Fréttablaðið - 17.04.2009, Qupperneq 22

22 17. apríl 2009 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
SPOTTIÐ
UMRÆÐAN
Guðmundur Ólafasson skrifar um
verðtryggingu
Gunnar Tómasson hagfræðingur, sem raunar hefur haldið því fram að hag-
fræði sé mestan part bull, gerir mér þann
heiður að nefna mig til í tengslum við það
sem hann kallar „hagfræði andskotans“.
Þar heldur hann því fram að skuldarar
beri tvöfaldan skaða miðað við lánardrottna þegar
verðgildi peninga fellur í verðbólgu.
Einfaldasta aðferðin til þess að kanna þessa
kenningu er að athuga hvernig þetta hefur verið,
til dæmis síðastliðin 20 ár hér á Íslandi. Þá kemur
í ljós að raunvextir af verðtryggðum lánum eru
yfirleitt 1,5-2% lægri en af óverðtryggðum lánum,
enda velja Íslendingar yfirleitt verðtryggð lán.
Flestir ættu að vera einfærir að reikna hverju
munar á 5% og 6,75% vöxtum til langs tíma, en
á einu ári munar þetta 350 þúsund krónum af 20
milljón króna láni, sem dýrara er að taka óverð-
tryggt lán. Fullyrðing Gunnars um tvöfalt tap
skuldara er því einfaldlega röng. Þetta er í sam-
ræmi við skoðanir Williams C. Dudley, for-
stöðumanns þeirrar deildar Seðlabanka
Bandaríkjanna sem er í New York, frá því
10. febrúar sem hvetur til notkunar verðtrygg-
ingar. Auk þess má benda áhugasömum á greinar
Helga Tómassonar í Vísbendingu 2008 og Ásgeirs
Daníelssonar í Efnahagsmálum, riti Seðlabankans
frá því í febrúar nýverið.
Nú um stundir er verðbólga neikvæð og mun
höfuðstóll lána lækka um 0,5% næstkomandi mán-
aðamót. Þannig mun lán sem stendur í 20 millj-
ónum króna lækka um 100.000 krónur. Það er því
réttnefndur andskoti almennings sem vill afnema
verðleiðréttingu núna, loksins þegar skuldarar
hafa ótvíræðan hag af henni.
Höfundur er hagfræðingur.
Andskotinn og hagfræðin
GUÐMUNDUR
ÓLAFSSON
Það er því réttnefndur andskoti almenn-
ings sem vill afnema verðleiðréttingu
núna, loksins þegar skuldarar hafa
ótvíræðan hag af henni.
Skipholti 50b • 105 Reykjavík
Afdráttarlaust
„Trúir því einhver að ríkisstjórn
Samfylkingar og VG muni ekki sækja
um aðild að Evrópusambandinu?“ er
spurt í heilsíðuauglýsingu Sjálfstæðis-
flokksins í Norðvesturkjördæmi,
sem birtist á baksíðu Skessuhorns.
Tilefni auglýsingarinnar er orð sem
Steingrímur J. lét falla í sjónvarpssal
á dögunum þegar hann var spurður
um stjórnarsamstarf við Samfylk-
inguna og ESB. „Við skulum sjá til,“
hafði Steingrímur sagt. Úff.
En Sjálfstæðisflokknum í
Norðvesturkjördæmi til
huggunar má benda á, að
þó svo að Steingrímur virð-
ist taka af öll tvímæli
með þessum afdrátt-
arlausa málflutn-
ingi, eru þeir vissulega til sem trúa
að Samfylking og VG gangi ekki til
aðildarviðræðna við ESB. Og hafa af
því nokkrar áhyggjur.
Mishermi
Á þessum stað í gær var fullyrt að
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson,
formaður Framsóknarflokksins, hefði
enn ekki upplýst um fjármál sín eins
og hann lofaði að gera. Það er ekki
rétt. Sigmundur Davíð kunn-
gjörði tekjur sínar á forsíðu
Tímans síðastliðinn
laugardag, auk þess
sem upplýsingar um
fjármál hans eru
birtar á heimasíðu
Framsóknar-
flokksins.
Beðist er velvirðingar á þessu
mishermi.
