Neisti - 24.09.1975, Blaðsíða 4

4
VERKFALLSALDA I DANMORKU
r mars sl. birtist 1 Neista grein um verkfalliS 1 Uniprint-prentsmiSjun-
um 1 Danmörku, hið fyrsta sinnar tegundar - og hið fyrsta 1 langri röS
slíkra verkfalla. Þjóðfélagslegur bakgrunnur þeirra mótast af hinni
efnahagslegu og pólitisku kreppu borgarastéttarinnar og tilraunum
ríkisvaldsins til að velta byrðum kreppunnar yfir á herðar verkalýðs-
stéttarinnar, m. a. með sparnaðarráðstöfunum og lögum um launastöðv-
un. Sósíaldemókrataflokkurinn hefur farið með stjórn siðan í kosningun
um í janúar s. 1. , en af verkalýðsflokkunum er hann sá flokkur, sem hef-
ur mest ítök innan verkalýðsstéttarinnar (aðrir eru sósialíski þjóðar-
flokkurinn, Kommúnistaflokkurinn og Vinstrisósíalistar).
Vakning meðal verkalýósins
Verkföllin, sem verið hafa það
sem af er þessu sumri, eru ólík
verkföllunum fyrri hluta sumarsins
1974, að því leyti að þá átti sér
stað gífurleg vakning innan verka-
lýðs stéttarinnar í heild; verkföll-
in voru viðtæk og leidd af fagfélog-
um eða sjálfkjörinni forystu, en
ekki sérstaklega tengd einstaka
vinnustöðum og virkni einstakra
verkamanna. Það sem aftur á móti
er um að ræða um þessar mundir,
er að verkföllin þróast á einstaka
vinnustöðum eða innan afmarkaðs
hóps og byggja á samstöðu, einstak-
lingsbundinni virkni og vitund verka-
fólksins. f þvi felst bæði styrkur og
veikleiki.
Það má nefna helstu verkföllin:
Uniprint, Hin konunglega postulfns-
verksmiðja, Sabroe og Tóbaksverk-
smiðjan í Alaborg. Á þessum stöð-
um áttu sér stað verkföll x velur, og
það er dæmi um það hvernig unnið
hefur verið úr reynslunni af þessum
aðgerðum, að um hverja þeirra
hefur verið gefin út bók, ýmist
skrifuð af verkamönnunum sjálfum
eða áhugasömum hópum. Þetta eru
fremur hrá verk, ópólitiskar skýrsl-
ur um gang aðgerðanna og þá vitund
um samstöðu og styrkleika sem
verkafólkið öðlaðist. En þau bera
þvi vitni að verkafólkið hefur ekki
gefist upp, þótt aðgerðirnar séu
löngu yfirstaðnar. Þessar bækur
eru ætlaðar til nota í væntanlegum
verkföllum verkalýðsstéttarinnar.
Bilstjóraverkfall
Þau verkföll, sem hæst ber í
sumar eru: verkföll strætisvagna-
bílstjóra f Kaupmannahöfn, verk-
fall f SAS, verkfall f Nilfisk, verk-
fall f fyrirtækinu Dansk vandings
industri. Þess ber að j*eta að þetta
eru verkföll sem eru „ólögleg", þ. e.
strfða gegn framlengingunni á gild-
andi kjarasamningum.
Verkföll bflstjóranna dreifðust
yfir tfmabilið frá maf til júlf. Upp-
hafið var að bílstjórar f úthverfun-
um kröfðust þess að fá jafn há laun
og bflstjórar f miðbor^inni. Hér
var um að ræða 300 bilstjóra, en
það er aðeins lftill hluti strætisvagn-
abílstjóra f Kaupmannahöfn. Engu að
siður var þeim unnt að lama meira
og minna strætisvagnaakstur um
borgina með þvf að nota svonefnda
fljúgandi verkfallsverði;. þ. e. a. s.
ef af þvf fréttist að ekið væri á ein-
hverri leið, var hópur verkfalls-
manna sendur á endastöð, til að
stöðva aksturinn með þvi að setjast
á götuna. Seinna var sú tækni tekin
upp að vakta strætisvagnabflskúra.
Þótt lögreglunni væri beitt hafði það
ekkert að segja, vegna þess að aðr-
ir bflstjórar gáfu stuðningsyfirlýs-
ingu og neituðu að aka undir lögreglu-
vernd. Þar sem sósfaldemókratar
eru sterkir f þeim fágfélögum sem
hlut áttu að máli, var vitaskuld
ekki mikils stuðnings að vænta úr
þeirri átt. Verkfallsnefnd leiddi
verkfallið. Hún starfaði sjálfstætt
a þann hátt að ekki voru haldnir
stöðugir fundir með þeim sem þátt
tóku f verkfallinu þar sem umræð-
ur og sameiginleg ákvarðanatekt
færu fram og eftirlit haft meðstörfum
nefndarinnar. Verkföllunum lauk
í juli - a. m. k. f bili. Bflstjórarnir
fengu engri af kröfum sínum fullnægt.
