Samvinnan - 01.01.1959, Qupperneq 6

Útgefandi: Samband ísl. sam-
vinnufélaga.
Ábyrgðarm.: Erl. Einarsson.
Blaðamaður: Gísli Sigurðsson.
Ritstjórn og afgreiðsla í
Sambandshúsinu, Reykjavík.
Ritstjórnarsími: 17080.
Kemur út mánaðarlega.
Verð árgangsins kr. 120.00.
Verð í lausasölu kr. 12.00.
Prentsmiðjan Edda.
Efni:
Benedikt Gröndal lætur af
ritstjórn Samvinnunnar ... 3
Klæðaburður ísl. karlmanna
hefur gerbreytzt á síðustu ár-
um, — rætt við yfirklæðsker-
ann í Gefjun............... 4
Að leiktjaldabaki, smásaga eft-
ir Hjördísi Sævar .......... 8
Samvinnumaðurinn Rockefeller 0
Aldarminning Péturs á Gaut-
löndum, eftir Pál H. Jónsson,
síðari hluti ................ 10
Sigling Nautilusar undir norð-
urpólsísinn, síðari hluti.... 12
Afmæliskveðja til Árna Haf-
stað, eftir Gísla Magnússon,
Eyhildarholti ............... 14
Nýársóskin, eftir sr. Svein Vík-
ing ......................... 15
Hugdettur á áramótum, eftir
Erlend Einarsson, forstj......16
Sólstafir — Sólbráð — Sóldögg
— grein um Guðm. Inga, skáld,
eftir Jónas Jónsson.......... 18
Litlakaffi, framhaldssaga eftir
Kristmann Guðmundsson ... 21
Hátíðarför um Vermaland, eftir
Þórunni Elfu Magnúsdóttur . 25
JANÚAR 1959
Llll. árgangur 1.
Hækkun blaðsins — og stækkun.
Þrátt fyrir gífurlegar verðhækkanir á
öllum hlutum hefur áskriftarverð Sam-
vinnunnar verið óbreytt undanfarin tvö
ár. Á þessum árum hefur kostnaður við
pappír, prentun, myndamót, ritlaun og
fleira stórhækkað, svo að nú er engan
veginn unnt að halda áfram með óbreytt
áskriftargjald. Hefur nú verið ákveðið að
hækka það um 30 kr., úr 90 í 120. Þrjá-
tíu krónur eru að vísu lítill peningur á
þessum verðbólgutímum, peningur, sem
flesta munar lítið um, en safnast þegar
saman kemur fyrir blaðið og nægir til að
mæta áföllunum af verðhækkunum á
tveim undanförnum árum.
Þess má líka geta, að á síðastiiðnu ári
hefur blaðið smám saman verið stækkað
allmikið — og sjálfsagt hefur sú stækk-
un farið fyrir ofan garð og neðan hjá
flestum lesendum þess. Stækkunin er
fyrst og fremst fólgin i því, að nú er allt
lesmál blaðsins sett með mun smærra
letri og þéttara en áður var og er lík-
legt að muni um fjórðung, hvað meira
efni er í því nú.
Eins og að undanförnu mun Samvinn-
an leggja áherzlu á að hafa samband
við góða rithöfunda og birta fjölbreytt
efni. Hin sívaxandi sorpritaútgáfa er
mörgum hugsandi manni áhyggjuefni og
er þá illa komið fyrir íslenzkri tímarita-
útgáfu, er þau eru komin í meirihluta.
Til þess að sporna við þeirri þróun eru
góð og fjölbreytt tímarit bezta vopnið og
þessvegna verða lesendur Samvinnunnar
að halda fast saman til þess að gera veg
hennar sem mestan.
Ekki of langorð.
Stundum hefur Samvinnan farið þess
á leit við lesendur sína, að þeir láti efni
af hendi rakna til hennar, setjist niður
og festi það á pappírsörk, ef þeim ligg-
ur eitthvað á hjarta. Það getur verið
þjóðlegur fróðleikur, sem margir eldri
menn búa yfir. Það getur verið reiðilest-
ur um eitthvað, sem misjafnlega hefur
farið úr hendi hjá þjóðfélaginu eða sam-
vinnuhreyfingunni og það getur auðvit-
að verið það gagnstæða, þó að menn séu
yfirleitt sparsamir á hrósið, ef það kem-
ur fyrir, að eitthvað fer vel úr hendi.
Forráðamenn kaupfélaganna eru of lat-
ir við þetta verkefni. Samvinnan fær of
sjaldan að vita, þegar merk tíðindi ger-
ast hjá félögunum, komi það ekki í blöð-
um eða útvarpi. Kaupfélögin gangast oft
fyrir húsmæðraferðalögum og það kem-
ur aðeins fyrir,að greinar berast um þess-
konar ferðalög. En það er einn sameig-
inlegur ágalli á öllu því efni, sem Sam-
vinnunni berst frá lesendum: Greinarn-
ar eru allt of langar. Yfirleitt má stytta
þær um helming án þess að þær missi
nokkuð að ráði, en það er mikil vinna.
Mönnum finnst ævinlega, að tína verði
til hvert smáatriði og í öðru lagi að eitt-
hvað sé lítilfj örlegt við það, sé greinin
ekki upp á margar síður. Þegar um ferða-
sögu er að ræða, getur verið skemmti-
legra að bregða upp mynd af einhverj-
um ákveðnum þætti úr förinni, heldur
en að skrifa tæmandi greinargerð um
hvert smáatriði. Samvinnunni hafa bor-
izt lýsingar á bændaförum í aðra lands-
fjórðunga. Þær hafa stundum verið svo
langar, að nægt hefði til að fylla allt
blaðið. Nú er Samvinnunni ekkert kær-
ara en að geta eitthvað um þessa hluti
og ætla því hæfilegt rúm. Yfirleitt eru
þessar greinar sómasamlega stílaðar, svo
þar þarf ekkert um að bæta. íslendingum
er í blóð borið að skrifa. Fjölmargir
menn, sem sáralítið eða ekkert hafa
skrifað utan venjuleg sendibréf, skrifa
mergjaða íslenzku og stíla ótrúlega vel.
En tímarit eins og Samvinnan, sem að-
eins er 32 síður, getur ekki birt nema
takmarkað af löngum greinum, hversu
vel sem þær nú eru stílaðar, og yfirleitt
er óæskilegt að skipta greinum í tvö eða
fleiri blöð.

„Bíðið augnablik, ég hlýt að finna hand-
ritið fljótlega.“
2 SAMVINNAN