Tekjulaus formaður
Í uppgjöri Sigmundar Davíðs kemur
fram að hann gegnir ekki launaðri
stjórnarsetu og er í launalausu leyfi frá
skipulagsráði Reykjavíkur. Þá vinnur
hann að ritun kennslubókar og gerð
heimildarmyndar um skipulagshag-
fræði en vegna stjórnmálaþátttöku
er óljóst hvenær því verkefni lýkur og
þar af leiðandi hvort greitt verði fyrir
það. Sigmundur Davíð hefur engan
fjárhagslegan stuðning fengið. Hann
á fimmtíu prósenta hlut í félag-
inu Menning ehf., sem er ekki
starfandi. Formaður Framsóknar-
flokksins hefur sem sagt engar
tekjur. bergsteinn@frettabladid.isÍ
nýrri skoðanakönnun Fréttablaðsins kemur fram að 62
prósent landsmanna vilja ekki að krónan verði framtíðar-
gjaldmiðill á Íslandi. Vissulega er mikil frétt fólgin í því
að afgerandi meirihluti þjóðarinnar telur að krónan eigi
sér ekki viðreisnar von. Hitt er þó ekki minna fréttnæmt
hversu margir vilja áfram treysta á hana.
Erfitt er að skilja á hverju það traust er byggt. Lítum á
nokkrar tölur. Krónan hefur fallið um fjörutíu prósent gagn-
vart evru á einu ári. Ef farið er tvö ár aftur í tímann er fall-
ið í kringum níutíu prósent. Gagnvart dollaranum er fallið á
sama tíma tæplega 100 prósent. Verðbólga á Íslandi verður um
fjórtán prósent á þessu ári. Innan Evrópusambandsins verður
hún að meðaltali um eitt prósent. Stýrivextir eru 15,5 prósent
hér og eru að sliga fyrirtæki og heimili. Í þeim löndum sem
við viljum bera okkur við er búið að lækka vexti niður í allt að
0,5 prósentum til að freista þess að gangverk athafnalífsins
stöðvist ekki.
Óþarfi er að fjölyrða um hversu háskaleg blanda háir vextir
og há verðbólga í verðtryggðu umhverfi er fyrir rekstur, hvort
sem það er á einu stykki heimili eða stórfyrirtæki.
Þáttur krónunnar í þessari stöðu er ekki lítill. Helstu tals-
menn hennar héldu því fram árum saman að hún, ásamt sjálf-
stæðri peningamálastefnu, væri undirstaða velmegunar þjóð-
arinnar.
Þau leiktjöld fuðruðu upp í haust. Nú er krónan hvergi
brúkleg utan lögsögu landsins. Við neitum meira að segja að
taka við henni sem greiðslu fyrir eigin útflutningsvörur. Er
það aðeins síðasti kaflinn í margra áratuga langri harmsögu
íslensku krónunnar, sem vonandi sér þó fyrir endann á.
Umræðan um að skipta um gjaldmiðil hefur staðið linnulítið
undanfarin ár. Í kringum hina skammvinnu niðursveiflu 2006
kom Valgerður Sverrisdóttir, þáverandi iðnaðarráðherra, hlut-
unum hressilega á hreyfingu þegar hún varpaði fram þeirri
hugmynd að Ísland ætti að skoða einhliða upptöku evru. Upp-
skar hún háðsglósur fyrir vikið úr ýmsum áttum, þar á meðal
frá mönnum sem síðar áttu eftir að gera hugmynd hennar að
sinni.
Árið 2006 var hins vegar enn allt með sæmilega kyrrum
kjörum hér á landi og krónan naut enn ástar annarra en fram-
sýnna manna. Á ráðstefnu um gjaldmiðilsmálin, sem Samtök
iðnaðarins stóðu fyrir þá um vorið, orðaði Vilhjálmur Egilsson,
framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, stöðuna á þessa
leið: „Okkur hefur skort sölupunktana til að taka upp evru.“
Benti hann á að efnahagslegi ávinningurinn hefði ekki verið
til staðar en sagði blikur vera á lofti.
Þremur árum og hruni hagkerfisins síðar vantar ekki „sölu-
punkta“ fyrir að kveðja krónuna. Skoðanakönnun Fréttablaðs-
ins sýnir að traustur meirihluti þjóðarinnar er tilbúinn fyrir
þá kveðjustund.
Það bíður stjórnmálaflokkanna að svara hvernig verður
staðið að því verki. Samfylkingin hefur lagt sín spil á borðið.
Aðrir ekki.
Samband þjóðar og gjaldmiðils:
Krónan kvödd
JÓN KALDAL SKRIFAR