Fundur var haldinn, þar sem verk-
fallsnefndin lagði til að vinna yrði
tekin upp að nýju og var það sam-
þykkt. Að halda áfram verkfallinu
hefði orðið bflstjórunum og fjölskyld—
um þeirra þung byrði án utanaðkom-
andi stuðnings. Sá möguleiki var
þvf fyrir hendi að samstaðan og ein-
ingin hefði brostið. Það var einnig
um það að ræða, að atvinnurekendur
höfðu krafist þess af kjaradómi, að
störfin yrðu auglýst laus, þannig að
atvinnulausum bflstjorum byðust þau.
Neituðu þeir að taka boðinu og sýndu
þannig samstöðu með verkfallsmönn-
um, yrði það til þess að þeir misstu
réttinn til atvinnuleysisbóta. Á fund-
inum var atvinnurekendum gefinn
ákveðinn frestur til þess að leggja
fram tillögur sfnar. Verkfallsmenn
eru sér meðvitaðir um eigin styrk
og reiðubúnir til að taka aðgerðirn-
ar upp að nýju.
„Ólögleg verkföll"
Verkföll hjá SAS hafa venjulega
gengið þannig fyrir sig, að viðgerðar-
menn, rafvirkjar eða hverjir þeir
sem hafa farið f verkfall, hafa lagt
niður vinnu og farið heim. Það
hefur haft f för með sér smá seink-
anir hjá SAS og minni háttar trufl-
anir. Að þessu sinniákváðu verka-
mennirnir á fundum, sem þeir héldu
f vinnutfmanum, að undirstrika
launakrölur sínar með þvf að halda
fundina á stöðum eins og flug^
brautum og fyrir framan bensm—
geymslurnar. Ennfremur lögðu
þeir geymslurnar undir sig. Þetta
þýddi það að flugumferðin lamaðist
algerlega á köflum. Verkfallinu
lyktaði með því að þeir fengu kröfum
sfnum framgengt.
Þessar aðgerðir hafa orðið for-
dæmi annarra, sífellt fleiri lfta
fram hjá þvf sem nefnist ,,lögleg
verkföll". f fyrri hluta júnfmánaðar
var um að ræða tvöfalt fleiri „olög-
leg" verkföll f járn- og málmiðnað-
inum, en f öllum sama mánuði f
fyrra. Og f júnílok og í júlf má
segja, að hvern einasta dag hafi
hafist aðgerðir vegna launakrafna.
Betri skipulagning
Verkföll verkamanna f Nilfisk-verk-
smiðjunum eru eftirtektarverð bæði
hvað snertir skipulagningu og kröf-
urnar, sem settar voru fram. Þeir
kröfðust launahækkunar um 1. 50 kr.
danskar, þannig að laun þeirra sam-
svöruðu launum fyrir samsvarandi
störf'á öðrum vinnustöðum. En um
leið lögðu þeir frá byrjun áherslu á
að barátta þeirra væri ekki aðeins
fyrif hærri launum, heldur einnig
gegn launastöðvuninni. Einnig að
það mundi grafa undan gildandi
samningum, ef þeir fengju kröfum
sfnum framfylgt og gæti það orðið
til þess að ryðja brautina fyrir aðra
verkamenn. Enn fremur sögðu þeir
að þó Matvirinuvegunum" gengi illa
væri það engin röksemd fyrir þvf
að verkamenn sættu sig þegjandi við
að lffskjör þeirra séu skert. Verka—
fólk gæti aldrei tekið tillit til þess-
hvernig kapftalistunum gangi, það
sé um stéttabaráttu að ræða, þar
sem verkamenn tækju enga ábyrgð
á auðvaldsskipulaginu. Hvað
skipulagninguna snerti, kusu verka-
menn ýmis konar nefndir, héldu
allsherjarfundi daglega og gerðu
tilraunir til að skipuleggja stuðnings—
starfsemi. Eigi að sfður biðu
verkamennirnir f Nilfisk nokkurn
ósigur. Þeir fengu aðeins hluta af
kröfum sfnum framgengt. En þar er
öðru um að kenna. Þeir nutu ekki
stuðnings forystu fagfélag s sfns og
tilraunir þeirra til að vfkka út stuðn-
ingsstarfsemina runnu út f sandinn,
m. a. vegna þess að verkfallið stóð
yfir á þeim tfma þegar sumarfrí
eru. Eftir að verkfallið hafði staðið
stuttan tfma féllust þeir á að taka
sumarfrf, en mæta til fundar áður
en vinna hæfist að nýju og ákveða
um áframhaldandi aðgerðir. Allt
þetta varð til þess að einangra og
veikja baráttuna.
