Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1960, Page 15

fax, næstu borg við slysastaðinn.
Bæði skipin, „Þingvellir“ og
„Geysir“ voru smíðuð í skipa-
smíðastöð Burmeister og Wain,
hið fyrra árið 1875 og hið síðara
1882 — sama ár var annað syst-
urskip „Geysis“ smíðað fyrir
Þingvallafélagið. Nefndist það
,,ísland“.
Þegar „Þingvellir" hljóp af
stokkunum var það dýrasta gufu-
skip, sem skipasmíðastöðin hafði
smíðað. Kostaði það 860.000 rík-
isdali. Skipið var 800 feta langt,
87 feta breitt, risti fullfermt 21
fet og mældist 1577 registeruð
tonn. í því voru 3 þilför og 4
vatnsþétt hólf, hvert með sér
dælu. Það var skrúfuskip með
900 hestafla vél, kolaeyðslan ná-
lægt 7 tunnum á klst. og gekk
9y2 sjómílu. Skipið gat fermt i
lcolabox sín 2700 tunnur kola,
sem dugðu í 20 daga siglingu.
En þótt „Þingvellir“ væri gufu-
skip, var það einnig útbúið segl-
um.
Það hafði fjórar 8 punda fall-
byssur til að halda sjóræningj-
um í hæfilegri fjarlægð. Skipið
var upphaflega smíðað til að
sigla á Singapore, Hongkong og
Shanghai. Á því siglingasvæði
var mikið um sjóræningja og
þessvegna nauðsynlegt að hafa
fallbyssurnar.
„Segla- og gufuskipafélagið“
stofnsett 1873 lét smíða skipið.
Síðar varð það fyrsta skip hinn-
ar fyrstu dönsku Ameríkulínu.
Félagið hlaut nafn sitt eftir
skipinu og nefndist Póstgufu-
skipafélagið Þingvellir. Það var
stofnað um áramótin 1879—80.
Fastar ferðir komust á milli
Kaupmannahafnar og New York
með viðkomu í Christiania og
Kristjánssundi. Seinna eignaðist
skipafélagið „Geysir“, !sland“,
og „Heklu“. Höfðu þau öll afl-
meiri vélar en „Þingvellir“ eða
16000 hestöfl hvort, enda öll
smíðuð sem farþegaskip.
Á þessum tíma var vart hægt
að tala um luxuslínu skip miðað
við nútíma mælikvarða, enda var
fargjaldið 60 kr. danskar fyrir
ferð frá Kaupmannahöfn til
VÍKINGUR
New York, og jafnvel þá var
ekki hægt að kaupa öll lífsins
gæði fyrir 60 kr.
Farþegarýmin voru nú svona
og svona. Skipin tóku um 700
farþega, og lá fólkið í stórum
svefnsölum, þar sem kojum hafði
verið komið fyrir í röðum og
upp af hverri annari.
í auglýsingum skipafélagsins
var þetta gyllt á allan máta og
mátti líta auglýsingu sem þessa:
„Milliþilfarinu er skipt í rými
fyrir fjölskyldur, ókvænta karla
og ógiftar konur. Sérstakir menn
annast allt hreinlæti. Fæðið um
borð er hollt og kjarnmikið,
framleitt úr bezta hráefni.
Skammturinn nægur og því ó-
þarfi fyrir farþega að hafa með
sér nesti. Maturinn er færður
farþegum af sérstökum þjónum,
en önnur skipafélög afhenda
hann í eldhúsinu, er það oft erf-
itt þegar veður er slæmt“.
Og svo gátu karlfarþegar, sem
óskuðu fengið staup af brenni-
víni með morgunmatnum. Já,
þjónustan var svo sem ekki af
lakara taginu á dönsku Ameríku-
bátunum.
Fréttaþjónustan var um þetta
leyti all frumleg. Skipin höfðu
engan skeytaútbúnað. Af árekstri
„Geysis“ og „Þingvalla" „fréttist
ekkert fyrr en „Wieland“ kom
til New York. Heim til Danmerk-
ur barst fréttin 17. ágúst 1888.
en slysið varð 3 dögum áður.
Dagblöðin réðu ekki yfir æsi-
letri og voru yfirleitt skrifuð í
skikkanlegaheita stíl. Fyrirsagn-
ir yfirleitt aðeins eindálka með
óbreyttu letri. Dagblaðið „Poli-
tiken“ sýndi þó sérstök tilþrif,
þegar það frétti af slysinu og
sendi í skyndi frá sér fréttapésa.
Næsta dag, er blaðið kom út, var
fyrirsögnin prentuð með gleið-
ara letri, sem var óþekkt þá.
Skipið „Þingvellir“ komst inn
til Halifax. Fékk viðgerð og
sigldi síðan margar ferðir yfir
Atlantshafið.
Annars varð skipafélagið
„Þingvellir“ fyrir alveg sérstök-
um óhöppum. „Heklu“ missti það
í Oslofirði og á Atlantshafi ann-
FarþegaskipiS „Þingvellir".
að skip, „Danmörku", sem kom
inn á Ameríkurútuna í stað
„Geysis“. Bjargaði skipið „Miss-
ouri“ öllum á „Danmörku“. Fé-
lagið átti skip, sem hét „Nor-
egur“, strandaði það á Rockall-
skeri, 50 mílur vestur af Skot-
landi. Björguðust 146 menn en
529 drukknuðu.
FarþegaskipiS „Geysir
Árið 1898 var félagið samein-
að skipafélaginu D. F. D. S.,
sem endurnýjaði fljótlega skipa-
kostinn til að standast aukna
samkeppni. Seldi það þá hið
fræga skip „Þingvellir“ til Nor-
egs.
Lýkur þar með sögu fyrsta
danska skipafélagsins, sem hélt
uppi föstum ferðum til Ameríku,
og er sérkennilegt fyrir, að það
og nokkur skip þess báru ís-
lenzk heiti.
(Stuðst við frásögn í Bur-
meisterblaðinu).
Örn Steinsson.
191