Morgunblaðið - 07.11.2008, Side 25

25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. NÓVEMBER 2008
Á Geirsnefi er gaman Hann tekur því með stóískri ró Beagle-hundurinn þó að lítill fjörkálfur hangi aftan í honum. Enda er alltaf gaman að hitta aðra hunda og
leika saman. Á Geirsnefi er leyft að sleppa hundum lausum og oft er þar handagangur í öskjunni þegar menn og ferfætlingar hittast og gleðjast saman.
Árni Sæberg
Pjetur Hafstein Lárusson |
6. nóvember
Ráðum útlendinga
í landsstjórnina
Sjálfstæðisbarátta þjóða
getur tekið á sig und-
arlega mynd. Svo mót-
sagnakennt sem það
kann að hljóma, þá á ís-
lenska þjóðin nú í sjálf-
stæðisbaráttu gegn
spilltri, innlendri valdastétt. Þeirri stétt
þarf að henda á öskuhauga sögunnar;
þar á hún heima og hvergi annars staðar.
En til þess að svo megi verða, þarf að
fara ýtarlega í saumana á starfsemi
valdastéttarinnar undanfarin ár. Það þarf
að afhjúpa bankakerfið, verslunarein-
okunina, vanhæfni fjölmiðlanna í
tengslum við eigendur þeirra og síðast
en ekki síst stjórnkerfið.
Hvernig má það vera, að fram-
kvæmdavaldið er jafn sterkt á Íslandi og
raun ber vitni? Hvers vegna er alþingi
ómerkileg afgreiðslustofnun? Hvar voru
opinberar eftirlitsstofnanir með fjár-
málakerfinu, meðan allt fór í hundana?
Ef Ísland á að lifa sem sjálfstætt ríki,
verður að fá svör við þessum spurn-
ingum og mörgum fleiri. ...
Meira: hafstein.blog.is
Hallur Magnússon | 6. nóvember
Af hverju ekki
25% stýrivextir?
Af hverju höfum við ekki
25% stýrivexti? Þá nær
Seðlabankinn að drepa
þessi fáu starfhæfu fyr-
irtæki og setja heimilin
strax á hausinn með einu
náðarskoti í stað þess að
láta lífið fjara út hægt og örugglega
næstu vikur.
Niðurstaðan er sú sama með 18%
drápsvöxtum og með 25% drápsvöxtum
– það tekur bara aðeins lengri tíma!
Meira: hallurmagg.blog.is
Sigurlaug Guðrún Inga Gíslad. | 6. nóv.
Ábyrgð ríkisstjórnarinnar
Þetta mál er alfarið rekið
á ábyrgð ríkisstjórn-
arinnar … Steingrímur, á
þetta að vera brandari?
Það ber enginn nokkra
ábyrgð í þessu þjóðfélagi
nema sauðsvartur al-
menningur, við erum látin bera ábyrgð,
þeir sem missa vinnu sína eru gerðir
ábyrgir, þeir sem hafa tapað ævihýru
sinni eru gerðir ábyrgir, þeir sem tapa
heimili sínu eru gerðir ábyrgir.
Þeir sem hins vegar taka áhættu með
fé sitt í hlutafjárbraski, taka þá áhættu,
og það er þeirra mál og lítil ábyrgð í því
fólgin, það er fjárhættuspil. ...
Meira: sillagunna.blog.is
ÍTREKUÐ tilmæli hafa verið
gefin um það að ekki eigi að tala um
sökudólga. Þess vegna legg ég til
að við sleppum bara forskeytinu og
köllum þá einfaldlega dólga. Það er
ekki búið að banna það ennþá.
Þrátt fyrir allt er ekkert sérlega
flókið að vera manneskja. Flest
lærum við nokkuð snemma að til-
einka okkur þau grunngildi sem
nauðsynleg eru til að geta lifað til-
tölulega sátt í samfélagi við annað
fólk. Þess vegna er algjörlega óþol-
andi að þeir sem af eiginhags-
munafrekju kjósa að hunsa þessar
sjálfsögðu umgengnisreglur skuli
fá að vaða endalaust uppi og valda
okkur hinum ómældum skaða í leið-
inni. Fjögurra ára sonur minn þótti
hitta naglann á höfuðið í leikskól-
anum með sínu innleggi í umræðu
um borðsiði þegar hann sagði: „Svo
frussar maður ekki framan í heið-
arlegt fólk.“ Bragð er að þá barnið
finnur. Og hvaða afsökun hafa þá
dólgarnir, sem allir hljóta þó í það
minnsta að hafa lokið grunnskyldu-
námi, fyrir því að vera ekki búnir
að læra þetta?
