Stúdentablaðið - 20.12.1974, Blaðsíða 11

Danskt afturhald gegn róttækni
Framhald af bls. 5.
Þannig mætti lengi telja.
Krossfarar dansks afturhalds
gegn marxisma hafa gert að
meginreglu sinni vísdómsorð
Göbbels: „Ef ósannindin fá að
hljóma nógu oft..
Að skapa andúð
á námsmönnum
Krossferð afturhaldsaflanna
gegn róttækum náms- og
menntamönnum hefur marg-
þættan tilgang. Hún hefur þeg-
ar orðið til þess að nokkrum
kennurum hfeur verið vikið úr
stöðum sínum vegna hættu-
legra skoðana. Þeir kennarar
hafa hafið mál, og vafasamt er
að stætt sé á að halda brott-
vikningunum áfram, þar sem
sósíalískar skoðanir hafa enn
ekki verið úrskurðaðar sem
glæpur í Danmörku. Hitt er
augljóst, að reynt verður að
komast hjá því að ráða rót-
tæka kennara eftirleiðis, a. m.
k. þar sem afturhaldsöflin ráða
í skólanefndunum-
Einn megintilgangur her-
ferðarinnar er einnig sá að
réttlæta árásir á kjör náms-
manna, með því að skapa and-
úð almennings á þeim. Stjórn
Hartlings hefur skorið niður
allar fjárveitingar til mennta-
mála, og víða hefur orðið að
fækka kennurum. Einnig tók
stjórnin að mestu fyrir aðra
námsaðstoð en lán, sem vextir
Framhald af bls. 6.
vísindamannsins og mennta-
mannsios. Samkvæmt honum eru
VöktLþáttur
Framhald af bls. 10.
um voru bæði óvimrlegar og ó-
heiðarlegar. Vaka mun ekki iáta
það á sig fá né heldiur taka sér
til fyrirmyndar ef svo ber und-
ir.
Miklar umræður hafa orðið
um kjör námsmanna og náms-
bornir voru á borð í Háskóla-
lán í kjölfar 1. des. Réttirnir er
bíói, virðast hafa staðið í ýms-
um og vakið meiri athygli en
framreiðsla og efnisgæði verð-
skulduðu. í þessum umræðum
hefur verið á ýmsu tæpt, svo
sem að lánasjóður námsmanna
fær nú nær /% af útgjöldum
ríkissjóðs og þarf fyllilega það
hlutfall, ef hægt á að vera að
brúa að fullu umframfjárþörf.
Einnig hefur því verið haldið
fram að sífellt dragi úr sumar-
viinnu námsmanna. Vakin er at-
hygli á misvexti skólakerfisins
og fjársvelti þeim sem iðnfræðsl-
an býr við. Allt eru þetta þættir
sem vert væri að ræða nánar en
hér er gert. Ennfremur væri
fróðlegt að athuga til nokkurr-
ar hlítar, hverjum augum menn
líta eðli námslána. Sá sem þetta
skrifar telur eina veigamestu
undirstöðu námslánakerfisins
vera nauðsyn þjóðfélags og at-
vinnulífsins fyrir sérmenntun til
framleiðslu- og þjónustustarfa
af öllu tagi. — Aðrir hafa
lagt megináherslu á rétt hvers
og eins til að fara að löng-
unum sínum eingöngu þegar
menn velta fyrir sér námi og
það sé í meira lagi óæskilegt að
láta hagkvæmnissjónarmiðin
þvælast fyrir sér í þeim efnum.
Vonandi verður hægt að taka
upp umræður um þessi mál af
krafti á næstunni.
falla á strax frá lántöku og
eru með ströngu endurgreiðslu-
fyrirkomulagi. Þá hafa yfir-
völd memitamála beitt sér
mjög gegn háskólanum í Hró-
arskeldu, en hann er byggður
upp mjög að geðþótta stúdenta
og þykir of gagnrýninn. Því
hefur hverri deild hans á fæt-
ur annarri verið lokað.
