Skinfaxi - 01.09.1923, Blaðsíða 1

Bræðrabönd,
i.
Hvar sem íslendingurinn fer meðal
nágrannaþjóðanna, finnur hann að eyj-
an hans er fræg af fornum sögum.
Fornbókmentir okkar eru stjarna, sem
lýst hefir öllum Norðurlöndum, en þó
langbezt Noregi.
Prófessor Fredrik Paasche hefir sagt:
„það voru íslenzk skáld, sem stóðu næst
Ólafi konungi á Stiklastöðum. Konungur
bauð þeim að kveða um daginn, svo
óbornar kynslóðir gætu vitað hvað
gerst hefði. íslendingar orktu drengilega
um þennan merka dag í Noregssögu,
svo sem þeir hafa oft gert, bæði fyr og
síðar“. Fr. Paasche segir enn fremur:
„Mundum við nú sjálfstæð þjóð, ef ís-
lendingar hefðu ekki gefið okkur það,
sem við höfum bygt á frelsisbaráttu
okkar?“ Bæði Norðmenn og Danir hafa
gaman af að ræða um Heimskringlu og
önnur fornrit okkar. Tala þeir oft um
þau af mikilli virðingu, en jafnan eru
þeir ófróðir um íslenzkar nútíðar bók-
mentir. ]?egar Danir vilja ræða um þær,
byrja þeir venjulega á því að spyrja,
hvort Gunnar Gunnarsson sé ekki mesta
'skáld, sem íslenzka þjóðin hafi átt á síð-
ast liðnum áratugum. þeim er þá, ef til
vill, svarað, að hún hafi átt svo mörg
góð skáld og- rithöfunda á 19. og 20.
öld, að það sé ekki á margra færi að
svara því, hver sé mestur. þá minnast
þeir oft á verk Jóhanns Sigurjónssonar
og Guðm. Kambans, en með því 'er
venjulega talið það, sem þeir vita um
íslenzkar nútíðarbókmentir. Nöfn þeirra
E. B., M. J. eða E. Kvarans þekkja svo
fáir, að íslendinginn hlýtur að furða
það. Kemur honum þá oft í hug það,
sem Matthías kvað:
„Eitt er landið ægi girt“.
Hvað veldur því, að nútíðarbókmentir
okkar eru svo lítið kunnar? Nokkur ís-
lenzk skáld og rithöfundar hafa þó feng-
ið mikið lof fyrir ritsmíðar sínar, sem
þeir hafa samið á danska tungu. það er
eg kunnugt, að íslendingar hafa þýtt
heimsfræg skáldverk og tekist oft mæta
vel, að dómi þeirra, sem kunna að meta.
Fyrir skömmu talaði eg við norskan
fræðimann, sem hefir lagt mikið kapp
á það að kynnast íslendingum, bæði að
fornu og nýju. Ilann sagði: „Nýlega
hefi eg lesið bækur eftir prófessor Sig’.
Nordal og skólameistara S. Guðmunds-
son. Teldi eg Norðmönnum það ómetan-
legan gróða, eí' annarhvor þessara
manna yrði prófessor við háskólann í
Kristianiu".
það er ekki fyrir getuleysi íslenzkra
ritliöfunda, að nútíðarbókmentir okkai
eru svo lítið kunnar utanlands, heldur af
því að fátt hefir verið gert til þess að
opna þeim leið út yfir hafið. þetta mun
íslenzku þjóðinni ómetanlegur skaði, en
hitt mun þó verra, að hve nær sem út-
lendingar heimsækja okkur, er talað við
þá á erlendum málum. Gildir það venju-