Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1971, Blaðsíða 34

að sjór berist með fiskinum niður í lestina. Sjór-
inn bræðir ísinn og ef einhver brögð eru að sjór
flytjist með fiski í lestina, getur ísun fisksins
orðið ónóg eða gagnslítil til kælingar. Á þessu at-
riði hefur oft verið flaskað og fiskur skemmst
af þeim orsökum.
Annað atriðið það er blóðgun og slæging er á-
stæða til að ræða um.
Það er afar veigamikið atriði, að fiskur sé
blóðgaður réttilega og að honum sé blætt út áður
en hann er slægður. Sé fiskinum ekki blætt út
um hálsæð áður en hann er slægður, stöðvast
blæðingin að miklu leyti og það sem verra er,
að þá blæðir út í magaskurðinn það er þunnildin,
en það er mjög greinilegt við gæðamat fisksins.
Þá er ennfremur einnig vitað, að ef blæðing
um hálsæð stöðvast þannig við slægingu, þá verður
eftir blóð í háræðaneti fisksins er gerir holdið
dekkra.
Þriðja atriðið um misjafnar stærðir fisksins
mætti einnig nefna ýmis mikilsverð atriði.
Smár fiskur þolir verr geymslu en stór, eink-
um sé hann ekki aðgreindur frá stórum fiski
við ísun í lest.
Með það í huga, að vonandi fara að verða ein-
hver brögð að því að fiskur verði lagður í kassa
um borð í veiðiskipum, mætti til dæmis hefja þá
starfsemi á komandi sumri þótt ekki væri nema
fyrir smáfisk.
Aðgreining á stærðum fisks hefur ennfremur
mjög mikilsverða þýðingu, til bóta fyrir alla aðila.
Má í því sambandi nefna nokkur mikilsverð
atriði.
í fyrsta lagi eru þá miklar líkur fyrir því, að
fiskimenn fái smáfisk í betri gæðaflokka og þar
með meira verð.
1 öðru lagi er þá unnt að framkvæma gæða-
mat fisksins af meira öryggi.
í þriðja lagi er þá unnt að haga vinnslu fisks-
ins í landi þannig, að smáfiskur sé geymdur og
unninn sérstaklega t. d. unninn fyrst vegna þess
að hann þolir verr geymslu.
Þótt hér hafi verið rætt aðallega um togveiðar
eiga þau atriði eins við veiðar með öðrum veiðar-
færum, t. d. handfærum, dragnót, línu, nót og
svo framvegis.
Um margt af meðferð fisks, sem rætt hefir
verið hér á undan er rétt að benda á eftirfarandi
greinar í gildandi reglugerð um meðferð og mat
á ferskum fiski, til dæmis greinar 45, 46, 47, 48
og 53.
Verða þessar reglugerðargreinar nú skrifaðar
hér í þeirri röð sem þær eru taldar.
45. gr.
„Allan fisk skal blóðga, strax eftir að hann
hefur verið innbyrtur. Gildir þetta einnig um
fisk, sem dreginn er dauður úr sjó.
Undanþegin þessum ákvæðum eru karfi, síld
og loðna.
Ástæða:
Fiskur, sem er illa eða ekki blóðgaður, verður
blædekkri og verðminni en vel blóðgaður fiskur.
Fiski blæðir bezt út sé hann blóðgaður niður í
rennandi sjó (pont).
Ákvæðum 45. gr. má fullnægja:
a) Séu þorskfiskar blóðgaðir þannig, að skorið
sé á slagæðina, sem liggur innan við lífoddann
frá hjartanu fram í tálknin, eða lífæðina, þar
sem hún liggur fast við hrygginn upp af tálkn-
opunum. Sé þess gætt, að kviðarhol fisksins
opnist ekki, þannig að lifur, hrogn eða önnur
innyfli renni ekki úr því.
b) Séu kolar blóðgaðir um leið og þeir eru slægð-
ir. Þess sé gætt, að lífæðin, sem liggur fast við
hrygginn skerist í sundur.
c) Sé steinbítur og hlýri blóðgaður þannig, að
höggvið sé fast við sporðinn þannig að slag-
æðin, sem liggur í hryggnum, fari í sundur.“
46. gr.
„Fisk skal ekki slægja fyrr en honum hefur
blætt út.
a) Bolfisk skal slægja þannig, að skera ekki fram
úr lífodda, nema vitað sé um verkunaraðferð
fisksins og að verðgildi hans rýrni ekki við
þá aðferð.
b) Skera skal aftur í gotrauf á öllum þorsfiskum,
nema ufsa. Hann skal fista aftur fyrir miðj-
an kviðugga og fast við hægra megin.
c) Allan flatfisk annan en stór-lúðu má slægja
samtímis blóðgun. Slægja skal kola með boga-
mynduðum skurði á dökku hliðinni frá got-
rauf, upp með eyrugga aftanvert og fram
og upp í hrygg. Kolinn telst ekki rétt slægð-
ur, sé skorið upp fyrir hrygg eða niður í
hvíta þunnildið.
d) Skötu skal slægja með bogamynduðum skurði
sem fylgir mörkum kviðarholsins að framan-
verðu.
c) Stór-lúðu skal slægja þannig, að rist sé með
beinum skurði frá gotrauf að lífodda.
Ástæða:
Framúrristur fiskur skemmist í flutningum og
meðferð. T. d. fella rifin þunnildi fisk í gæða-
flokkum saltfisks. Framúrristur fiskur er verð-
minni í skreiðarverkun.
Rangt slægður koli er verðminni en rétt slægð-
ur. Innyflaleifar og æti, sem eftir er í kviðarholi,
valda skemmdun á fiskinum og minnka geymslu-
þol hans.
218
VÍKINGUE