Áður hefur verið minnst á
stórhækkun húsaleigu á görð-
unum, en nýjustu tíðindin eru
þau, að taka ' eigi fyrir áhrif
stúdenta á stjórnun háskóla,
en þau hafa lengi verið aftur-
haldsöflum þyrnir í augum.
Rógsherferðin þjónar ekki
síst þeim tilgangi að gera
námsmenn tortryggilega í aug-
um verkalýðsins, enda eru það
þessir tveir þjóðfélagshópar
sem helst verða fyrir barðinu
á kreppu auðmagnsins og hafa
jafnframt efnt til andófs. Nú
þegar misbrestir auðvaldshag-
kerfisins koma óðum í ljós,
standa fylgismenn þess upp og
hrópa hástöfum um þjó$-
hættulega starfsemi marxista,
— og minnir það óþægilega á
aðfarir Hitlers og kumpána
á sinni tíð.
Stúdentaóeirðir
yfirvofandi?
Raunar er fávíslegt að
spyrja um sannleiksgildi þeirra
ásakana sem Jacobsen, Bauns-
bak-Jensen, Tove Nielsen o. fl.
ing þeirra getur hins vegar verið
pólitísk eða vilhöll. Á síðustu
árum hafa menn bent á að þessi
aðgreining er langt frá því að
vera rétt. Þannig eru ákveðin
tengsl á milli hagnýtingar vís-
inda og vals á viðfangsefni
þeirra. Eins fer fjarri því að
skoðunaraðferð vísindanna sé
sneidd áhrifum frá gildismati,
t.d. hvort fyrirbærin eru skoðuð
í kyrrstöðu eða á hreyfingu.
Viðbrögð róttækra náms-
manna við þeirri staðreynd að
vísindin eru ávalt háð valdaaf-
stæðmn þjóðfélagsins, hafa
markast af viðleitni til að losa
vísindin undan áhrifamætti
borgarastéttarinnar. Það er gert
með því að setja viðfangsefnið
í félagslegt samhengi. Lækna-
nemar rannsaka heilbrigðisástand
á vinnustöðum, í stað þess að
bíða eftir því að geta sinnt yfir-
stéttarfólki á biðstoftmum. Líf-
fræðinemar velta fyrir sér meng-
unarvandamálum. Verkfræði-
nemar athuga félagislegar afleið-
ingar mannvirkjagerðar. Sögu-
og tungumálanemar kanna það
hvernig kennslubækurnar endur-
spegla heimsmynd borgarastétt-
arinnar. Sálfræðinemar spyrja
hvort ekki beri að leita félags-
legra orsaka að mörgurn sálræn-
um vandamálum. Þannig mætti
áfram telja. „Fagkritik" er nú
víða orðin þungamiðja í starfi
róttækra námsmanna og verður
til að auka skilning þeirra á
fræðigreinum sínum og póli-
tísku samhengi þeirra. Jafnframt
verður slík starfsemi til að auka
tengsl námsmanna við verkafólk,
sem öðlast skilning á, að það
eru ekki náttúrulögmál sem ráða
hvernig vísinda- og tæknibylt-
ingin kemur niður á því, heldur
félagslegar afstæður mannlegs
samfélags.
Gestrn Guðmmrdsson.
setja fram gegn stúdentum og
róttækum kennurum. Yfir-
bragð þessara ásakana ber
með sér, að þær eru lýðskrum
eitt. Þó er athyglisvert, að
gegn órökstuddum ásökunum
afturhaldsaflanna um marxíska
innrætingu í skólum landsins,
hafa einstakir kennarar og
verkalýðsfélög sett fram athug-
anir á hugmyndafræðilegu
innihaldi kennslubóka. Þar
kemur fram að víða eru
kennslubækur skrifaðar alger-
lega út frá sjónarmiði borg-
arastéttarinnar; „athafna-
menn“ eru prisaðir, en talað
um verkalýðinn í niðrandi tón.
