Stúdentablaðið - 22.11.1974, Side 3

Arnlín Óladóttir, formaður Stúdentaráðs-.
ÁVARP FLUTT Á HÁSKÓLAHÁTÍÐ
Það er nýnueli að formaðm
Stúdentaráðs haldá tölu við þetta
tcekifceri. Eg vona að það sé
merki um aitkin áhrif stiídenta
innan háskólans, en ekki aðeins
tilraun til að færa forneskju-
lega háskólahátíð aðeins nær
samtímanum. En hvers vegna
formaður Stúdentaráðs? Stúd-
entaráð eru einu heildiarsamtök
stúdenta. Það er n.k. þing 28
manna. Helmingur þeirra er
kosinn í almennum kosningum
árlega, til tveggja ára í senn.
Tveir þessara manna eru full-
trúar stúdenta í Háskólaráði.
Stúdentaráð tilnefnir eða skip-
ar fulltrúa í hinar ýmsu stofn-
anir, t.d. stjórn Lánasjóðs ísl.
námsmanna og stjórn Félags-
stofnunar stúdenta. Félagsstofn-
un rekur garðana, mötuneytið og
bóksöluna svo eitthvað sé nefnt.
En sem sagt Stúdentaráð, hlut-
verk þess og markmið er vel
þess virði að fróðleik þar
að lútandi sé troðið í þá sem
hefja nám við Háskólann.
Þið hafið sjálfsagt öll verið
meira eða minna upp á að-
standendur komin meðan þið
voruð í menntaskóla. Flestu full-
orðnu fólki í fullu starfi þykir
það eiiítið súrt í broti og hugsar
með ánasgju til þeirra tíma,
þegar það á kost á námslánum
og 'getur þar með séð sér far-
borða sjálft.
En námsmannasamtökunum
hefur ekki enn tekist að fá
framgengt því markmiði sínu
að námslán ásamt tekjurn nægi
námsmönnum til framfærslu. Á
hverju hausti byrjar sama bar-
áttan ttm það hversu hátt hlut-
fall af umframfjárþörf skuli lán-
uð til námsmanna og hvaða
reglum skuli fylgt við úthlutun
það árið. Flest ykkar hafa eflaust
orðið vör við starfsemi kjara-
baráttunefndar námsmanna, sem
stofnuð var vegna þess hve í-
skyggilega þótti horfa í lána-
málum nú í haust. Starfsemi
hennar hefur nú þegar haft þau
áhrif, að ráðamenn hafa tekið
afttu: fyrri ákvörðun þess efnis,
að ekki skuli tekið tillit til verð-
lagsbreytinga við úthlutun haust-
lána, en það hefði þýtt ca. 40%
skerðingu þeirra. Þessir atburðir
ættu að sýna ykkur að samstaða
og athygli námsmanna skipta
höfuðmáli. Það þýðir engan sof-
andahátt. Við hefðum engu
fengið framgengt, ef ekki hefði
verið sífallt klifað á. aðgerðum
Náttúru-
verkur
Félög náttúruíræði- og verk-
fræðinema hafa gefið út
vandað blað, sem einkum er
helgað umræðu um stóriðju
og mengun. Þar er m. a. birt
kostulegt viðtal við Gunnar
Thoroddsen, en einnig vand-
aðar greinar unt stóriðju og
þær hættur sem henni fylgja.
Er full ástæða til að óska út-
gefendum til hamingju með
framtakið, og má teljast
mcrkilegt það frumkvæði sem
stúdentar hafa að undanförnu
sýnt með útgáfu Náltúruverks
og „Sameinaðs dragbíts“.
Arnlín Óladóttir, forynja Stúdentaráðs. (Ljósm. Jón Arnarr)
og stuðningi fjöldans.
Markmið okkar er 100% um-
framþarfar, en nú er hlutfallið
að meðaltali 82%. Það sem að-
allega veldur tregðu ráðamanna
á fjárveitíngum í lánasjóðinn, er
að endurgreiðslukerfi sem ríkir
í dag og sú staðreynd, að hluti
háskólastúdenta á eftir að verða
hátekjumenn að námi loknu.
