Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.1961, Blaðsíða 21

þorskveiðin með bezta móti.
Haustið 1938 var Atlantsstraum-
urinn norður með ströndum
Noregs með allra sterkasta móti.
Hafði aldrei fyrr mælzt svo hár
sjávarhiti við Lofoten og Vest-
ur-Finnmörk. Af þessum athug-
unum dró Eggvin þá ályktun, að
einnig hlyti að hlýna í sjónum
úti fyrir Austur-Finnmörk, og
straumamótin milli Atlantssjáv-
arins og Barentssjávarins
mundu færast langt austur á
bóginn. I janúar 1939 gaf Egg-
vin út eftirfarandi tilkynningu
til norska þorskveiðiflotans:
„Eins og ástand sjávarins er
nú við Norður-Noreg og suður
með ströndinni, má búast við
því, að sjávarhiti í djúplögum
verði tiltölulega hár við Austur-
Finnmörk á þorskvertíðinni vorið
1939. Þar af leiðandi verður að
leita langt frá landi (norður eft-
ir) og langt austur eftir til þess
að komast að hitaskilunum, þar
sem þorskurinn heldur sig. Með
hliðsjón af þeirri reynslu, sem
þegar er fengin, er ástæða til
þess að ætla, að möguleikarnir
fyrir smábátaútgerð við Austur-
Finnmörk verði litlir í byrjun
næstu þorskvertíðar“.
Spá Eggvins rættist, og Norð-
mönnum jókst trú á hagnýtt
gildi hafrannsókna.
Eins og kunnugt er, byggjast
aflabrögð að verulegu leyti á
sterkum árgöngum fiskistofns-
ins. Að því hafa verið leiddar
miklar líkur, að styrkleiki ár-
ganganna ákvarðist snemma á
æviskeiði þeirra. Ef hægt er að
benda á umhverfisbreytingar
samfara breytingum á styrkleika
stofnanna, er möguleiki á að
skýra stofnsveiflur og jafnvel
spá fyrir um styrkleik hvers ár-
gangs, áður en hann kemst í
gagnið. Á þessu sviði hefur
danski haffræðingurinn Frede
Hermann náð mjög athyglisverð-
um árangri. Fyrir nokkrum ár-
um hóf hann rannsóknir á sam-
bandinu milli botnhitans við
Vestur-Grænlands og styrkleika
árganga þorskstofnsins. Af þeim
athugunum ályktaði hann, að
VÍKINGUR
sjávarhitinn á hrygningartíman-
um væri hinn mikilvægasti fyrir
styrkleik þess árgangs, sem
klekst út hverju sinni. Myndin
er tekin úr ritgerð hans um
þetta efni, og sýnir línuritið
samræmið milli botnhitans í júní
á Fylla Bank á ýmsum árum og
samsvarandi árganga þorsk-
stofnsins. Mælikvarði hans á ár-
gangastyrkleikann var, hversu
mikill hluti hver árgangur
reyndist af veiðinni við Græn-
land fram til ársins 1946. Línu-
ritið sýnir, að við háan sjávar-
hita klekjast út sterkir árgang-
ar, en lélegir við lágan hita, og
er samræmið þar á milli svo
gott, að undrum sætir. Þannig
hafa árgangar heitu áranna
1924, 1926, 1934 og 1936 veiðzt
í miklu magni, en árgangar
köldu áranna 1925, 1937 og 1938
verið lélegir. Samkv. línuritinu
átti árgangurinn frá 1947, en þá
var sjávarhitinn mjög hár, að
vera mikill að magni, árgangur-
inn 1950 sæmilegur, en búast
mátti við, að árgangarnir 1948,
1949 og 1952 yrðu lélegir. Veiði-
tilraunir við Grænland árið 1952
staðfestu, að árgangurinn 1947
var einn sá sterkasti, sem athug-
anir við Grænland ná til.
Hér við land höfum við einnig
dæmi um áhrif sjávarhitans á
útbreiðslu tegundanna. 1 fiski-
leitarleiðöngrum þeim, sem farn-
ir hafa verið á vegum Fiski-
deildar Atvinnudeildar Háskól-
ans, hefur botnhitinn ávallt ver-
ið mældur á togstöðvunum. Að
því er karfann snertir, hefur
reynslan verið sú, að lítils afla
er að vænta, þar sem botnhit-
inn er undir 3 stigum.
HtSRAB
Hraðfrystan fisk A aldrei að þýða
alveg upp áður en hann er látinn
í pottinn, 'heldur aðeins þannig að
mögulegt sé að skera hann með
beittum hníf í bita.
*
Til þess að komast hjá fisklykt í
eldhúsi við suðu á fiski, er gott að
setja mátulega stóra léreftstusku
eða aðra þægilega undir potthlemm-
inn, svo að gufan af fiskvatninu
síist í hana.
Kartöflur ætti ekki að salta fyrr
en vatnið byrjar að sjóða, þá soðna
þær fyrr og verða þéttari.
*
Afskorin blóm halda sér talsvert
lengur friskleg, ef örlitið af salti
er stráð i vatnið, sem þau standa í.
*
Til þess að ná fisklykt af hönd-
um sér, er auðveldast að þvo sér
úr vatni, sem blandað er kaffikorg
eða exporti.
*
Ef hræra þarf eggjalivítu, verð-
ur hún miklu fyrr stíf, ef í hana
eru látnir nokkrir dropar af köldu
vatni.
#
Bökunarfeiti, sem búið er að nota,
er heppilegt að taka strax á meðan
hún er heit, hella henni l skál eða
annað llát með köldu vatni í. Öll
óhreinindi l feitinni sökkva þá úr
feitinni til botns og þá er hægt að
hella þeim i burt með vatninu, þeg-
ar feitin er orðin köld, en þá er hún
jafngóð aftur til notkunar á ný.
*
Nýtt brauð er miklu auðveldara
að sneiða niður, ef brauðskurðar-
hnifurinn er hitaður upp eða vætt-
ur með volgu vatni í eggina.
109