Nú stendur nefnilega bunan
framan í þjóðina af því sem varla er
hægt að kalla neitt huggulegra en
fruss og froðu, bæði frá þeim sem
við borgum laun fyrir að standa
vörð um sameiginlega hagsmuni
okkar og frá hinum dólgunum sem
hafa komist upp með það (í skjóli
„hagsmunavarðanna“) að steypa
okkur í óskiljanlega stórar skuldir.
Nokkuð sem mig langar að afþakka
pent, ég er fullfær um að stofna til
minna skulda sjálf. Ég hef ekki
skrifað undir neina sjálfskuld-
arábyrgð fyrir fjárglæpamenn og
duglausa ráðamenn. Við erum hins
vegar flest svo vel upp alin að við
gerum ekki mikið meira en að
reyna að þurrka mesta óhroðann
kurteislega framan úr okkur, og
börnunum okkar, og höldum þann-
ig áfram að samþykkja dólgshátt-
inn.
Sennilega myndi grisjast dug-
lega í hópi ráðamanna ef kosn-
ingaaldurinn væri lækkaður og
miðaður til dæmis við þá sem hafa
lært undirstöðuatriði í almennu
velsæmi á borð við: Það á ekki að
ljúga, það á ekki að stela, maður á
að taka ábyrgð á gjörðum sínum,
maður frussar ekki framan í heið-
arlegt fólk og fleiri góða og gilda
siðir. Þetta er kennt með ágætum
árangri í öllum leik- og grunn-
skólum landsins. En þar sem það er
ekki í sjónmáli að börnin okkar fái
nokkru ráðið um það hverjir þjösn-
ast til forystu og frama í landinu
verðum við að standa okkur miklu
betur fyrir þeirra hönd. Maður
frussar ekki framan í heiðarlegt
fólk. Burt með dólgana!
Margrét Örnólfsdóttir
(Söku)dólgar
Höfundur er handritshöfundur
og tónlistarmaður.
FRÁ því að einka-
væðingarferli stóru
ríkisviðskiptabank-
anna hófst um 1998 og
fram til ársins 2007
jókst framlag banka og
annarra fjármála-
stofnana til tekjusköp-
unar í hagkerfinu
verulega eða úr 3,6%
af vergri landsfram-
leiðslu í tæp 9% af
vergri landsfram-
leiðslu. Á föstu verð-
lagi meira en þrefald-
ast tekjur þjóðarbúsins af þessari
starfsemi. Það má slá því föstu að
fjármálastarfsemin hafi verið grund-
völlur hagvaxtar undangenginna ára.
Fjármálastarfsemi er mannafla-
frek. Menntakerfi þjóðarinnar var
endurskipulagt þannig að á tímabili
voru tæplega 2000 nemendur að læra
viðskiptafræði í hinum ýmsu háskól-
um þjóðarinnar. En það dugði fjár-
málastofnunum ekki. Flestir verk-
fræðingar, tölfræðingar og
stærðfræðingar sem útskrifuðust frá
aldamótum og fram á þetta ár urðu
bankamenn. Verkfræðideildir há-
skóla endurskipulögðu námsbrautir
og byrjuðu að kenna fög með tælandi
nöfnum á borð við fjármálaverkfræði
og fjármálatölfræði. Ísland stefndi að
því að verða Banka-Ísland.
Staðan er því þannig um árslok
2007 að Íslendingar virðast hafa
ákveðið að leggja áherslu á fjármála-
starfsemi með stórfelldri uppbygg-
ingu fjármálafyrirtækja og tilheyr-
andi aðgerðum á mannaflasviðinu.
Það sem skyggði á þessa mynd var sú
staðreynd að starfrækslumynt ís-
lenska fjármálakerfisins var og er ís-
lenska krónan. Bakhjarl íslensku
krónunnar fólst í gjaldeyrisvarasjóði
sem var aðeins brotabrot af skamm-
tímaskuldum bankakerfisins og þeim
skatttekjum sem hafa má af 300 þús-
und sálum. Það þurfti ekkert próf í
eldflaugaverkfræði til að skilja að
þarna var byggt á sandi. Augljóst var
að annað tveggja þyrfti að gera: a) að
minnka bankakerfið með því hag-
vaxtartapi sem því myndi fylgja eða
b) að efla grundvöll bankanna með
því að veita þeim aðra
starfrækslumynt. Bein-
ast hefði legið við að Ís-
land gengi í Evrópusam-
bandið og tæki upp evru.
