Skinfaxi - 01.01.1912, Blaðsíða 3

SKINFAXI
3
augu um þau. Hitt er miklu hættulegra
að öll bygging málsins, öll setningaskipun,
er orðin önnur og verri en áður var.
Bæði í skrifuðu og mæltu máli. Setning-
arnar orðnar langar og óljósar. 011 orða-
röð og setningaskipun orðin líkari dönsku
■og þýsku en fornmálinu. Og þar er fjör-
•egg málsins.
Þarna er mildu meira verkefni Ung-
tmennafélögunum: Þá kemur alt hitt af
:sjálfu sér. En til þess er allar mállýta-
aiefndir ónýtar, og allir fyrirlestrar og um-
vandanir annara. Það þarf aðkomastinn
ii blóð hvers einstaks.
Eina ráðið til þess að bæta úr þessu, er
.að lesa bókmentirnar fornu. Það er ekki
oóg að lesa þær þannig að fylgjast bara
>með efninu. Hugsa ekki um neitt nema
söguþráðinn. Við þurfum að lesa þær
þannig, að meta og gera okkur grein fyrir,
.hvernig höfunduj'inn segir frá sögunni.
Finna hve margt er þar feikilega vel sagt.
■Skýrt, ljóst, og með fáum dráttum.
„Dregur hver dám af sínum sessunaut“,
segir gamall og sannur málsháttur. Areið-
Ænlegt er að mál vort dregur dám af því
sem við heyrum aðra segja í kringum okk-
■ur. Og áreiganlegt er að það mótast afar-
mikið af þeim bóknni, sem við lesnm. Ef
við nú læsum íslendingasögurnar með að-
gætni og eftirtekt, yrðum við áreiðanlega
ósjálfrátt fyrir áhrifum af þeim um mál
okkar. Ósjálfrátt yrðum við rniklu næm-
ari fyrir góðu máli. Ég hefi reynt þetta
á sjálfum mér. Veturinn í hitteðfyrra las
•ég allmikið í sögunum. Og ég fann það
-að ég bæði hugsaði og talaði, skýrar, skipu-
■legar og íslenskulegar en áður, og bjó að
því nokkuð lengi. Nú hefi ég lítið lesið i
þeim síðar, og finn að mér hefir farið
.aftur. En þegar ég fæ gott tóm tek ég
mér þær aftur í hönd og er í engum vafa
mm, að mér muni aftur fara fram.
Þannig gæti hver einstakur fegrað móð-
ormálið í eigin munni. Og vafalaust hefði
hann áhrif útávið. Meiri yrði árangurinn
ef fleiri Iæsu samanvalda kafla, og töluðu
um á eftir. Því „betur sjá augu en auga“,
og hver lærði þá af öðrum.
Það liggur fyrir utan mál mitt nú, að
auðvitað er það fjöldamargt annað, sem
gott hefst af að lesa íslendingasögurnar.
Eg býst við að ymta þetta siðar betur
i Skinfaxaj og væri vel að fleiri gerðu-
Tr. Þ.
(þróttakensla.
Sambandsstjorn U. M. F. í. sendi Guðm.
Sigurjónsson i haust austur um Suður-
land milli Ungmennafélaga, til að kenna
íþróttir. Guðmundur er nú nýkominn hing-
að til bæarins. Hann heíir farið um Ár-
nes- Rangárvalla- og Vesturskaftafellssýslu
og kent á 10 stöðum. Grísk-rómverska
glímu lærðu 7 nienn, stangarstökk 15,
kappgöngu 18, íslenska glímu 132, „Mína
aðferð“ 147.
Þetta var gott fyrirtæki og hefir lánast
mætavel. Guðmundur er áhugamaður
mesti um íþrótlir og allra manna fimast-
ur í íslenskri glímu, þótt ekki sé hann
orkumaður að sama skapi. Er hann því
manna best fallinn til at útbreiða okkar
þjóðlegu list, glímuna, sem eftir eðli sínu
og anda, á að vera leikin meir með mjúk-
leik en afli. Að sama skapi var aðsókn-
in og áhuginn í félögunum eins og best
mátti vera — sumstaðar svo, að jafnvel
rosknir menn byrjuðu að læra og æfa að-
ferð Múllers.
Ungmennafélögin þurfa að læra, æfa og
útbreiða allar þær íþróttir, sem geta sam-
rýmst staðháttum okkar. Því að með því
auka þau heilbrigði, starfsþrek og kjark
í þjóðinni. Og hvað er dýrmætara? Ligg-
ur ekki hverjum manni næst að gera sig
færan til að lifa, og lifa vel? Er ekki
hryggilegt, að sjá unga menn og konur
sækjast eftir, og þykjast af, að lifa þann-
ig, að dauðinn leiki þeini á kinn, alt frá
æskuárum? Og þó er þessu þannig var-