Samvinnan - 01.01.1947, Blaðsíða 24

HINN ÓGNUM ÞRUNGNI
SANNLEIKUR UM
ATOMSPRENGJUNA
(Framhald af bls. 24)
innar. Tilgangur nýtízku stríðs er að eyði-
leggja sem mest af íramleiðslugetu andstæð-
ingsins á öllum sviðum, með sem minnstum
tilkostnaði fyrir þann, sem vopnunum beit-
ir. Á þessu sviði er kjarnorkusprengjan mikil
„framför“. Ameríski flughershöfðinginn H.
H. Arnold, reiknar það út, að það sé sex
sinnum ódýrara að eyðileggja tiltekið
byggðasvæði með kjarnorkusprengjum en
venjulegum tundursprengjum. Og líklegt má
telja að það verði ennþá ódýrara er tímar
líða.
Þegar í síðasta stríði var svo komið, að
venjulegur sprengjufarmur í flugvél, eyði-
lagði fimmtíu sinnum meiri verðmæti en
þau, sem fóru i framleiðslu sprengnanna;
þegar til kjarnorkusprengnanna kemur verð-
ur hlutfallið stórum ægilegra, eða fyrir
hverja milljón dollara, sem varið er í fram-
leiðslu kjarnorkusprengna, fæst eyðilegging
í óvinalandinu, sem metin er á.300 milljónir
dollara. í stuttu máli: Kjarnorkusprengjan
hefur í för með sér óskaplega eyðileggingu
fyrir lágt verð, talið í peningum.
Það er því ekki að furða þótt menn spyrji:
Er nokkur vörn til gegn kjarnorkuárás? —
Radar-sérfræðingurinn Louis N. Ridenour
svarar þannig: Það er engirt vörn til, ekki í
reyndinni. Gömul sögn telur að vísu, að
hverju nýju árásarvopni sé jafnan svarað
með nýju varnartæki. En Ridenour bendir
á, að þessi regla sé engan veginn algild. Aldr-
ei fannst nein örugg vörn gegn flugskeytun-
um þýzku. Þróun flugskeytatækninnar er sú,
að skeytin verða háfleygari og langdrægari
og hvorki orrustuflugvélar né loftvarnabyss-
ur duga gegn þeim. Hið eina, hugsanlega
mótvopn, væri radarstýrt flugskeyti. Slíkt
tæki mun enn ekki til og það er því ólíklegt,
að neinn mundi, til að byrja með, fijtna
(iruggari varnir gegn endurbættum flug-
skeytum en Bretar fundu upp gegn þýzku
skeytunum V—1. En jafnvel jjótt eins vel
tækist til og þegar Bretum vegnaði bezt,
mundu ekki nema 90% af skeytunum verða
eyðilögð, en 10% mundi koma í mark. Ef
þau væru hlaðin kjarnorkusprengjum,
mundi það vera meira en nóg til þess að
árásin þætti borga sig. í fám orðum sagt: Út
lrá sjónarmiði hernaðartækninnar er liægt að
beita vörnum gegn kjarnorkusprengjum —
teórítískt — með nokkrum árangri, en þessi
árangur er þó naumast nokkur lnighreysting,
því að hann kemur ekki að gagni í reyndinni.
Kjarnorkusprengjan hefur ekki aðeins í för
með sér stórum ódýrari eyðileggingarkraft en
áður þekktist, heldur boðar hún einnig stór-
kostlegt hagrœði fyrir árásarliðið, sérstaklega
ef árásin er undirbúin með leynd og flátt-
’skap, á meðan friðsamlegar viðræður fara
fram, eins og í Pearl Harbor.
