Skinfaxi - 01.04.1913, Blaðsíða 1

4. BLAÐ
REYKJAVÍK, APRÍL. 1913.
IV. ÁR
Dagarnir líða.
TJrkynjun iðju- I síðasta blaði voru færð-
leysingja. ar nokkrar líkur að því, hver
-áhrif Lamarcks lög hafa á alt sem lifir,
líffæri, einstaklinga, stéttir og kynkvíslir,
hversu áreynslan þroskar, en iðjuleysi veld-
'ur úrkynjun og dauða.
En nú má í öllum löndum, mildum og
hörðum, rikum og fátækum, sjá mikinn
grúa manna, sem varla virðast fullþrosk-
aðir yílrleitt, þótt þeir lifi hreinu lífi og
vinni baki brotnu, svo að ekki sé óhófi né
iðjuleysi um að kenna. Eg á við fátæk-
ari stéttirnar. Eru þær úrkynjaðar líka
með nokkrum hætti? Ekki síst gerist þörf,
að rannsaka slíka hluti á íslandi. þar sem
fátæktin er svo almenn.
Hnigrnun af Vera nrætti að fátæktin, skort-
skorti. urilln og alt sem af honum leið-
ir væri úrkynjunarefni líkt og iðjuleysið.
Má sjá þess mörg dæmi alstaðar í hinni
fifandi náttúru. Sömu jurtategunir sem
eru hávaxnar og gildar í góðum túnum,
eru grannar og lágar á holtunum í kring.
Tré í gróðrarstöðvum eru mjög mismun-
andi að þroska eftir því, hve mikið eða
-lítið af heppilegum áburði er borið að þeim.
Reynirinn og birkið eru stórum beinvaxn-
ari og föngulegri í nábúalöndunum í suð-
urátt, þar sem lífskilyrðin eru betri, held-
ur en hér. Hestarnir okkar eru óvana-
lega litlir og mikið minni en frændur þeirra
í Noregi. Sjálfir erum við mun minni
vexti en Norðmenn, og þar sem ættin er
hin sama, er varla öðru fremur til að
dreifa til að útskýra kyrkinginn í íslensku
þjóðinni og klárunum hennar og harðbýlis-
gróðrinum, heldurenlangvarandi skorti, sem
hefir lamað og beygt, en ekki getað upp-
rætt stofninn með öllu.
Kyrkingur ekki Skorturinn er þá augsýni-
útdauöi. Jega ekki jafn skaðvænn og
ofgæðin, sem hafa þurkað burtu og grafið
í gleymsku hinar ríku en sællífu drottin-
stéttir gömlu menningarlandanna. I öllum
siðuðum Jöndum hefir frá upphafi vega
áreynslubyrðin hvílt aðeins á sumum íbú-
unum. Þjónarnir hafa unnið líkamlegu
áreynsluvinnuna; þeir hafa skapað dag-
lega brauðið handa öllum þ. e. bæði handa
sjálfum sér og þeim sem ekki unnu. Þeir
hafa fengið lítil laun hjá drotnum sinum,
ætíð fátækt, oft hungur, og þar af leiðandi
líkamlegan kyrking og andlegt ósjálfstæði.
En ein höfuðblessun fylgdi þessu lífi al-
þýðunnar; það var áreynslan, oft marg-
breytt og alhliða, þó í lágu sæti væri.
Tvi) öfl. Þannig mættust og mætast enn í
lífi vinnandi stétta í öllum löndum tvö öfl,
sem toga hvort á móti öðru. Annarsvegar
vinnan, áreynslan, lífsbaráttan, sem bygg-
ir upp, styrkir og heldur við öllu lífi; hins-
vegar fátœktin, of-fátœktin, ef svo mætti
segja, sem sækir á að draga niður í dauða
og eyðileggging bæði einstaklinga og stétt-
ir. Að öllum jafnaði virðist áreynslan
verða sigursælli, því að aldrei hafa farið
söguraf neinni vinnandi alþýðu, sem hafi al-
gerlega úrkynjast af skorti, og „gutað upp“
eins og iðjuleysingjarnir. Eymdin getur
komist á hátt stig, en svo lítur út, eins og
dáðmagn líkamlegt og andlegt felist í rúst-