Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1971, Page 11

upp neinn fullnaðardóm í því efni
að svo stöddu“.
Á öðrum stað segir í niðurstöðu
verksins:
„íslenzka þjóðin verður að hugsa
fyrir framtíðinni. Ef til vill verður
16 sjómílna landhelgi orðin ónóg
eftir 20 ár og 50 sjómílna landhelgi
ein talin nægja“.
En 16 sjómílna landhelgi var eins
konar varakrafa i ritgerðinni.
Loks skal hér tilfærður kafli úr
niðurlagi ritgerðarinnar:
„Tilvera einstaklingsins í nútíma
þjóðfélagi er vernduð af lögum hlut-
aðeigandi ríkis, svo og alþjóðalög-
um. Tilvera þjóðanna er á sama
hátt vernduð af þjóðarétti, þótt
misbrestur verði stundum á hvoru
tveggja í framkvæmd. Frumréttur
hverrar þjóðar er tilveruréttur henn-
ar. íslenzka þjóðin á tilveru sína
Umræður í útvarpi og manna á
milli, svo og blaðaskrif að undan-
förnu gefa ljóslega til kynna, að
aldrei fyrr hefur íslenzku þjóðinni
verið jafnljóst mikilvægi landhelg-
ismálsins. Þegar menn hafa byrjað
að hugleiða það mál, er eins og
þeir geti ekki hætt því.
Því er það að frá því grein mín um
landhelgismálið birtist í Morgun-
biaðinu 6. jan. s.l. hef ég fengið eftir-
þanka eða öllu heldur gleggri þanka
um málið, sem ég get ekki stillt
mig um að láta koma fyrir almenn-
ings sjónir.
Landgrunnmiit markist af 500
mi'lra dýiitarlínunni.
í doktorsritgerð minni er á það
bent, að varðandi landgrunnið komi
helzt til greina að miða við 200 eða
400 m dýptarlínu og í niðurstöðu
verksins er lagt til að miðað verði
við hvort tveggja í senn, sjávar-
dýpi og fjarlægð undan landi, sem
sé 50 sjómílur utan grunnlínu, en
undir því að fá að búa ein að auð-
lindum sínum, fiskimiðum sem öðr-
um. Fiskimiðin eru helztu auðlindir
íslendinga, og verður að tryggja
þjóðinni fullar nytjar þeirra með því
að hún fái landgrunnið allt“.
Eins og áður er sagt hefur margt
breytzt frá því að ritgerðin var
samin. Kröfur þær, sem þar voru
settar fram þá, og sumir töldu fjar-
stæðu, teljast nú eðlilegar og sann-
gjarnar, jafnvel að dómi sömu
manna, þannig hefur fundur olíu-
linda undir hafsbotni gjörbreytt
allri vígstöðu okkar, og nú er svo
komið að þjóðirnar gera kröfu til
allt að 150—200 sjómílna af land-
grunninu (hafsbotninum) undan
ströndum sínum og þjóðirnar við
Norðursjó hafa skipt upp botni
Norðursjávarins á milli sín, langt
út fyrir 12 sjómílur, allt að 130
sjómílum. Þá er blátt áfram hlægi-
legt að neita okkur um réttinn til
fisksins á tilsvarandi hafsvæði, enda
EFTIRMALI
200 metra dýptarlínu þar sem hún
fer utar. Það skal viðurkennt að
lögin nr. 44 frá 5. apríl 1948 um
vísindalega verndun landgrunnsins,
muni hafa átt sinn þátt í að ég
valdi fremur 200 m dýptarlínuna
en 400 metra línuna. Raunar var 50
sjómílna landhelgin aðalatriðið fyr-
ir mér því það er á svo tiltölulega
fáum stöðum að þessar dýptarlínur
fara utar. En við nánari íhugun
þessara mála þykir mér það of
skammt gengið að miða við 200
metra dýptarlínuna. Áður en vikið
er nánar að þessu þykir mér rétt að
rifja upp það sem segir í doktors-
ritgerð minni um þetta efni.
í doktorsritgerðinni sem rituð
var fyrir nærri 20 árum, er vakin
athygli á því að í áðurnefndum lög-
um um vísindalega verndun land-
grunnsins sé þess hvergi getið, við
hvaða dýpi eða dýptarlínu skuli
miðað, þegar rætt er um landgrunn-
ið; hinsvegar segir svo í (athuga-
semdum) fyrir frumvarpinu:
hljóta sjávarafurðir þessara svæða
að vera hreinn hégómi að verðmæt-
um í samanburði við olíuna. En
þetta er efni í aðra grein og bíður
betri tíma.
Okkur er höfuðnauðsyn, að draga
ekki um of að færa landhelgina
lengra út en við höfum gert, til
þess m. a. að girða fyrir þá hættu
að 12 sjómílna landhelgi verði tal-
in hefð hjá okkur. Við þurfum að
styrkja aðstöðu okkar í þessu máli
og styðja kröfur okkar sem flest-
um rökum, betur en við höfum gert
til þessa, en kjarni málsins er að
50 sjómílna landhelgi hlýtur að vera
lágmarkskrafa íslenzku þjóðarinnar
í þessu lífsspursmáli hennar, það
má vera hverjum og einum ljóst.
Hitt er til lítils að halda því fram
að alþjóðalög séu sverð og skjöldur
smáþjóðar, ef hvorki er þekking né
þor til þess að bregða þeim brandi.
Reykjavík, 13. des. 1970.
„Landgrunnið er nú talið greinilega
afmarkað á 100 faðma dýpi, en
nauðsynlegt er, að nákvæmar rann-
sóknir fari fram á því hvort eðli-
legra sé að veiða við annað dýpi.“
(Alþl. 1947-A-841)
Á það var jafnframt bent að eng-
in skýring væri á því gefin hverjir
það séu, sem telji landgrunnið
greinilega afmarkað á 100 faðma
(eða ca. 200 m) dýpi.
Til þessa dags hefur heldur ekki
fengizt neitt svar við þessu. Liggur
næst að ætla að þetta hafi verið
hugarfóstur höfunda frumvarpsins
og að þeir sem telji landgrunnið
greinilega afmarkað á 100 faðma
dýpi, séu engir aðrir en höfundar
sjálfir. Það er mjög hæpið að styðj-
ast við 200 m dýptarlínuna eina
saman, þar eð hún fer á köflum
jafnvel inn fyrir 3ja sjómílna land-
helgina gömlu, svo sem í Kolluál
við Snæfellsnes.
Hins vegar er til bóta fyrirvarinn
um að rannsaka beri við hvaða
VlKINGUR
11