Fálkinn - 08.02.1930, Blaðsíða 3

FiLKINN
5
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Vilh. Finsen og Skúli Skúlason.
Framkvæmdastj.: Svavar Hjaltested.
Aðalskrifstofa:
Bankastræti 3, Reykjavík. Simi 2210.
Opin virka daga kl. 10—12 og 1—7.
Skrifstofa í Oslo:
Anton Schjöthsgade 14.
BlaðiS kemur út livern laugardag.
ÁskriftarverS er kr. 1.70 á mánuSi;
kr. 5.00 á ársfjórðungi og 20 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglijsingaverð: 20 aura miilimeter
Herbertsprent, Bankastræti 3.
Skraddaraþankar.
Á síðustu árum hefir ný uppgangs-
alda dulrænna rannsókna gengiS yf-
ir heiminn og átrúnaSur stórum
aukist á margt það, sem áSur var
fordæmt, meSan skynsemistrúin var
í mestu almætti. Hjer á landi fór
'spjritisminn aS úthreiSast skömmu
eflir aldamótin og varð útbreiðsla
hans tiltölulega meiri lijer en meS
mörgum öðrum þjóSum. En svo kom
styrjöldin mikla, og afleiSingar henn-
ar Jiafa veriS þrá almennings til þess
að leita sannana fy,rir framhaldi lífs-
ins eftir dauðann hin mesta lyfti-
stöng.
Jafnframt spíritismanum hefir til-
hneiging til guðspekiiðkana stórum
aukist í íslensku þjóðfjelagi, svo að
hú niun t. d. guSspekiiðkendur vera
fleiri hjer aS tiltölu en i nokkru
öðru þjóðfjelagi í Evrópu.
Bað er vilanlega ekki nema gott og
blessað, að fólk reyni að kynna sjer
eftir fönguin ýmsar stefnur, sem upp
koma og snerta framhald mannlífs-
ins, hvor heldur er þessa heims eða
annars. En einn höggull fylgir þó
skammrifinu og hann er sá, að ef
menn fara að festa trúnað á þá hluti,
sem öllum almenningi finnast „yfir-
náttúrlegir", þá er næsta skrefið ekki
nema stutt, og gengur í þá átt, að
menn geta komist út i öfgar og fariS
nð halda frain ýmsum firrum, sem
sannanlega enginn flugufótur er fyrir.
Og þá fer að verða skamt til þess,
nð máltækið; „fíflið trúir því, sem
ómögulegt er“, megi heimfærast á
ýnisa mehn. Þetta er þáð varhuga-
verðasta við dulrænar iðkanir. Menn
seSja sem svo: Úr því þetta er satt,
bá get jeg alveg eins trúaS þvi, aS
bitt sje satt; það er hvorttveggja
jafn torskilið, en jeg get eins vel
trúað hvorttveggja eins og jeg trúi
öðru.
Ekki er það ósennilegt, að hin rika
tdhneiging til sálarrannsókna og
dulspekiiðkana, sje byrjun að nýrri
truaröld í heiminum. Skynsemistrú-
m var orðin öflug og útbreidd og
heiniurinn var farinn að verða leiður
á henni, því öllum er gefin tilhneig-
ingin til þess að trúa, þó þeir ekki
sjái.
Os í sambandi við margar þessar
nyju rannsóknarstefnur er háleitt
siðalögmál, sem menn veita athygli
■lf því að þáð er í nýjum búningi, og
hefir bætandi áhrif.
En menn gæta þess ekki altaf, að
þeir fara stundum yfir ána til þess
a° sækja vatn. Margt af þessu nýja
ei til í þvi gamla, sem verið hefir
barnatrú, þó menn sjái það ekkr
vegna þess að menn gagnrýna ekki
það sem gamalt er.
Um víða veröld.
---X———
HEFND HINNA MINNIMÁTTAR.
