Tíminn - 12.01.1962, Qupperneq 7

ELDON GRIFFITHS
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), And-rés Kristjánsson, Jón Helgason. Frétta-
ritstjóri: IndriSi G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason. Ritstjórnarskrifstof-
ur i Edduhúsinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7. Símar: 18300 — 18305. Auglýsingasími 19523. —
Afgreiðslusími 12323. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Áskriftargjald kr. 55 á mán. innan lands. í lausasölu kr. 3 eint.
Hvernig var ástatt við
árslokin 1958 og 1961 ?
í blöðum ríkísstjórnarinnar er enn haldið áfram gamla
söngnum, að vinstri stjórnin hafi skilið við allt í rústum.
Þetta á að vera helzta afsökun þess, hvernig nú er komið
,,viðreisninni“.
Staðreyndirnar eru hins vegar þessar;
1. Gjaldeyrisstaðan út á við var mun betri í árslok
1958 en hún var í árslokin 1961. Gjaldeyrisafkoman á
einu ári hefur ekki um langt skeið verið betri en á
árinu 1958.
2. Afkoma ríkissjóðs var með allra bezta móti á
árinu 1958.
3. Bændum og útvegsmönnum mun áreiðanlega
koma saman um, að afkoma landbúnaðar og sjávar-
útvegs var stórum betri á árinu 1958 en 1961.
4. Kaupmáttur launa var stórum mun meiri á árinu
1958 en 1961. Þetta geta launþegar bezt dæmt um með
því að bera saman kjör sín nú og þá.
5. í árslok 1958 hafði þjóðin gott lánstraust, eins
og sést á því, að á árinu 1959 voru tekin erlend lán,
sem námu 500—600 millj. kr., miðað við núv. gengi.
Hér var því góð afkoma og velmegun, þegar vinstri
stjórnin lét af völdum. Ástæðan til fráfarar hennar var
því vissulega ekki sprottin af því, að fjárhagurinn væi'i
í rústum. Hins vegar var ósamkomulag milli stjórnar-
flokkanna um þær ráðstafanir, sem taldar voru nauðsyn-
legar, til að tryggja þessa góðu afkomu áfram. Framsókn-
armenn töldu mikla hættu á ferðum, nema ráðstafanir
yrðu gerðar til að mæta nýju verðbólguflóði. Um þetta
náðist ekki samkomulag og því klofnaði stjórnin.
Stjórnin, sem tók við af vinstri stjórninni, gerði i
megindráttum þær ráðstafanir, sem Framsóknarmenn
vildu að yrðu gerðar. Á grundvelli þeirra aðgerða hélzt
hin góða afkoma atvinnuveganna og almennings áfram á
árinu 1959. Sú þróun hefði getað haldið áfram enn í dag,
ef ,,viðreisnin“ hefði ekki komið til sögu í ársbyrjun 1960
og skekkt og breytt öllum grundvellinum.
Það er ljósast af þessu, hve illt og óþarft verk þeir
unnu, sem höfnuðu tillögum Framsóknarflokksins haustið
1958. Þeir bera ekki sízt ábyrgð á þeirri öfugþróun,
sem síðan hefur átt sér stað.
Það er víst, að hefði haustið 1958 náðst svipað sam-
komulag í launamálum og náðist milli verkalýðsfélag-
anna og samvinnufélaganna á síðastl. vori, myndi hafa
verið auðvelt fyrir vinstri stjórnina að starfa áfram og
halda áfram mikilii uppbyggingu. Slíku samkomulagi
var hins vegar ekki að fagna þá, því að forsprakkar
verkalýðssamtakanna voru undir annarlegum áhrifum.
Leiðtogi eins af þáv. stjórnarflokkum, Einar Olgeirs-
son, hefur opinberlega játað, að hann hafi þá haft
nána samvinnu við stjórnarandstöðuna, þ. e. Sjálf-
stæðisflokkinn, um ráðstafanir til að hnekkja vinstri
stjórninni.
En þeir erfiðleikar, sem nú er glímt við, rekja vissu-
lega ekki rætur til viðskilnaðar vinstri stjórnarinnar. Sá
viðskilnaður var góður. eins og að framan er rakið og
því hélzt hér líka ágæt afkoma á árinu 1959. Þáttaskiptin
urðu í febrúar 1960, þegar „viðreisnin“ kom til sögu.