Naubsyn samstobu
Hér ætti að vera orðið ljóst að það
sem um er að ræða er að brjota
einangrunina, að halda samstöðu og
samstarfi, koma á fót öflugri stuðn—
ingsstarfsemi og að fagfélögin
standi að baki verkfallinu. Einnig
að dregnar séu réttar ályktanir um
baráttutækni.
Þeim sem eru f verkfalli f Dansk
vandings industri, hef ur einmitt
tekist að koma a fot stuðningsstarfi,
nfljúgandi verkfallsvörðum".
Upphaflega krafðist verkafólkið
launahækkunar sem nam 3 kr. En
kapftalistarnir voru alls ekki til við-
ræðu um kjör. Seinna voru fjórir
verkamenn sem virkir voru f kjara-
baráttunni reknir. Eftir þriggja

vikna verkfall voru störfin auglýst
- opnuð atvinnulausum. Verkamenn-
irnir stóðu verkfallsvörð, sem fyrst
bar fullkomlega árangur þegar fag-
félagið og fjölskyldur verkamannanna
hófu að skipuleggja stuðning við
verkfallið.
Það er kostur þeirra aðgerða, sem
hér hefur verið lýst,að þær skuli
vera svo þróaðar sem raun er á, að
þær byggja á þáttöku sérhvers verka-
manns, sem þær snerta, tilhneiging-
ar eru til að allar ákvarðanir séu
teknar á fjöldafundum o. sv.fr. Veik—
leiki þeirra er hins vegar að þær
skuli vera svo einangraðar og dreifð—
ar sem raun er á.
Átvinnurekendur kunna vel skil á
nauðsyn þess að standa saman. og
þeir beita þvf vopni. f MVinnuveit-
andanum" stendur eftirfarandi:
„Gefi einstaka vinnuveitandi eftir
samsvarar það þvf að tekinn sé
sandpoki úr þeim hlaða, sem bæði
rfkisstjórnin, fagfélögin og samtök
vinnuveitenda líta á sem eina af
forsendum þess að hægt sé að
tryggja verðlagsjafnvægi og stöðug-
leika á vinnumarkaðnum. "
Þau fyrirtæki sem verða fyrir
barðinu á ólöglegum verkföllum fá
sérstakt framlag frá samtökum at-
vinnurekenda, til þess að geta staðið
gegn kröfum verkalýðsins.
Það er þvf nauðsyniegt nú sem
áður, að verkafólk standi saman og
samræmi baráttuna, aðeins með
sameiginlegu átaki mun fullur sigur
vinnast. . . .
juli - agust 75
CHILE
FRH. AF SIÐU 3
la um alþjóðlega stöðu stjórnarinn-
ar. Þar kemur fram að Chilestarfið
erlendis hefur borið þann ágæta ár-
angur, að herforingjarnir viður-
kenna nú erfiðleika sína og finna að
þeir eru æ einangraðri. Erlent
auðvald þorir varla lengur^að fjár-
festa f landinu og dollaraflóðið frá
Bandarfkjunum nægir alls ekki til
að bjarga við efnahag landsins .
f skjalinu telur ráðuneytið upp
þau lönd er Chile eru vinveitt, óvin-
veitt og loks hlutlaus og afskipta-
laus rfki. Að sjálfsö^ðu eru Banda-
rfkin, S-KÓrea, Indonesfa og S-Afr-
íka talin til vinarfkja, og Svíþjóð,
Mexfkó og Sovétríkin fjandsamleg
rfki. Athyglisvert er þó að-Kfna er
í hópi þeirra ríkja sem talin eru
hlutlaus f afstöðu til fasismans f
Chile og er einmitt lögð sérstök
áhersla á að auka samskiptin við
Kfna og Vatfkanið. Sýnir það enn
einu sinni,að kfnverska skrifræðið
metur stórveldahagsmuni sfna meir
en hagsmuni sósfalfsku heimsbylt-
ingarinnar.
Framtióin
Allt er f óvissu um framtfð hern-
aðareinræðisins f Chile. Skjöl utan-
rfki sráðuneytisins vekja vonir um
að herforingjastjórnin verði ekki
langlff og hljóta að eggja alþjóðlegu
samstöðuhreyfinguna til frekari
dáða.
Það mikilvægast er þó að chileska
vinstrihreyfingin kunni að læra af
osigrinum 1973. Fordæmið frá Rúss-
landi er verðugt athygli, en þar biðu
byltingaröflin ósigur árið 1905, er
gaf þeim þann lærdóm sem árið
1917 braut á bak aftur borgaralega
stjórn og innleiddi sósfalfskt alræði
öreiganna.
Chilestarf á fslandi hlýtur að
byggja mjög á þeim grundvelli er
sænska Chilenefndin hefur lagt fram
og við tökum eindregið undir kjör-
orðin:
GEGN FASISMANUM f CHILE -
FYRIR SÖSfA LISMA !
LÁTIÐ LAUSA ALLA PÖLITÍSKA
fanga '. G T