Skinfaxi - 01.04.1986, Síða 39

Goðar (sefendur).
Vatna og sjófuglar. Goggur oddhvass.
Stél stutt (virðast stéllausir). Á flugi
standa faetur langt aftur undan stéli. Án
sundfitja, en tær bryddaðar blöðkum.
Kafa léttilega en þungir til flugs.
Flórgoði
Minni en urtönd. Munur kynja ekki
greinilegur. Að sumri slær gljáa á svart
fiðurmikið og úfið höfuð. Ofan augna og
aftur frá þeim veit rauðgulur fjaðraskúfur,
sem fuglinn við ýmis tækifæri ýfir ásamt
öðru höfuðfiðri. Frá höfði um aftan
verðan háls, bak og vængi er fjaður-
hamur svartur, nema hvað á flugi koma í
ljós áberandi hvítir vængreitir. Háls og
síður bera rauðan lit, en bringa og kviður
gljáhvít. Að vetri fellir fuglinn fjaður-
skúfa og hið litauðuga fiður en tekur á
sig dökkan lit um höfuð, aftan verðan
háls, bak og vængi, húmum hvíta
vængreiti heldur fuglinn og sterk
gljáhvíta fiðrinu á bringu og kvið.
Býr sér flothreiður við sefgrónar grynn-
ingar tjama og síkja. Á vetuma í árósum
og sjávarvogum. Að vetrarlegi flækjast
út hingað tveir frændur flórgoðans, sem
báðir eru stærri en hann.
Sefgoðinn er þá grár að ofan en bringa
og kviður með áberandi gljáhvítan lit.
Toppgoðinn er stærstur goðanna, með
áberandi mjóann og langan háls. Hefur
að vetrarlagi afturstrokinn kolltopp.
Glóhvítur Iitur kviðs og bringu nær allt
upp fyrir augu. Goðamir fljúga lágt með
dijúpandi höfði.
Brúsar (himbrími og lómur)
Kröftugir og þyngslalegir sundfuglar.
Fimir kafarar, sem geta sigið í kaf eða
látið höfuðið vera upp úr. Goggur langur
og hníflega. Vængir hvassyddir og
stuttir. Fljúga hátt. Á flugi bera herðar
hæst og fætur ná aftur fyrir stutt stélið.
Skinfaxi 2. tbl. 1986
Himbrimi
Hefur að sumrinu á svörtum grunni
baksins hvíta tígla. Háls og höfuð
gljásvört. Tveir hálskragar úr hvítum
þverrákum. Sá efri í kverk, styttri. Á
vetrum grábrúnn að ofan en að neðan
hvítur og nær ljósi liturinn um framháls
og vanga. Verpir nærri vatnsborði á
bökkum og í hólmum vatna. Að vetri á
sjó, skammt frá landi.
Lómur
Er að sumarlagi með samfelldan grá-
brúnan lit að ofan verðu, frá enni aftur á
stél. Bringa og kviður hvít. Frá kverk
niður eftir hálsi er þríhymingslöguð rauð
skella. Vangar og hálshliðar blýgrá. Að
vetrinum verður fuglinn hvít dílóttur á
baki og hvítlitur kviðs og bringu, teygir
sig um háls og vanga upp að augum.
Rauðu kverkskelluna ber hann ekki að
vetrarlagi. Á sundi ber lómurinn gogg-
inn meir uppá við en himbrimi. Verpir
við smávötn, tjamir og sjávarlón, helst
við sefgróður. Á vetrum dvelur lómurinn
á sjó á grunnsævi.
Þegar skrifað var um sjófugla, féllu
skarfarnir niður vegna plássleysis. Ekki
er úr vegi að taka þá með hér. Því að á
sumrum sjást þeir á stórum stöðuvötnum
t.d. Þingvallavatni og má þá auðveldlega
ruglast á þeim og lóm eða himbrima, og
svo að vetrum á sjó eru þessir fuglar
vatna og tjama komnir á slóðir skarf-
anna.
Dílaskarfur
Fullorðinn er hann á varptímanum með
hvítan blett á læri, en annars auðkenn-
astur af hvítri kverk og ljósum, jafnvel
hvítum vöngum. Að öðru leyti er
fjaðurhamurinn mósvartur og slær fölum
grænleitum blæ um höfuð og háls. Fætur
og goggur föl gulleitir. Goggur krók-
beygður í oddinn, nær svartur. Á stöðu-
vötnum oft með blakandi hálfþanda
vængi. Á sundi djúpsyntur og heldur
höfðinu á beinum hálsi uppteygðu. Á
flugi veit framteygður hálsinn aðeins
uppá við. Flug beint og vængjablak
hratt. Ungfuglar brúnleitir og skolhvítir
á kvið. Verpir í byggðum í skeijum og
klettum.
Toppskarfur
Hann er minni en dílaskarfur. Fjaður-
hamur mósvartur með meira áberandi
grænleita slikju en dilaskarfur og litur
höfuðs og háls alsvartur. Hefur aldrei
lærblett en um öndverðan varptíma,
uppsveigðan topp frá enni. Goggvik gul,
en goggur dökkgrár með niðurbeygðum
oddi. Ungfuglar dökkbrúnir, brúnari en
þeir fullorðnu og á bringu eða kvlð
vottar lítið eða ekkert fyrir ljósum lit.
Verpir í byggðum á bjargsyllum og
klettaeyjum. Gjamt er mörgum að rugla
skörfum saman við himbrima og lóm.
Skarfarnir djúpsyntari. Lyfta sér með
stökki upp úr sjó, er þeir kafa. Bera
höfuðið hærra, svo að goggur teygist
upp. Bolur, háls og höfuð teygt fram í
beina línu á flugi. Þessi fjögur atriði
greina skarfana frá lóm og himbrima.