Það eru afleiðingar þeirrar óhappastefnu. sem þá var
tekin upp, er nú skerða kjör manna úr hófi fram og
þrengja að framtaki allra einstaklinga. nema þeirra örfáu.
sem ætlazt er til að fái auðinn og völdin í hendur sínar.
TÍMINN, föstudaginn 12. janúar 1962.
Kemur til styrjaldar milli
stórveldanna á árinu 1962?
Rifjaftar upp nokkrar líkur, sem bæSi mæla meS því og móti
Höfundur greinar þeirrar,
sem hér fer á eftir, er einn af
aðalritstjórum ameríska viku-
ritsins Newsweek, og þykir
meffl frófflustu blafflamönnum
Bandaríkjanna á sviffli alþjóffla-
mála. Greinin birtist í News-
week 25. desember sífflastliðinn.
LÍTILL DRENGUR í Conn-
eeticut átti átta ára afmæli um
daginn. Um leið og hann heils-
aði mér með handabandi, sagði
hann í einlægni: „Þetta er síð-
asti afmælisdagurinn minn.
Kjarnorkustriðið nær í mig áð-
ur en ég verð níu ára.“
Viku áður hafði stúdent, sem
var að útskrifast frá Beloit-há-
skólanum í Wisconsin, spurt
jafn alvarlega: „Getum við ekk-
ert gert til þess að komast hjá
kjarnorkustríði?“
Líklegasta orsök kjarnorku-
stríðs á árinu 1962 virðist mis-
reikningur leiðtoganna í kom-m
únistaríkjunum. Þetta eykur
Iþýð'ingu spurningarinnar um,
hverjar séu fyrirætlanir vald-
hafanna í Kreml á því ári,
sem í hönd fer. Þessi spurnin.g
er mjög örlagarík, og fjöldi
sérfræðinga á Vesturlöndum
er önnum kafinn við að leita
áð svörum við henni. Skoðanir
þessara manna eru eðlilega að
meira eða minna leyti ágizk-
anir, en allif byggja þeir spár
•sínai' að mestu á þremur stjórn
fræðiíegum og herfræðilegum
atriðum. Og hér á eftir ætla ég
að lýsa ályktunum þeirra, eins
og þær koma mér fyrir sjónir.
I FYRSTA LAGI ber að at-
huga sögu rússneskra árása hin
síðari ár. Sovétríkin hafa að-
eins þiisvar ráðizt á önnur
lönd: Finnland 1939, Pólland
1 1939 og Japan 1945. Allar þess-
ar árásir voru mjög skyndileg-
ar, en verða fremur að teljast
lítilmannlegar. Séu aðstæður
athugaðar af gaumgæfni, kem-
ur í ljós, að allar munu þessar
árásir gerðar til þess að „verða
á undan“. Svo var til dæmis
um árásirnar á Pólland og Finn
land. Aðaltilgangur Stalíns var
að gefa rauða hernum betri
varnaraðstöðu, þegar að árás
nazista kæmi, en á henni átti
hann von.
8 Tilgangurinn með árásinni á
Japan var að tryggja, að Sovét-
ríkin þyrftu aldrei framar að
óttast japanska árás á landa-
mæri Síberíu.
Þau sögulegu rök, sem lesa
má út úr þessum sannindum,
virðast eindregið benda til, að
ekki þurfi að óttast árás Sovét-
ríkjanna, nema valdhafarnir í
Kreml telji árás á þau yfirvof-
andi. Engin ástæða er til fyrir
þá að búast við slíku á rinu
1962. Þó er möguleiki á því,
að efling Vestur-Þýzkalands að
kjarnorkuvopnum gæti ginnt
Krústjoff til þess að leggja út
í „fyrirbyggjandi" styrjöld.
Vegna þessa (auk annars) efa
ég, að Bandaríkin muni láta
Þjóðverjum kjarnorkuvopn i
té.