Við kvenna-latínuskólann í War-
schau var prófessor, Wassilevitz að
nafni. Af því að hann var bæði fríð-
ur sýnum, viðkunnanlegur maður og
skemtileguf kennari naut han mikill-
ar hylli hjá ungu stúlkunum. Þótti
honum í fyrstu gaman af því að vera
hafinn til skýjanna og dýrkaður af
svona mörgum fallegum stúlkum, en
af liví að hann var lítið gefinn fyrir
ástaræfintýri og átti konu sem lionum
þótti mjög vænt um, lcærði hann sig
ekkert um að nota sjer þá möguleika
sem honum buðust. Að síðuslu var
honum meira að segja farið að finn-
ast ungu sttúlkurnar altof nærgöng-
ular og dag nokkurn lijelt hann
þrumandi ræðu yfir þeim og beiddist
jiess að fá að vera í friði fyrir ásælni
jieirra. En þetta liefði hann ekki átt
að gera. Wassilevitz þekti auðsjáan-
lega ekki kvenlegt eðli. — Dag nokk-
urn þegar hann var í leikfimi var
hringt heima hjá honum og kona
hans fór til dyra. Var henni rjettur
stór og mikill strangi. Þegar hún
opnaði hann fann hún í honum
þriggja mánaða gamalt barn og á
dálitlum lappa stóð orðið; María. —
Aumingja konan stóð sem steini lost-
in. Það vildi nefuilega svo til, að
hún hafði liaft vinnukonu hálfu
ári áður, sem lijet María. Hafði pró-
fessorinn endilega viljað að hún segði
slúlkunni upp, þó liún hefði verið
búin að þjóna þeim dyggilega i heilt
ár. Nú skyldi hún livernig i öllu lá.
Maður hennar hafði verið henni ó-
trúr, og hefði svo viljað losna við
stúlkuna þegar útlit var fyrir að alt
mýndi komast upp. —- Þegar prófes-
sorinn lcom heim úr leikfiminni varð
heldur en ekki uppistand milli þeirra
hjóna. Neitaði konan eindregið að
vera einni stundu lengur undir sama
þaki og hinn ótrúi eiginmaður og
hvernig sem hann afsakaði sig og
sór og sárt við lagði að hann væri
saklaus, vildi kona lians ekki látá
sjer segjast og flutti sig að heiman.
Prófessorinn, sem vissi með sjálfum
sjer, að liann var alveg saklaus
liringdi nú á lögregluna og bað hana
að gera svo vel pg losa sig við krakk-
ann, sem alveg ætlaði að æra hann í
liávaða. — Lögreglah varð svo sem
ekkert hissa. Tveim tínium áður hafði
henni verið gert aðvart um, áð barni
hefði verið stolið úr næsta liúsi. Var
móðirin nú sótt og þekti lnin barn
sitt aftur og fór með það lieim. Síðan
var sent eftir konu prófessorsins og
sættust þati nú aftur heilum sáttum.
En halclið er að einhverjar sltóla-
stúlknanna hafi fundið upp á að gera
prófessornum þennan illa grikk í
hefndarskyni fyrir það að hann
vildi ekki sinna þeim. Og er nú lög-
reglan að reyna að komast fyrir
hverjar það eru.
.---x— ' •
ÖNNUR Jósep gamli var formað-
ATVINNA. ur á „Seljakrákunni",
hafði verið formaður mestan liluta
æfi sinnar. Nú var hann orðinn sex-
tugur eða meir og býsna lúinn og
langaði til að hætta sjómensku og fá
Ijettan starfa í landi. Fer hahn þvi
til eins útgerðarmanns i bænum og
biður hann um að vera sjer nú hjálp-
legan og útvega sjer eittkvað að gera,
— eitthvað sem liæfi gömlum sjó-
manni.
— Og livað ætti það nú helst að
vera, Jósep minn? spyr útgerðar-
maðurinn.
— Jeg er nú ekki svo vandlátur
með það, svarar Jósep. — En það
ætti hejst ekki áð véra áreynslu-
vinna. Jeg vildi helst fá eitthvað svo-
letiðis, að maður gæti verið með píp-
una í kjaflinum og lúkurnar í huxna-
vösunum allan daginn, skiljið þjer!
KÆNN FJE- Lögreglan í Aust-
GLÆFRAMAÐUR. ríki náði fyrir
skömmu í mann, sem heitir Georg
Kahne. Hann er fæddur í Lemberg,
21 árs, en eigi að síður hefir margt
drifið á daga lians.
Hann hefir t. d. verið á skrifstofu
i Rúmeníu og á því eina ári, sem
hann var þar, tókst honum að stela
yfir 100.000 schillings af fyrirtækinu.
