Samvinnan - 01.04.1945, Qupperneq 19

4. HEPTI
SAMVINNAN
semi við Norðmenn. Þeir endurreisa sína höfuð-
kirkju með heillar aldar taki, en íslendingar láta sér
sæma að hafa fyrir höfuðkirkju umrætt guðshús,
sem erlendir menn reistu hér, meðan bærinn var
danskt smáþorp. Myndi hitt vera betur sæmandi
frjálsri þjóð, að hefja sem fyrst byggingu íslenzkrar
kirkju í höfuðstað landsins.
Nú víkur sögunni til Ítalíu, móðurlands listanna.
59. Dómkirkjan í Florence. Hliðmynd.
Gotneski stíllinn fluttist þangað til lands, sem út-
lend tízkualda, frá Frakklandi og Þýzkalandi. Var all-
mikil tregða frá hálfu ítala að taka við framandi
listastefnu, því að þjóðin var vanari að veita en
Þiggja í þeim efnum. Þó fóru svo leikar, að ítalir
toeygðu sig fyrir þunga aldarandans, en þeir tóku
ekki á möti nema því, sem þeim þótti við eiga, þegar
tillit var tekið til fornra mininnga, landlags og
veðuráttu. Gotneski stíllinn er þess vegna hvarvetna
á Italíu með þjóðlegum einkennum. Kom hreyfingin
síðar til Ítalíu heldur en stóru landanna norðar í
álfunni, en á Ítalíu byrjaði nýjung endurreisnar-
stefnunnar. Sjást þess glögglega merki bæði á dóm-
kirkjunni í Florence og kirkjunni í Siena, að hvolf-
hjálmur mikill er á báðum þessum kirkjum, þó að
Þser séu að öðru leyti með gotnesku byggingarlagi.
Voru hvelfingar þessar reistar eftir að hin nýja tízka
endurreisnartímans var tekin að ryðja sér til rúms.
Italir hafa fremur en flestar aðrar þjóðir hallazt að
því að hafa kirkjuturninn ekki áfastan meginbygg-
lr>gunni. Sézt þetta glögglega á kirkjunni í Florence.
Er sama skipun að þessu leyti á Markúsarkirkjunni
1 Feneyjum, þó að þessar tvær kiikjur séu að öðru
leyti mjög ólíkar. Megineinkenni gotneskra kirkna
horðan Alpanna var hin heiminleitandi þrá þeirra,
sem reistu húsin. Veggir, súlur, þök og turnar virtust
vera steingerð ósk fólksins um að komast sem næst
himninum frá syndum spilltu jarðlífi. Á Ítalíu er
þessu öðruvísi háttað. Þar unir fólkið allvel lífi sínu
undir suðrænni sól og hefur aldrei haft hneigð til
að láta listina tákna jarðneskt eirðarleysi. Norðan
Alpa leituðust byggingarmeistararnir við að láta
glugga, með litsterkum málverkum, ná frá gólfi upp
undir veggbrún, þó að hliðarveggirnir yrðu á þann
60. Dómkirkjan í Siena.
hátt of veikir, svo að þeir þurftu að fá stuðning frá
súlnaröðum, sem tengdar voru við vegginn með létt-
um steinbogum. Má glögglega sjá þetta byggingarlag
á Notré Dame í París og Kölnar-dómkirkju. í Flor-
ence og Siena eru engar styrktarsúlur við veggina.
Hliðmyndin af kirkjunni í Florence sýnir, að þar er
fátt um glugga, nema ofarlega á miðhvelfingunni.
Gætti jafnan í gotneska stílnum á Ítalíu hálfbog-
anna og hringlaga glugga. Það voru leifar frá
blómatíma Rómverja, sem urðu síðan föst einkenni í
húsagerð endurreisnartímans. ítalir voru auðugir
að byggingarefni, ekki sízt marglitum marmara.
Skiptast á í kirkjuveggjum og turni kirkjunnar i
Florence lög úr hvítum og rauðum marmara, en I
Siena hefur byggingarmeistarinn notað saman
svartan og hvítan marmara. Á báðum stöðum er
litbrigðum marmarans beitt með stórfelldri listrænni
innsýn um það hversu bezt má ná ákveðnum fegurð-
aráhrifum. -
ítalir byggðu sínar fögru kirkjur í samrærjú við
fornar erfðavenjur frá Miðjarðarhafslöndunum. Þar
blasir við augum hin samstillta en hófsama fegurð.
Byggingarnar eru ekki himingnæfandi. Þökin sjald-
an brött eða há. Forðast að hafa styrktarsúlur,. ef
unt er að komast hjá því. Veggirnir þykkir og sterkir.
Gluggarúmið fremur lítið, meðal annars til þess, að
123