Skinfaxi - 01.09.1918, Page 1

9. BLAÐ
REYKJAYÍK, SEPTEMBER 1918.
IX. ÁR.
Hreinlæti.
Mörgum góðum siðvenjum forfeðra vorra
4 söguöldinni hefir þjóðin glatað á liðn-
um niðurlægingartímum. Ein af þeim er
handaþvottur fyrir og eftir máltíðir. „Ef
4akast mætti að fela í einu orði öll boð-
•orð heilsufræðinnar, þá ætti hiklaust að
•nefna orðið hreinlœti“, hefir einn merkur
maður sagt. En helstu heilbrigðistækin
•eru hreint loft og vatn, hrein fæða, föt
■og híbýli og ekki hvað síst einlæg viðleitui
að halda likama og sál hreinum frá hvers
'konar óþrifum.
Ef þessi tæki væru vel notuð, ef hver
og einn temdi sér fullkomið hreinlæti, þá
mundi mannkyninu takast að draga mjög
úr — ef ekki losna alveg við hina svo
nefndu „sóttkveikju“-sjúkdóma. En sótt-
kveikjur valda nu hér um bil tveimur
þriðju hlutum alls dauða og krankleika í
heiminum.
Flestar sóttkveikjur berast mönnum með
einhverskonar óhreinindum. Þær dvelja
i ýmsu ryki og skarni er svifur um í loft-
inu, er vér öndum að oss, í óhreinindum
mat og drykk, i óþrifum á likamanum eða
í klæðum vorum og komast svo inn í lík-
amann um sprungur eða sár á húð og
slímhimnum.
Það er og skoðun sumra manna, að
nokkru af síðasta þriðjung sjúkdómanna
megi enn komast hjá með almennu hrein-
iæti. Gætum að allri vanheilsunni, sem
;stafar af óhollu andrúmslofti og skitugum
skrokk, öllum ofkælingunum og afl. þeirra,
en sem menn að mestu gælu útrýmt, með
því að hirða vel hörund sitt og herða það
með skynsamlegum böðum. Gáum að
þeim krankleika, er kemur af innferð
skaðvænlegra efna um húðina og af skorti
á útferð úrgangsefnanna úr Iíkamanum.
Og svo er andlega hreinlætið.
Nú dettur engum heilvita manni í hug
að hrjá og hrekja líkamann, á sama hátt
og meinlætamennirnir fyr á öidum, til
þess að sálin — hið góða í manninum,
verði ekki undir í baráttunni. En sam-
tímis því að menning núlímans hefir látið
sér skiljast að líkaminn þurfi heilnæma
aðbúð og holla ræktun, þá hafa menn
fundið að samband hans við sálina er af-
ar náið. Hvorttveggja hefir gagnvirk áhrif
á annað, svo að ef líkamanum er mis-
boðið. þá er það raun fyrir sálina, og sé
sálin saurguð koma afleiðingarnar niður
á h'kamanum. Því eiga menn að forðast
reiði og hatur, illskiftni í viðmóti, alls kon-
ar seyrðar samræður, samvistir með sið-
spiltnm mönnum og því um líkt, vegna
þess að það stríðir gegn boðorðum heilsu-
fræðinnar, gegn hreinlætinu, og grefur
undan heilbrigðri heildarbyggingu sálar-
lífsins.
Varla mun það ofmælt að oss íslend:
ingum sé mjög ábótavant um þetta mik-
ilsverða atriði, sem hér er á minst. Þó
má og minnast þess að þjóðin hefir tekið
sér fram um hreinlæti síðast liðinn aldar-
fjórðung. Skipulag heilbrigðismálanna hef-
ir stórum batnað og sjúkdómar, sem allir