Skinfaxi - 01.11.1914, Blaðsíða 1

11. BLAÐ
REYKJAVÍK, NÓVENBER 1914.
V. ÁR
Hugrekki.
HvaSa góður eiginleiki er dýrmætastur
nú á dögum? Menn munu svara á marg-
an hátt, nefna ýmsar dygðir; en eg vil
nefna liugrekki.
En þessi góða dygð er marg-
'hug-Telík'i'11 h^a. Sumir menn eru eink-
anlega djarfir, jægar um lífs-
háska er að tefla, og hefir tnikil virðing
verið lögð á þá dygð, þegar í fornöld.
Aðrir menn hafa samhliða því, eða eina
sér, þá gáfu sem mætti kalla nndlegt
hugrekki. Það lýsir sér í því, að sá sem
er gæddur þeirri dirfsku, heldur trygð við
stefnu sína og áform, meðan hann er
sannfærður um að málefnin eru sönn og
góðum dreng samboðin. Lof annara eða
last hefir engin áhrif á, hverja Ieið hann
velur sér,
Um þvílíka menn má alt af vita, hvar
þeirra er að leita í fylkingunni, og hvers
af þeim er að vænta. En ekki er sú stefna
vænleg til almennra vinsælda. Eg man að
Eiríkur Magnússon í Cambridge sagði eitt
sinn við mig „að mörg illmenni hefðu
hatað sig“. Þetta er ofboð skiljanlegt.
Illir riienn eru i því eins og annað fólk,
að þá langar til að koma í verk áhuga-
málum sínum, og þykir mein, ef einhver
hefir djörfung til að verða þeim steinn í
vegi.
Jón forseti vann sitl mikla verk sökum
yíirburða hugrekkis. Með gáfum sínum
og lærdómi var honum ætíð innan handar
að komast í háar, vel Iaunaðar stöður, ef
hann hefði viljað hætta að vera talsmaður
Islendinga. Hugsum okkur, að Jón hefði
skort kjarkinn, gugnað við mótstöðuna og
gengist upp við kjötkatlaboð íslandsfénda.
Hver hefði orðið árangurinn? Líf hans
hefði verið eyðilagt. Meðvitundin um að
hafa flúið af hólmi hefði dregið úr starfs-
kröftunum. Yonir allra þeirra smælingja,
sem treystu honum, hafðu að engu orðið.
Og jjjóðin sem hann hafði mátt til að
endurreisa, liefði haldið áfram að vera
viðjum reyrð og meiðslum marin. En Jóni
fórst ekki þannig. Hann var nógu hug-
rakkur til að meta meira heill og ham-
ingju varnarveikrar jjjóðar, heldur en eigin
stundarvelgengni.
Það væri mikill misskilning-
Hugdirfö ei UJ. ag jla|(^a ag andlegt hug-
raauns merki. . °
rekki væn óþarft öðrum en
mikilmennum, sem ganga í fararbroddi
heilla þjóða. Hugrekkið á við alstaðar,
þar sem gott verk er að vinna; enginn
er svo lítill eða kraftasinár að hann geti
ekki látið mikið gott af sér leiða, ef hann
er hugrakkur. A hinn bóginn mun erfitt
að nefna eitt einasta dæmi þess, að hug-
leysið hafi ekki orðið valdandi óhamingju
og minkunnar.
Því niiður sýnist glæsilegt fordæmi Jóns
forseta ekki hafa haft varanleg áhrif á
íslensku þjóðina. Andlegt hugrekki virðist
vera í rénun hér á landi, og kemur það
sér því ver, sem viðfangsefnin gerast
vandameiii og fleiri með ári hverju. En
til að skilja þessa hnignun þarf að gæta