Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1961, Blaðsíða 19

Öldur hafsins, einkum í yfirborðslaginu, verða oftast til fyrir áhrif vinda. Þegar vindurinn blæs eftir haffletinum, ýfir hann
sus s= s strssœjr^.-íi m rrHSTSs
holskeflunnar og ógnhrunginn brimgnýinn. , , , . . . , . „Ai u„_ v„ui „iA„.
Þegar við virðum fyrir okkur vindbárur, sem flykkjast upp að strond, kann svo að synast i fljotu bragði, að þær velti sjon
um með sér á leið sinni yfir liafið. Sannleikuiinn er aftur á móti sá, að sjonnn fænst ekki nema mjog litið ui^ stað. V
lietta getum við sannfærzt, ef við horfum á hlut, sem er á floti í sjónum. Við sjaum, að hlutunnn lyftist og feUur a vtxl,
færist svolítið fram á við, en svo til baka aftur. Hér er að sjálfsögðu miðað við það. áð hluturmn se ekki svolettur að ™d-
urinn feyki honum. Það er því ölduhreyfingin, scm berst áfram, en ekki sjorinn sjalfur. (Hatið, bls. löi).
menn vorir hafa þekkt í aðal-
atriðum hafstraumana við Suð-
ur- og Vesturland.
1 Konungsskuggsjá, sem rituð
var á þrettándu öld, er ágæt
lýsing á hafísnu.m við Austur-
Grænland. Sú lýsing á eins við
um ísinn við norðurströnd ís-
lands, þótt hann sé ekki nefndur
sérstaklega. Hafísa er oft getið
í fornum, íslenzkum ritum, en
sjaldan eða aldrei er þar talað
u,m ísrek. Þeir sem bjuggu við
norður- og austurströnd lands-
ins, hljóta þó að hafa vitað af
reynslu, hvernig ísrekinu var
venjulega háttað. Einnig í þess-
VÍKINGUE
um landshlutum hafa menn því
snemrna öðlazt þekkingu á gangi
hafstrauma.
Sjáva.rhiti og sjávarbúar.
Fyrir um það bil 90 árum var
sú skoðun mjög útbreidd, að
neðan ákveðins dýpis í sjónum
héldist hitastigið alls staðar ó-
breytt, 4°C, en við það hitastig
hefur ferskt vatn mesta eðlis-
þyngd. Meðal annars til þess að
fá úr þessu skorið, var gerður
út hinn svonefndi Lightning-
leiðangur til að rannsaka svæðið
milli Færeyja og Shetlandseyja,
en eins og áður var getið, liggur
neðansjávarhryggur, Wyville-
Thomson-hryggurinn. frá Skot-
landi og alla leið til Færeyja,
og skilur sá hryggur hinn hlýja
Atlantssjó frá svalari og fersk-
ari sjó, sem berst með Austur-
íslandsstraumnum. Að sjálf-
sögðu leiddu athuganir þessa
leiðangurs í ljós, að því fer
fjarri, að hitastig djúpsjávarins
haldist óbreytt við 4°, en einnig
komust menn að því, að neðan
200—300 faðma var stórmunur
á hitastigi austan og vestan
hryggjarins. Á 400 faðma dýpi
var t.d. hitastigið undir 0° aust-
an megin, en um 6° vestan meg-
107