Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1946, Page 40

MARGS ER AÐ GÆTA
Nýsköpunarstefnan á mikið fylgi með ís-
lenzku þjóðinni. Rétt er að þjóðin geri sér það
ljóst, að það voru fyrst og fremst hinir starf-
andi sjómenn á skipaflotanum, og fulltrúar
þeirra í Farmannasambandsstjórn og Far-
mannasambandsþingi, sem áttu upptökin að ný-
sköpun atvinnuveganna, sem nú er í deiglunni.
Með látlausum áskorunum og áróðri í ræðu
og riti, fyrir eflingu skipastólsins, bættum
vinnubrögðum við hagnýtingu sjávarafla tókst
sjómannastéttinni að lokum að skapa þá öldu
skilnings og samúðar, sem nauðsynleg var með-
al nægilega margra stjórnmálamanna, til að
hrinda framfarastefnunni af stað. En ekki er
sopið kálið þótt í ausuna sé komið. Nú er það
undir þjóðinni komið fyrst og fremst,
hvort hún tjáir sig samþykka þeirri stefnu,
sem tekin hefur verið, og vill áframhaldandi
framfarastefnu til hagsbóta fyrir allan al-
menning. Eða hvort hún vill nú snúa við á
miðri leið og drekka aftur úr því hóffarinu
sem hér tíðkaðist fyrir stríð. Sjómennirnir
munu væntanlega vera sáma sinnis enn sem
fyrr. Um það ber ekki að efast.
Sjómennirnir í Farmannasambandinu börð-
ust eins og hetjur fyrir byggingu Sjómanna-
skólans, og nú er hann kominn upp, mikill og
veglegur, einmitt í tæka tíð til þess að útskrifa
fagmenn á hinn nýja skipastól.
Yfir þessari menntastofnun sjómannanna
þarf að vaka með mikilli árvekni, því munum
það, að mennt er máttur.
Kennslan í Sjómannaskólanum þarf alltaf
að miðast við þær kröfur, sem gerðar eru til
sjómannanna á hverjum tíma í hverri starfs-
grein fyrir sig, án tillits til þess, sem nauðsyn-
legt þótti áður fyrr, þegar siglingatæknin var
ekki komin á það stig, sem hún er komin nú.
Sú var tíðin, að skipstjórinn þurfti að kunna á
flestu skil, hinir treggengu lestardallar flökk--
uðu frá einni höfn til annarar áætlunarlaust og
án þess að hafa nokkurt samband við heima-
höfnina tímunum saman. Skipstjórinn þurfti
þá að kunna margt sem nú virðist vera orðinn
hreinn óþarfi. Frá þessum tímum stafar vafa-
laust vélfræðinámið, sem enn er krafist af skip-
stjórnarmönnum. Vélskólinn útskrifar menn,
sem eru fullfærir um að sjá um sitt verk. Vél-
fræðinám skipstjórnarmanna er svo að segja
einskisvirði, ekki nema til að sýnast, en eyðir
þó miklu af dýrmætum tíma, sem bráðnauðsyn-
legt væri að verja til þarfara náms.
Þá er það hið verklega nám skipstjórnar-
manna, sem virðist þurfa athugunar við. Dag-
ar seglskipanna eru liðnir. Skipstjórnarnemar
verða að sigla 3 ár hásetar áður en þeir fá inn-
göngu í skólann. Á 3 árum á að vera hægt að
læra alla venjulega vinnu, sem heimtuð kann
að verða af skipstjórnarmanni. Sá, sem ekki
hefur haft áhuga eða tíma til að læra nauð-
synleg vinnubrögð á meðan hann var háseti,
má ekki við því að eyða dýrmætum tíma til
þess eftir að á skólann kemur.
Þá má búast við að ýmislegt í sjálfri stýri-
mannafræðinni sé orðið úrelt og óþarfi, svo
sem breiddarreikningur fyrir utan hádegis-
baug og fleira. Eins og kunnugt er, hefur orðið
mikil bylting í sjálfri siglingatækninni. Ný tæki
hafa verið fundin upp og náð mikilli full-
komnun, sem öll miða að því að auðvelda skip-
stjórnarmönnum hið áður vandasama starf, að
gjöra staðarákvarðanir á höfum úti við mis-
jöfn skilyrði. Þessi tæki þurfa allir skipstjórn-
arnemar að læra að fara með á sjómanna-
skólanum. Það er hlutverk skipstjórnarmanna
að finna rétta leið skipsins yfir hafið og gjöra
staðarákvarðanir. Þetta hlutverk verður allt á
annan veg en áður, þegar öll hin nýju radíó-
hjálpartæki eru komin í notkun. Þessi tæki
þurfa skipstjórnarnemar a.ð lærá að meðhöndla,
annars verða þeir ekkert annað en vaktarfor-
menn um borð í skipunum, en aðrir verða að
taka við skyldustörfum þeirra. Þetta má ekki
ske. Skipstjórnarnemar eru nú yfirhlaðnir
skyldunámsgreinum, og eiga því ekki auðvelt
með að bæta við sig lærdómi. Taka þarf til
gaumgæfilegrar athugunar hvort ekki er hægt
að fella niður eitthvað af iærdómi, sem er orð-
inn úreltur, og taka upp í staðinn bráðnauð-
synlega kennslu í meðferð hinna nýju siglinga-
tækja.
Grímur Þorkelsson
200
V 1 K I N G U R