjúkdóma á því svæði sem
umsækjandinn kemur frá.
Berklapróf á að gera á börnum sem
flutt hafa hingað frá svæðum þar sem
berklar eru útbreiddir. Prófið á að
gera í tengslum við umsókn um dval-
arleyfi þegar börnin koma til landsins.
Þegar þessi börn hefja skólagöngu á að
ganga úr skugga um að þau hafi geng-
ist undir læknisskoðun og berklapróf í
tengslum við dvalarleyfi.
Innflytjendur frá EES þurfa
ekki að fara í berklapróf
Árvakur/Þorkell
Berklar Víða um heiminn er hart barist við berkla líkt og á þessu berklasjúkra-
húsi í Moskvu. Lyfþolnir berklar ógna heilsu margra.
LJÓRINN er þjónusta Landspítala, sem veitir heilbrigðisstofnunum og
heilbrigðisstarfsfólki utan spítalans fjaraðgang að upplýsingakerfi LSH.
Kerfi sem hingað til hafa eingöngu verið aðgengileg á innra neti spít-
alans geta nú orðið aðgengileg utan hans. Aðgangur að Ljóranum er
háður ákveðnum skilyrðum og takmörkunum og er áhersla lögð á ör-
yggi gagna. Öll samskipti milli notenda og þjónustu eru dulrituð auk
þess sem notendur hafa eingöngu aðgang að upplýsingum en ekki und-
irliggjandi gögnum. Með Ljóranum skapast nýjar forsendur til að sam-
nýta auðlindir við rekstur heilbrigðisþjónustu og samvinnu milli heil-
brigðisaðila, sem leiðir til bættrar og hagkvæmari þjónustu, segir á
vefnum www.ljorinn.is
Auðlindir samnýttar
Fjárskortur og
persónuvernd
tefja málið
Í HNOTSKURN
»Markmið með heilbrigðisnetiá landsvísu er að klínískt
starfsfólk hafi aðgang að öllum
rafrænum sjúkraskrárgögnum
um sjúkling.
»Sjúklingar þurfi ekki að faraí óþarfar endurteknar rann-
sóknir.
»Sjúklingar hafi aðgang aðrafrænum sjúkraskrárgögn-
um sínum óháð uppruna þeirra.
»Örugg varðveisla gagna ogskýrar aðgangsreglur.
»Það er markmið LSH að veitaaðgang að klínískum kerfum
sínum til hagsbóta fyrir allt heil-
brigðisstarfsfólk.
»Þar telur sjúkrahúsið gagna-öryggi og aðgangsstýringar
lykilatriði.
BERKLAR breiddust ekki
út svo neinu næmi á Íslandi
fyrr en upp úr aldamót-
unum 1900 og árið 1910
tók til starfa berklahæli á
Vífilsstöðum. Árin 1896-
1900 voru 167-266 berkla-
sjúklingar skráðir árlega á
Íslandi, en árin 1900-1910
voru skráð tilfelli 204-495
á ári. Árin 1911-1925 ollu
berklar fimmtungi allra
dauðsfalla á landinu.
Ýmsar ráðstafanir voru
með tímanum gerðar til að
stemma stigu við berkla-
smiti og eflaust muna
margir eftir berklaprófum
tengdum skólagöngunni.
Ákveðið var að hætta að
prófa fyrir smiti meðal
skólabarna á 9. áratug síð-
ustu aldar þegar ljóst var
að smit greindist ekki
lengur meðal þeirra.
Berklar á
Íslandi í
hundrað ár
TÍÐINDIN úr
borgarstjórn eru
umræðuefni op-
ins fundar í Sam-
fylkingarfélaginu
í Reykjavík í
kvöld, 23. janúar,
kl. 20.30 á Hall-
veigarstíg 1.
Gestur fundar-
ins er Dagur B.
Eggertsson borg-
arstjóri. Fundarstjóri er Oddný
Sturludóttir borgarfulltrúi og for-
maður Menntaráðs Reykjavíkur.
Fundi sem boðað hafði verið til á
sama tíma um kvóta og mannréttindi
er frestað um óákveðinn tíma.
Ræða
nýja stöðu
í borginni
Dagur B.
Eggertsson
RANGLEGA kom fram í Morg-
unblaðinu í gær í frétt um nýtt arð-
semismat vegna Kárahnjúkavirkj-
unar að stofnkostnaður vegna
Kárahnjúkavirkjunar væri 111.433
milljónir króna. Hið rétta er að
kostnaður við Kárahnjúkavirkjun
er áætlaður 133.307 milljónir
króna.
LEIÐRÉTTING
Kostnaðurinn
133 milljarðar