Stúdentaráð berst ekki fyrir
hærri námslánum, með það fyrir
augum, að auka enn meir þau
forréttindi sem viss hópur
menntamanna býr nú við. Held-
ur teljum við fuUnægjandi
námsaðstoð vera forsendu þess,
að hægt sé að tala um fjárhags-
Iegt jafnrétti til náms, án tillits
til stéttarlegs uppruna.
Stúdentaráð hefiu laigit fram
tillögur um nýtt endurgreiðslu-
kerfi, þar sem tekið er tíllit til
tekna eftir nám, þannig að há-
tekjumenn borgi meira til baka
og hraðar en nú tíðkast. Þó setj-
um við varnagla þannig að af-
borgun námslána verði aldrei
meiri en sem svarar 10% af
árstekjum og eftir vissan ára-
fjölda falli endurgreiðsla niður.
Það er algjör forsenda fyrir
auknum endurgreiðslum að lánin
nægi 100% fyrir lifibrauði. Á
þennan hátt viljum við útrýma
fjárhagslegu misrétti til náms,
og stuðla jafnframt að auknu
jafnrétti meðal menntamanna.
Anmað er það sem kalla
rnætti stórbaráttumál Stúdenta-
ráðs, en það er að stúdentar
fái aukin áhrif á stjórn Háskól-
ans. Langtímamarkmið okkar er
fullkomið lýöræði, þ.e. hver
maður eitt atkvæði, en sem á-
fanga í þeirri baráttu höfum við
ákveðið, að setja okkur það
mairk að fá þriðjung atkvatða-
magns við ákvarðanatöku og
helming í ráðgefandi nefndum.
Krafan um þriðjungsaðild bygg-
ist á skilgreiningi á meginhags-
munahópum innan háskólans,
þ.e.. stúdentar, fastráðnir kenn-
arar og annað starfsfólk. Við
vonumst til að þessu markmiði
verði náð nú í vetut, þegar af-
greiddar verða tillögur um
stjórnskipan háskólans. Okkur
skilst að núverandi mennta-
ráðherra sé nokkuð hliðhollur
stúdentum í þessari baráttu,
a.m.k. samþykkti hann ekki
orðalaust reglugerðarbreytingu
um janúarpróf í læknadeild,
heldur kvaðst vilja vita hver
væri vilji stúdenta. Þetta teljum
við lofsvert framtak og von-
umst eftir meiru af þessu tagi.
Auk þess sem nú hefur ver-
ið nefnt er alltaf fjöldi málefna,
það sem kalla mætti „á döfinni"
hjá ráðinu: fjölgun barnaheimil-
isplássa, kvikmyndasýningar,
samskipti við erlenda stúdenta
o.m.fl.
Stúdentaráð er fyrst og fremst
hagsmunasamtök n.k. verkalýðs-
félag. — Nokkur deila hefur
staðið milli andstæðra fylkinga
í ráðinu um það hverjir séu
raunverulegir hagsmunir stúd-
enta og hvort eða hvernig þeir
tengist almennum þjóðfélagsmál-
um. Stefna sem hefur hlotið
meirihluta í almennum kosning-
um undanfarin 3 ár, að hags-
munabarátta stúdenta verði eng-
an veginn slitin úr tengslum við
hagsmunasamtök annarra lág-
launahópa. Þess vegna teljum
við okkur eiga samstöðu með
róttækum verkalýðsfélögum —
róttækum vegna þess, að launa-
barátta, sem háð er vegna
hennar sjálfrar en ekki vegna
framtíðarmarkmiðs um af-
nám stéttaþjóðfélags, er álíka
áhrifarík og að reyna að halda
flugu frá ljósi
Stéttvís verkalýður hefur
margfalt afl á við auðvaldið —
en auðvaldið hefur stofnað n.L
tryggingarfélög sér til varnar.
Þessi tryggingarfélög birtast í
efnahags- og hernaðarbandalög-
um. Vegna þessarar sameiningar
auðvalds og hernaðar teljum við
okkur bæði rétt og skylt að
berjast gegn þannig bandalög-
um, og lítum á það sem lið í
hagsmunabaráttu stúdenta sem
láglaunahóps. Með von um að
þið verðið virk í baráttunni vil
ég fyrir hönd stúdenta bjóða
ykkiu: velkomin til starfs innan
háskólans.