Voru bækurnar svo kænlega falsað-
ar, að þjófnaðurinn komst ekki upp,
fyr en löngu eftir að Kaline var far-
inn úr landi. Og hann fanst hvergi.
Ilann var kominn til París og lifði
þar í niesa óhófi og var inikið með
kvenfólki.
En nú hefir lögreglan náð í haiin
— á gistihúsinu í Hietzing. Við yfir-
lieyrsluna játaði liann þjófnaðinn í
Rúmeníu. Hafði hann koniið pening-
unum fyrir í banka í Wien. En nú
áttti hann, ekki eftir nema 1600 schill-
ings.
1 herbergjum hans í gistihúsinu —
þau voru mörg og skrautleg — fann
lögreglan utanáskriftir 53.000 ríkra
Englendinga og Ameríkumanna, sem
hann var í þann veginn að senda
sníkjubrjef. Þau voru mjög átakan-
lega skrifuð, en ekki var beðið um
meira en eitt serlingspund æða fá-
eina dollara. Hann hafði keypt sjer
fjölritara fyrir 23Ö0 schillings, 743
* sch. fyrir að skrifa ulaná brjefin.
skriftirnar og gömlum inanni 900
scli. fyrir aðs krifa utaná brjefln.
Auk þess fundust hjá honum 3000
Ijósmyndir af fallegri stúllcu. Sagðist
liann fyrst hafa ætlað að látast vera
stúlka, í brjefunum sem liann skrif-
aði, þvi það mundi liafa meiri áhrif.
En svo liefði liann liætt við það af
hræðslu við, að viðtakendurnir niundi
verða skotnir í myndipni og koma
sjálfir il þess að hittta stúlltuna. Og
það vildi liann ekki eiga á hættu.
Þesi gröðaáform urðu öll að engu,
því nú situr Kahne í tugthúsinu og
bíður (lóms.
----x----
MYNDIN AF VIL- Nýlega stóð þrí-
IIJÁLMI KEISARA. tugur flækingur
fyrir rjetti í Miinclien. Hefir hanh
flakkað um Þýskaland og Holland
síðustu ár og þóttist altaf vera á leið-
inni til Doorn, að lieitrisækja keisar-
ann. Gildan staf hafði hann í liendi
og í hverjum bæ, sem hann kbm, ljet
han reka einn nagla í stafinn, þann-
að naglarnir mynduðu áð síðustu orð-
in; „Til' Þýskalandskeisara frá aust-
urrískum liðsforingja“. Þvi maðurinn
var fæddur i Austurríki. — Þegar til
Doorn kom vildi hirðmarskálkurinji-
fyrst ekki lileypa lionum inn, en þá
sýndi hinn skírteini fyrir þvi að hann
væri í „Stahlhelm“-fjelaginu í Diis-
seldorff og þá gekk alt vel. Næsta
dag var flækingurinri við guðsþjón-
ustu lijá keisaránum og skömmu síð-
ar náði liann fundi hans og afhenti
honum stafinn. Og að launum fjekk
hann mynd af keisaranum.
Flækingurinn lijelt siðan til Múnch-
en og sýndi mýndina hvar sem liann
kom og fjekk ókeypis gistingu fyrir,
hjá keisaraliollu fólki. Og nú keypti
hans sór nýjan §taf. og lióf flakkk á
ný með liann og ljet negla á hann
nafn krónprinsins af Bayern. En þá
tók lögreglan í taumana og dæmdi
inanninn í 5 mánaða fangelsi fyrir
betl og flakk.
----x------
Stríðs-skáldið ítklska, Gabriele
d’AnnunziO liefir unnið sjer til nyrr-
ar frægðar. Iðinn og þolinmóður
maður ítalskur hfir verið að rann-
saka orðaforða skáldsins, eftir ritum
lians, og hefir honum auðnást að
tína til 40.000 orð. Er þetta meirii
orðaforði en riokkur 'maður annar
hefir notað, svo vitað sje. Dante not-
aði t. d. ekki nema 17.000 orð. Vegna
þessa mikla málskrúðs hefir Gabri-
elle d’Ánnunzio hiótið titilinn: Orða-
keisarinn,