Stúdentablaðið - 01.01.1970, Blaðsíða 14

14
STÚDENTABLAÐ
um leiðir til víðtækari skilnings á eigin tungu og sérkenn-
um hennar.
Margt af því, sem orkar til breytinga á tungumál, getur
komið innan að engu síður en utan frá, enda þótt deila
megi um, hvort þau áhrif skuli teljast hættuleg eða ekki.
Breyttar þjóðfélagsaðstæður geta hindrað, að börn læri
nokkurn tíma mál fullorðinna sjálfkrafa eins og áður var.
Úr því má bæta í skólum, ef vilji er til og rétt á haldið.
Þar um eigum við aðcins við sjálfa okkur að skipta.
Þegar við óttumst crlend áhrif, sem vissulega er ekki
með öllu að ófyrirsynju, skulum við einuig minnast þess,
að af því stafar ekki minnsta hættan, að vera blindur í
sjálfs sín sök.
Kristján ,1. Gunnarsson.
Er íslenzk túnga í hættu? Spurníngin virðist einföld,
en er með þeim hætti í skinn komið að svarið hlýtur að
vera ótal skilyrðum háð. Þótt vér þykjumst gi'eina ýmsa
váboða í latmælum og slettum meðal þeirra sem landið
skulu erfa, verður vandinn ekki skyggndur, höndlaður
eða leystur þar. Að baki hugtaksins íslenzk túnga felst
íslenzk þjóð, íslenzkur liugsunarháttur, sjálfstæð menníng,
traust þjóðernisvitund; þessi eru skilyrði lifandi íslenzkrar
túngu, og aðstaða túngunnar verður einúngis skoðuð í
Ijósi þess hvar þau eru á vegi stödd. Og þau eru háð skil-
yrðum. Þau eru öll háð því skilyrði að Islendíngar byggi
landið, séu þjóðin í landinu og ráði einir fyrir gæðum
þess; því öðru, að þjóðin í Iandinu hafi manndóm til að
afþakka blóðugar ölmusur úr stórveldiskrumlum sem ekk-
ert teingir hana hernaðarlegum bróðurböndum við nema
gagnkvæm lyki; því hinu þriðja að íslenzk menníng sé
ekki feðranna frægð cin saman, heldur lifandi menníng
sem í senn kann að njóta góðs af hinu bezta sem henni
býðst úr hverri átt og andæfa skrílmenníngu og sníkju-
menníngu; enn hinu fjórða, að þjóðin sé skyggn á allt það
er auðkennir hana frá öðrum þjóðum, ekki sízt það sem
til meina horfir, og sé staðföst á verðinum um heiður sinn
og líf. Undir öllu þessu stolti á íslenzk túnga líf sitt, en
ekki bara bókum og þaðanaf síður fjálglegu tali.
Þess er ekki að dyljast að ég fer hér einúngis með al-
kunna viðvörun sem ýmsir ágætir menn hafa flutt undan-
farna áratugi með tilliti til erlendrar hersetu, samábyrgðar
við óvini heimsins í morðfélagi og sljórrar undirgefni ís-
lenzkra ráðamanna sem hcfur sýkt þjóðfélagið meira en
menn almennt grunar. Einginn skyhli skilja þetta svo,
að amerískur sníkjugróður hefði eingar rætur fest hér á
landi ef ekki hefði hersctan lagt þar sitt af mörkum. Iíitt
ríður hér baggamuninn: andvaraleysið sem liggur að baki
hersetunni, staðfestuleysið í þessu hvimleiða sambýli og
vantrúin á þjóðlegan þrótt til athafna og úrlausna. Það
er ekki hægt að ræða vanda íslenzkrar túngu án þess að
gefa gaum hinum pólitíska vansa sem þjóðin býr við nú
um stundir.
Þorsteinn frá Hamri.