VísincJin í
þdgu alþýöu
1. Menn deila uin Irelsi vísindanna. Að mati drottn-
andi stéttar íelst það í rétti háskólakcnnara til að kenna
það sem þeir vilja og á þann hátt sein þeir vilja, og jafn-
framt í rétti ríkisins til að setja háskólununi reglur um
hvaöcina sein það vill og á þann hátt sein þaö vlll.
2. En frclsi vísindanna felst ekki í frelsi vísindanna frá
þjóðielaginu og írá hugmyndafræði. Því „óháðari“ þessu
hvoru tveggja sein vísindamaðurinn telur sig vera, þcim
mun líklegra er að haim sé bundinn núvcrandi þjóðskipu-
lagi og þcirri huginyndafræði sem þar drottnar.
3. Forsenda þess að menn geti valið um vísindalcg
sjónarmið er að þeir þekki þjóöfélagslcg skilyrði fyrir
framleiðslu og hagnýtingu vísinda; frelsi vísindanna verð-
ur þá fyrst raunverulegt þegar þjóðfélagiö er frjálst og
fólkið ræður örlögum sínuin sjálft.
4. Á skeiði heimsvaldastefnunnar hafa cinokunarauð-
hringarnir og rikisvald þeirra tök ckki aðeins á hagnýt-
ingu hcldur cinnig á framlciðslu hug- og raunvísinda. En
takmarkalaus sókn þeirra í gróða setur vísundunum jafn-
framt þröng takmörk cinhliða auðvaldshagsinuna. Þcir
hagsinunir eru einhliða, þar sem þcir fclast í því aö
minnihluti hagnist á kostnað meirihluta.
5. Jafn ófær og horgarastéttin er til að skapa þjóðfé-
laginu jákvæðar horfur, getur hún ekki hcldur gcfið tæm-
andi og sannfærandi skýringu á samhcngi þjóðfélags eða
náttúru. Þar sem hún Iætur heiininn lúta rökvísi yfirráða
sinna, komast vísindi hennar um náttúru og þjóðfélag að
þeirri niöurstööu að horgaraleg yfirráð séu eilíf. Heims-
mynd og vísindi horgarastéttarinnar standa hins vegar í
óleysanlegri mótsögn við raunvcruleikann.
Þegar hinar ýmsu gerðir borgaralegra vísinda og heims-
inynda útskýra samhengi og heild, eiga þær a. m. k. eitt
sameiginlegt, — grundvöll hughyggju og frumspeki.
6. Verkalýðsstéttin ein er ekki bundin neinum sér-
hagsmunum við núvcrandi þjóðskipulag. Einungis vísindi
hcnnar, vísindalegur sósíalismi, eru vægðarlaus og sjálfum
sér samkvæm í gagnrýni sinni á sjónarmið, skilning, að-
ferðir og árangur drottnandi vísinda.
7. Aðeins sú hlutdrægni að stefna að þjóðfélagi þar
sem fólk er raunverulega frjálst og ræður yfir þjóðfélag-
inu, getur, sé hún tengd við alvarlega vísindaleg sjónar-
mið, hindrað að vísindamaðurinn verði gegn vilja sínum
aö þcim sem afsakar það þjóðfélagsástand scm er.
Einlægur víljs til að tileinka sér sjálfri sér samkvæma efn-
ishyggju og sjálfum sér samkvæm vísindalcg sjónarmið,
eða m. ö. o. grundvallaratriði raunverulcga frjálsra vís-
inda, getur ekki komið í staðinn fyrir að fylgja málstað
sósíalisma og verkalýðs. En slíkur vilji leiðir til þeirrar af-
stöðu. Því að vísindalciki og hlutdrægni eru ekki andstæð-
ur sem útiloka hvor aðra, heldur skilyrða þær hvor aðra.
8. Þjóðfélagsleg og pólitisk, scm og vísindalcg sjónar-
mið er aðeins hægt að sannrevna í starfi.
„HEIMSPEKINGARNIR HAFA AÐEINS TÚLKAÐ
HEIMINN Á YMSA VEGU; ÖLLU VARÐAR ÞÓ
AÐ BREYTA HONUM.“ (Karl Marx)
(Þessar setningar eru settar fram af „Kommúnísku stúd-
entasambandi“ í Vestur-Þýskalandi. — gg þýddi.)
i
I
I
I
\
STUDENTABLAÐIÐ — C