Skinfaxi - 01.10.1918, Blaðsíða 1

10. BLAÐ
REYKJAVÍK, OKTÓBER 1918.
IX. ÁR.
Vandamál.
í siðasta lieftinu af Skírni, í ár, birtist
ri'gerð eftir Guðmund Hannesson prófess-
or um húsagerð í sveitum. Greinin fjall-
ar fyrst um fjárhagsatriði málsins og seg-
ir prófessorinn að húsabyggingar séu „lang-
dýrasta og stórfeldasta íræðið", er þjóðin
hafi með höndum. Húsakynnin hafi auk
þess rík áhrif á líf þjóðarinnar og alla
menning hennar. Húsakynni vor setji á
oss skrælingjamrrkið. Hann gefur í skyn,
að vér eyðum stórfé til þess að lækna
þá sem sýkjasl í hinum heilsuspillandi
húsakynnum — til þess að hyrgja brunn-
inn þegar barnið sé doltið í hann. Fjár-
veitingarvaldið verji fé landsins ógjarna
til þessa mikla nauðsynjamáls; það virð-
ist ekki sjá hve skóinn kreppi þarna að.
Löggjafarnir hafi tollað aðHultu bygging-
arefnin, sem séu jafnan fuÍI dýr undir,
en óhjákvæmileg. Þá koma ýmsar at-
hugasemdir um hina verkfræðilegu hlið
málsins. Þær ættu þeir fyrst og fremst
að lesa með athygli, sem ekki hafa fyr
skilið hvað húsagerðarfræðin er margþætt
og mikil fræðigrein. Þar sannar höfund-
uriiin hversu margt, sem að íslenskri húsa-
gerð lýtur, er lítt eða ekki rannsakað og
hve knýjandi þörf þjóðinni er á, að nú
sé tekið lil stórra og viturlegra ráða um
málið. Tilgangur þessara orða er eink-
um sá, að hvetja þá, er ekki hafa lesið
ritgerðina, til þess' að gefa henni gaum
og þessu mikilvæga máli. Einkum er hér
átt við sveitamennina, þeim er greirtin
helst ætluð og þar er spurningin sífelt
vakandi og jafn alvarleg — sú spurniug,
hvernig bóndinn eigi að byggja upp bæ-
inn sinn.
Síðan fjallar greinin um húsagerðina
frá sjónarmiði listarinnar. Þar er aftur-
förin bersýnilegust. Torfbæirnir áttu vel
við landslagið og byggingarefnin þó að
þeir séu tiltölulega langt á eftir tímanum
og endingarlillir. Sama var að segja um
snið .þeirra og herbergjaskipun. Þegar
skift sé um hyggingarefnin, þurfi jafnframt
að finna fasta og þægilega, hagsýna gerð,
útlit og herbergjaskipun. Þessu sé þó
herfilega ábótavant í ílestum nýju húsun-
um.
Siðast í greininni kemur próf. með nokkr-
ar endurbótatillögur. Landið á að taka í
þjónustu sína gagnmentaðan, lieilbrigðan
og hagsýnan húsagerðarfræðing til þess
að leiðbeina bændum. Það á og að lau..a
að nokkru leyti nægilega mörgum vel
hæfum vérkstjórum, er færir séu til að
standa fyrir bygglngum. Svo á að létta
af aðflutningsgjaldi á byggingarefnum. Loks
segist höf. líta svo á, að vér ættum að
koma á þeynskylduvinnu í hverri sýslu
og láta mennina vinna að húsabygging-
um undir góðri stjórn.
Enginn mun efast um, að prófessorinn
fari J>ar með rétt mál, er bann segir, að
húsakynnin hafi rík áhrif á lif þjóðarinn-
ar. Alt umhverfið, dautt og lifandi, mark-
ar manninn, sem þar fæðist og vex og