Til marks um áhuga Tove Ni-
elsen á hlutlægum upplýsing-
um um hugmyndalegt innihald
kennslubóka má nefna að hún
lét stöðva rannsókn á þeim
efnum, sem fyrri kennslumála-
ráðherra hafði fyrirskipað.
Raunar vita það allir, sem
þau mál hafa hugleitt, að
skólakerfi auðvaldsþjóðfélag-
anna miðast við að ala upp
þegna sem eru þeim þjóðfélög-
um nýtir. Danskir námsmenn
hafa á undanförnum árum öðl-
ast aukna meðvitund um borg-
aralega innrætingu skólanna
og hafið markvisst starf gegn
henni. Þá hafa þeir í vaxandi
mæli samfylkt með verkalýðs-
stéttinni og gegn heimsvalda-
stefnunni. Því hafa þeir ekki
hugsað sér að taka kjaraskerð-
ingum danska afturhaldsins
þegjandi og hljóðalaust, og
lýsa danskir stúdentaleiðtogar
því nú yfir, að haldi ríkis-
stjórnin við stefnu sína gagn-
vart námsmönnum, verði þess
ekki langt að bíða að Dan-
mörk eignist sinn „maí ’68“-
Allsherjarverkföll og almenn
óánægja með atvinnuleysið
setja nú mjög mark sitt á
stjórnmálaástandið í Dan-
mörku. Árásir afturhaldsins á
námsmenn geta leitt til þess að
einnig þeir haldi út á göturn-
ar.
(Byggt á ,Studenterbladet“
og ,,Information“)
Áhrif stúdenta
Framhald af bls. 8.
hljótum við að spyrja. Af
hverju ekki jafnrétti allra sem
starfa við Háskólann strax?
Því er til að svara, að í því
þjóðfélagi, sem við lifum í,
væri slíkt ómögulegt. Þetta
þjóðfélag sem byggist á ójöfn-
uði og stéttamismun, getur
ekki leyft neinum, hvorki há-
skólanum né öðrum, að þreifa
fyrir sér með slíkt, því áhrifin
myndu fljótt berast til annarra
hópa í þjóðfélaginu sem
myndu fara að spyrja óþægi-
legra spurninga um sín kjör og
aðstæður. En við berum samt
þá von í brjósti ,að hægt sé
að ná áfanga að þessu mark-
miði. Áfanga sem gerir okkur
kleift að ná ýrnsum markmið-
um, sem við annars myndum
ekki ná innan veggja Háskól-
ans.
Síðastliðið vor var sam-
þykktur í hcimspekideild
stuðningur við stefnu stúdenta
í þessum málum og skömmu
síðar í Námsbraut í almennum
þjóðfélagsfræðum. Þannig er
auðséð, að innan Háskólans
ríkir víða stuðningur við sjón-
armið stúdenta, en það eru
líka margir sem eru andvígir
aukinni þátttöku stúdenta í
stjórn Háskólans.
Aðalrök gegn aukinni
stjórnaraðild stúdenta hafa
ávallt verið þau að kennarar
eyði mestallri ævi sinni í Há-
skólanum en stúdentar aðeins
4—7 árum og því geti þeir
ekki haft áhuga á langtíma-
markmiðum og stefnumótun
þeirra í Háskólanum, auk þess
sem þeir skipti um stefnu í
flestum málum annað hvert
ár. Þessi sjónarmið hafa svo
oft verið hrakin að þess gerist
ekki þörf hér. Er nóg að
benda á, að engin meiriháttar-
breyting hefur orðið á stefnu
stúdenta í mennta- og stjórn-
sýslumálum undanfarin ár.
Ennfremur að stúdentar standa
sameinaðir um stefnu þessa.