ANNAÐ ATRIÐI þarf að at-
huga vel, ef gera á sér grein
fyrir ætlunum Rússa Það er
rússneski herstyrkurinn. Hann
Krustjoff og tveir nánir samverkamonn hans, Mikojan og Susloff.
er sannarlega uggvænlegur, t.
d. 35—50 mjög langdræg flug-
skeyti, nokkur hundruð önnur
flugskeyti, um 1200 sprengju-
flugvélar, 2,2 milljónir manna
undir vopnum og yfir 20.000
skriðdrekar til nota í fremstu
víglínu. Rússar eiga meiri flota
en nokkur önnur þjóð, að und-
anteknum Bandaríkjunum, t.d.
nálega 500 kafbáta. Staðsetn-
ing meginhlutans af þessum
herstyrk er vel kunn Vestur-
veldunum, og verður sú álykt-
un helzt dregin af þeirri vit-
neskju, að þessi herstyrkur sé
fyrst og frernst hentugur til
varna. Flestar þungu sprengju-
flugvélarnar eru staðsettar við
fhigvelli í vestanverðu Rúss-
landi, en þær þyrftu að hafa
bækistöðvar á strönd íshafsins,
ef nota ætti þær til árása á
Bandaríkin.
HIÐ ÞRIÐJA, sem athuga
þarf, er ef til vill það varhuga-
verðasta. Hvað ráðleggja hern-
aðar- og stjórnmála-ráðgjafar
Krustjoff honum í hermálunum
almennt?
Það vekur ekki lengur undr-
un, hve lítil vitneskja er fyrir
höndum á Vesturlöndum um
rússnesk málefni, hgldur hve
mikil. Vandamálið er að álykta
rétt út frá þessari vitneskju.
Um eina niðorstöðu eru allir
sérfræðingarnir sammála. Þeir
fullyrða að Krustjoff sé sann-
færður um, að kommúnisminn
geti sigrað í baráttunni við
Vesturveldin, án þess að grípa
til vopna.
Upphátt mun Krustjoff halda
áfram að hóta kjarnorkustríði
gegn hverjum, sem snýst gegn
honum. Til heimabrúks kann
hann að halda áfram að full-
yrða, að heimur kapítalismans
muni farast í kjarnorkustríði,
en komúnistar bjargast undur
samlega En í viðtölum mín
um við fjölmarga rússneska
embættismenn hef ég komizt á
snoðir um allt aðrar skoðanir.
Þeir segja, að Krustjoff sé það
mæta vel ljóst, að það sé fjar-
stæða að hugsa sér að koma
heimskommúnismanum á með
kjamorkustríði. Eini árangur-
inn yrði eyðing stórra svæða í
hinum kommúnistíska heims-
hluta.
AÐ ÖLLU því athuguðu, sem
rifjað er upp hér á undan um
ætlanir valdhafanna í Sovétríkj
unum, leyfi ég mér að efast
um, að núverandi leiðtogar Sov
étríkjanna hefji kjarnorkustríð
á árinu 1962. Komið getur fyr-
ir, að Kiustjoff verði leystur
af hólmi og skoðanir hans þá
um leið. Þetta gæti t.d. gerzt
við alvarleg veíkindi (sagt er,
að Krustjoff hafi fengið að-
kenningu af slagi), og svo gæti
orðið bylting í Kreml (ólíklegt
en mögulegt). Sennilegasta á-
stæðan væri þó sameiginlegt á-
tak gömlu stalínistanna, sem
vilja hefna sin á Krustjoff fyrir
að svipta þá átrúnaðargoði
þeirra, stranglínumarxistanna,
sem telja það of mikla linkind
agnvart kapítalismanum að
ilja halda áfram tilverunni í
frið við hliðina á honum, og
valdamannanna í Rauða-Kína,
en félagi Mao Tse-tung er á-
hrifamestur þeirra. Ófriðarhætt
an mundi stórum aukast á ár-
inu 1962, ef þessum skugga-
legu öflum tækist að víkja
Krustjoff úr vegi eða veikja
aðstöðu hans til muna.
VEL GÆTI svo farið, að
þessum öflum tækist að leiða
Sovétríkin út í ævintýri, sem
ekki gætu endað með öðru en
stríði. Augljósir hættustaðir
eni Berlín og Suður-Vietnam,
en íran kemur einnig til
greina. Ef Bandaríkin senda til
dæmis mikinn herstyrk til
varna í Suður-Vietnam. þá má
nokkurn veginn reiða sig á, að
sfalínistunum í Kreml tækist
að knýja Krustjoff til að veita
. 1 * * * * * * 8 Framhnn a -
IW r, - ,P
/