Sú undarlega staða var
þó uppi á þjóðþinginu að
mikill meirihluti þing-
manna var því mótfall-
inn. Það var komin upp
pattstaða þar sem fjár-
málakerfið var orðið of
stórt fyrir íslensku krón-
una og evran of stór fyrir
íslenska stjórn-
málamenn!
Til þess að brjóta upp
þessa pattstöðu stakk ég
upp á því síðastliðið vor í grein í
norska viðskiptablaðinu Dagens
Næringsliv að Íslendingar og Norð-
menn könnuðu kosti og galla þess að
taka upp samstarf um gjaldmiðlamál.
Von mín var sú að norska krónan
væri hæfileg fyrir íslenska stjórn-
málamenn og að Norðmenn sæju sér
nokkurn hag í að koma í veg fyrir
efnahagslegt öngþveiti á Íslandi með
fyrirsjáanlegum neikvæðum afleið-
ingum fyrir samstarfið um Evrópska
efnahagssvæðið. Þessi hugmynd
hlaut dræmar undirtektir bæði á Ís-
landi og í Noregi.
Þegar bankarnir íslensku hrundu
kom fram mikill áhugi í báðum lönd-
um á að skoða betur þessa leið að taka
upp gjaldmiðlasamstarf við Norð-
menn. Mögulegur ávinningur af slíku
samstarfi fyrir Íslendinga er nú annar
en var í vor. Okkur mun ekki takast
að endurvekja bankakerfi sem yrði tí-
föld stærð landsframleiðslunnar hér í
fyrirsjáanlegri framtíð. Þvert á móti
muni lítil og millistór íslensk fyrirtæki
eiga í miklum erfiðleikum við að fá
bankafyrirgreiðslu á kjörum sem
væru sambærileg við erlenda sam-
keppnisaðila nema erlendar banka-
stofnanir hefji starfsemi á Íslandi.
Tækjum við upp myntsamstarf við
Noreg er líklegt að norskir bankar
hæfu hér fljótlega starfsemi. Ólíklegt
er að þeir sæki hingað sé byggt áfram
á íslensku krónunni. Ávinningur Nor-
egs fælist í að tryggja EES-sam-
starfið og koma í veg fyrir neyðar- og
nauðasamninga við Evrópusam-
bandið um hagsmunamál Noregs.
Útflutningur Bankahruns-Íslands
fyrirtæki í Bankahruns-Íslandi einn-
ig að geta það.
Því er ekki að neita að Íslendingar
gætu náð fram öllum sömu mark-
miðum með aðild að ES og upptöku
evru og með því að taka upp gjald-
miðlasamstarf við Noreg. Þrennt
mælir þó með því að „norska“ leiðin
sé skoðuð nánar. Í fyrsta lagi gæti sú
leið verið hraðvirkari en evruleiðin. Í
öðru lagi myndi það auðvelda bæði
okkur og ESB að semja ef Ísland á
fleiri en einn kost í boði. Síðast en
ekki síst myndi upptaka norsku krón-
unnar á Íslandi jafna samkeppn-
isstöðu Íslendinga og Norðmanna á
helsta markaðssvæði beggja, Evr-
ópumarkaði. Kannski hentar norska
krónan ekki verr en evran sem
grundvöllur uppbyggingar fiski-
ferðamennsku og þorskeldis.
Eftir Þórólf
Matthíasson »Kannski hentar
norska krónan ekki
verr en evran sem
grundvöllur uppbygg-
ingar fiski-ferða-
mennsku og þorskeldis.
Þórólfur
Matthíasson
Höfundur er prófessor í hagfræði við
hagfræðideild Háskóla Íslands.
Fiskiferðamennska,
þorskeldi og ónýt króna
og Banka-Íslands mun verða harla
ólíkur. Þriðjungur útflutnings Banka-
hrunslandsins verður þjónusta, þriðj-
ungur fiskafurðir og þriðjungur orka
í formi áls. Helstu vaxtarbroddar
verða fiski-ferðamenn og þorskeldi
og hugsanlega annað fiskeldi. Afurð-
irnar verða seldar til evrulanda í sam-
keppni við Noreg. Helstu útflutnings-
vörur Noregs eru og verða orka (olía,
50% útflutnings), þjónusta, alinn og
villtur fiskur. Geti útflutningsfyr-
irtæki í Noregi búið við sveiflur
norsku krónunnar ættu útflutnings-
BLOG.IS