Bæði vinstri og hægri öfl stúd-
enta standa fast saman um
stefnu þessa svo að hér er ekki
á ferðinni neitt ráðabrugg „fá-
mennrar klíku“, eins og máls-
metandi blöð myndu orða það.
Á næstu mánuðum, þegar
Háskólaráð tekur þessi mál til
meðferðar, skulum við vona,
að það verði gert með það
markmið fyrir augum að gera
Háskólann að betri stofnun en
hann er nú og með það tak-
mark að auka samstarf milli
hinna ýmsu hagsmunahópa
innan Háskólans, og ég er full-
viss um það að það verður
best gert með því að taka til-
lit til sjálfsagðra óska þessara
hópa og þar með að auka að-
ild stúdenta að stjórn Háskól-
ans.
Krling Ólafsson
Forpróf
Framhald af bls. 3.
skeið í undirstöðuatriðum lat-
ínu og ljúka þaðan prófi. ELnu
nemendur heimspekideildar sem
undanþegnir eru þessu ákvæði
eru þeir sem Ijúka þrem stigum
í sálarfræði eða bókasafnsfræði,
en sækja annað nóm utan deild-
arinnar.
Þessar reglur hafa lengi ver-
ið nemendum þyrnir í augum,
og hafa þeir margoft krafist þess
að í stað skyldunáms verði gef-
inn kostur á valfrjálsu nám-
skeiði í latíntL M.a. styðja þeir
kröfu sína þeim rökum að í
fæstum greinum heimspekideild-
ar telja kennarar að latínukunn-
átta sé nauðsynleg undirstaða.
Hefur Gunnlaugtu: Ásgeirsson
nú lagt fram tillögu um breyt-
ingu á reglugerð heimspekideild-
ar á þá leið að latínunámskeið
fyrir byrjendur verði valfrjálst.
Fylgir ítarleg greinargerð með
tiEögu Gunnlaugs.
Þess er vart að vænta að
deildarfundir heimspekideildar
fallist á tillögu Gunnlaugs ó-
breytta, eða hvað?
Fyrírtæki
Félagsstofnunnar
stúdenta
verða opin yfir hátíðirnar sem hér segir:
MATSTOFA STODENTA:
aðfangadag jóla til kl. 13
< «»» jóladag 'kh'12 13 og 19 — 20
annan í jólum kl. 12 — 13 og 19 — 20
gamlársdag til kl. 13
nýjársdag kl. 12 — 13 og 19 — 20
aðra daga eins og venjulega.
KAFFISTOFUR í háskólabyggingu, Árna-
garði og Lögbergi:
lokað frá og með 20. desember til og
með 5. janúar.
FÉLAGSSTOFNUN STUDENTA
Tilkynning
frá Stúdentaskipta-
e
S/OOI
Úthlutunarnefnd Stúdentaskiptasjóðs aug-
lýsir hér með eftir umsóknum um styrki úr
sjóðnum, fyrir fjárveitingarárið 1975. í um-
sóknunum skal greina tilgang ferðanna, fjölda
þátttakenda, fjargjaldakostnað og brottfarar-
tíma.
Uthlutunarnefndin vill vekja athygli á því,
að úr Stúdentaskiptasjóði eru einungis veitt-
ir styrkir til greiðslu á fargjaldakostnaði en
ekki uppihaldi né öðrum kostnaði, með þeirri
undantekningu þó, að úr Stúdentaskiptasjóði
eru veittir styrkir vegna dvalar erlendra skipti-
nema á vegum hinna einstöku félaga.
Reglugerð Stúdentaskiptasjóðs mun liggja
frammi á skrifstofu S.H.Í.
Umsóknarfrestur er til 20. janúar 1975.
Uthlutunarnefnd Stúdentaskiptasjóðs.
Reykjavík 9.12. 1974
VERKALÝÐSHYGGJA . . .
vísindin „hluitlaus", en ha^nýt-
STÚDENTABLAÐIÐ — 11