Eftir er þó að geta um eittt varnartæki
enn: Dreifingu iðnveranna og byggingu
neðanjarðarskýla. Jafnvel flytja borgirnar í
hella og jarðhús. En þetta mundi heldur ekki
koma að miklu haldi, eins og einn vísinda-
maðurinn, E. U. Candon, bendir á í sam-
bandi við áhrif kjarnorkunnar á skemmdar-
verk í styrjöld. Til þessa dags hafa skemmd-
arverkamenn átt við tvo megin erfiðleika að
etja. í fyrsta lagi liefur það alla jafna reynzt
erfitt, að komast fast að eða inn í mannvirki
það, sem sprengja á í loft upp, án þess að
árásarmannanna verði vart. Og í öðru lagi
hafa þeir sjaldnast komizt hjá því, að skilja
eftir slóð, sem rekja mátti til þeirra og flýtti
nýjum vörnúm. Þessir erfiðleikar gufa upp,
ef skemmdarverkamennirnir nota kjarnorku-
sprengjur. Þeir komast að með hálfs til heils
kilómetra fjarlægð frá markinu. Sprengingin
yrði svo ægileg, að hún mundi þurrka úr öll
spor. Smyglun liluta í atómsprengjur er ekki
eríiðari en smyglun haða annarrar vítisvél-
ar sem er, nema síður sé, og fullgerða kjarn-
orkusprengju má geyma í litlum skáp eða
handtösku. Candon bendir á, að Jjað mundi
þurfa geysilega öflugt lögreglueftirlit með
lífi og starfi borgaranna, ef ríkið vildi tryggja
sig gegn kjarnorkusprengingu af völdum
skemmdarverkamanna. Óski menn ekki að
breyta Jjjóðfélagi sínu í lögregluríki, er þaö
augsýnilega næsta lítil vörn, að flytja sig i
neðanjarðarskýli, því að þau geta skemmdar-
verkamenn eyðilagt á tiltölulega auðveldan
hátt.
Svo er því að sjá, að uppgötvun aðferða til
þess að leysa kjarnorkuna, liafi ennþá ein-
göngu hernaðarlegt gildi. Frá sjónarmiði her-
veldanna virðist Jjað því eftirsóknarvert, að
einskorða Jjað úraníummagn, sem finnst i
jörðu, til notkunar í þágu hernaðartækninn-
ar í framtíðinni. Að vísu er það aðeins eitt
ríki, sem ennþá liefur vald á aðferðinni til
þess að framleiða kjarnorkusprengjur, en það
einkaleyfi verður ekki langvarandi; á það
benda eðlisfræðingarnir Frederick Seitz og
Hans Bethe. Þeir gera ráð fyrir, að framsæk-
in iðnaðarlönd, eins og Bretland og Sovét-
Rússland, verði í liæsta lagi sex ár að finna
lykilinn að leyndardóminum, talið frá þeim
tíma, er sprengjan féll á Hiroshima. Leynd-
armálið er ekki hægt að varðveita, því að
hinir teórítísku möguleikar eru kunnir og
hin praktíska úrvinnsla hefur þegar verið
sönnuð. í síðasta lagi eftir 4y2 ár getur kjarn-
orku vígbúnaðarkapphlaup stórveldanna haf-
izt. Og ennþá liggur ekki fyrir nein vissa um
það, að sú verði ekki raunin á. Því að svo
lengi sem hin ýmsu ríki gera ráð fyrir mögu-
leika styrjaldar og halda uppi miklum her og
búnaði, hljóta leiðtogar þessara stríðstækja
að kappkosta að afla sér eins áhrifamikilla
(Framhald á bls. 25).

Þessa mynd birti amer'
iska blaðið PM skömmu
eftir að gert var fieyri’1'
kunnugt, að manninum
hefði tekist að leysa
kjarnorkuna lir lœðing1
— og beita henni ti
eyðileggingar. Spámenn
blaðanna hófu þá straX
að bollaleggja um kjarn-
orkubila, loftskij) °£
undursamlegan gróðtu <
neðanjarðarskýlum, /)’’
ir tilverknað Itjarnorku-
geisla. Flest pað, se,n
myndin átti að sýna úr
framtiðarheiminum,
virðast óraunsteh
draumórar.
24