Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1946, Blaðsíða 11

Nefndin var spurð:
1) Er hægt að búa til fríborðsreglur, sem
hindra ofhleðslu án þess að ganga of nærri
reksturshagsmunum ?
2) Er hægt að nota nokkrar af núgildandi
reglugerðum, ef til vill með breytingum, eða
þarf að búa til nýjar reglur?
3) Ef fastar reglur eru lögboðnar, hve mikið
þarf þá að láta umdæmi skoðunarmanna
ráða?
Árið 1885 lauk nefndin starfi sínu. Hún hafði
þá farið í flesta hafnarbæi Englands, fengið
upplýsingar, og athugað hvar hið ólögboðna
hleðslumerki var sett og hve djúpt skipin að
jafnaði voru hlaðin. Árangur þessara athugana
vai-ð eftirfarandi svör við spurningunum:
1) Það er hægt að búa til fríborðsreglur án
þess að þær komi í bága við reksturshags-
muni.
2) Tillaga um fríborðsreglur eru meðfylgjandi.
3) Þessar reglur má nota á allar núverandi
skipagerðir og mörg ár áfram. Skipaskoðun-
armenn þurfa ekki að dæma um annað en
ástand og gæði skipsins. Fríborðið, sem
gefið er í þessum reglum er miðað við hæsta
flokk í Lloyds eða sambærilegan styrkleika.
Léttbyggðari skip þurfa aukið fríborð. Skip
byggð á óvenjulegan hátt þurfa sérstaka
skoðun.
Þessar fríborðsreglur voru að mestu leyti þær
sömu og Lloyds hafði gefið út áður. Þær voru
nú notaðar sem leiðbeining af „Board of Trade“
og viðurkenning þeirra er þannig frá árinu
1885. Þó bar útgerðarmanni engin skylda til að
hafa hleðslumerki á skipum sínum.
Hleðslumerkin lögboðin 1890.
Fríborðsreglurnar voru ekki gerðar að lögum
fyrr en með „The Merchant Shipping Act 1890“,
en þá gekk í gildi lögboðin hleðslulína (compul-
sorry loadline). Lögin gerðu það að skyldu,
að öll skip hefðu hleðslumerki á báðum hliðum.
Undantekin voru þó öll fiskiskip og önnur skip
minni en 80 tonn, sem eingöngu sigldu með
ströndum fram.
Erlend skip, sem sigldu til enskra hafna urðu
líka að fylgja ensku fríborðsreglunum. Þó
þurftu þau ekki að hafa neitt hléðslumerki.
Árið 1904 var hleðslulína lögboðin í Þýzka-
landi. Þessi lög voru að mörgu leyti hagkvæm-
ari en þau ensku og „Board of Trade“ endur-
skoðaði þessvegna reglur sínar og gaf út nýjar
töflur. Eftir þeim fengu skip með miklum yfir-
byggingum leyfi til að hlaða dýpra en áður.
V í K I N G U R
Þetta jók á einni svipstundu burðarmagn
brezka verzlunarflotans um mörg hundruð þús-
und tonn. Sama ár var ákveðið, að ensku regl-
urnar skyldu gilda fyrir erlend skip er sigldu
á enskar hafnir, ef í heimalandi skipsins ekki
giltu reglur, sem voru viðurkenndar í Englandi.
í lok ársins 1909 voru hleðslumerkin orðin lög-
boðin í flestum siglingalöndum.
Alþjóðahleðslumerkja-reglugerðir.
Þetta var þróun hleðslumerkjamálsins frá
fyrstu tíð, þar til hleðslumerkin voru ákveðin
með lögum. En reglurnar voru ekki þær sömu
í öllum löndum, og þetta var oft til mikilla
óþæginda.
Til að bæta úr þessu bauð England öllum
siglingaþjóðum á alþjóðahleðslumerkjaráð-
stefnu í London 1914. Þessar reglur eru þó ekki
í gildí lengur, því að þann 5. júlí 1930 undir-
rituðu 30 siglingaþjóðir, þar á meðal ísland, nú-
gildandi alþjóða hleðslumerkjareglugerð. Þessi
reglugerð ber þess ljósan vott að vera meðaltal
margra mismunandi skoðana, því margt hefði
þar mátt standa skýrar en það gerir. Ég vil
þessvegna ekki útskýra einstök ákvæði reglu-
gerðarinnar eins og þau standa þar, heldur
reyna að útskýra grundvöll og aðalatriði þeirra
greina, sem ákveða hvar hleðslumerki eigi að
setja á skip.
Alþjóðareglugerðin frá 1930.
Fyrst skulu skýrð stuttlega nokkur ákvæði
(definitioner) á hugtökum, eins og þau koma
fyrír í reglunum.
Sléttþilja skip er án yfirliygginga ofan á frí-
borðsþilfarinu.
Yfirbygging er nefnd svo, ef hún nær frá
borði til borðs. Hækkað afturþilfar skoðast sem
yfirbygging.
Fríborð er lóðrétt lengd mæld á skipshliðinni
miðskipa frá efri rönd þilfars í borði til efri
randar að hleðslumerki.
Fríborðsþilfar er það þilfar, sem fríborðið er
mælt frá og það er efsta gegnumgangandi þil-
far, sem hefur lokunartæki, sem fullnægja
kröfum reglnanna.
Miðskipa þýðir miðjan á lengd skipsins, mæld
á sumarhleðsluvatnslínu.
Þilfarslínan (sjá teikningu) er lárétt strik,
300 mm. langt og 25 mm. breitt. Það er sett
miðskipa á báðum hliðum skipsins, þannig að
efri rönd þess er jafnhátt og þar sem framleng-
ing yfirflatar fríborðsþilfarsins sker ytriflöt
byrðings,ins.
Hleðslumerkishringurinn (sjá teikningu) er
300 mm. (12’’) í ytra þvermál. Þvers yfir
hringinn er lárétt strik 460 mm. (18”) langt
og 25 mm. (1”) breitt. Efri rönd þessa striks
171