Fálkinn - 26.07.1930, Qupperneq 7

F Á L K I N N
7
Páskagjöfin.
Eftir Ólaf ísleifsson.
ÞaS kom til mín ókunnur maður
a páskadagsmorguninn með böggul í
hendinni, og sagðist vera sendur með
hann frá vini minum, sem bæði að
heilsa m.jer og bæði mig að þiggja
betta sem aðra páskagjöf. Jeg rjetti
íram hendur mínar á móti gjöfinni
með foryitnisblandinni tilfinningu.
Þegar jeg hafði opnað böggulinn sá
ieg að út úr honum flugu tvær
mjallahvítar dúfur og jeg sá að þær
voru báðar með brjef til min frá
dulkendum vini mínum, sem jeg
þekti mjög vel. Nú óx forvitni mín
Pm allan helming, að fá að vita livað
í brjefunum var. Jeg opnaði annað
hrjefið'og fór að lesa það. Áður en
jeg vissi af voru augu mín orðin full
af tárum, sem lirundu niður um
kinnar mjer.
Hver skyldi nú hafa skrifað þetta
brjef heyrði jeg að einhver sagði
að baki mjer; jeg rjetti honum brjef-
ið svo hann gæti lesið það. Þá sje
jeg mjer til mestu undrunar, að mað-
urinn fer að skellihlæja þegar hann
hefir lesið nokkrar línur. Jeg fór að
hugsa að mikið værum við ólíkir,
að geta hlegið kæruleysishlátur að
þvi, sem mjer verður að hrygðarefni.
Jeg bið hann að fá mjer brjefið og
sagði: „Veistu annars að hverju þú
ert að hlægja? Hann svaraði því, að
þegar sjer dytti hlátur í hug, þá ljeti
hann. hlátur sinn hafa framrás, hvort
hann ætti við eða ekki, því hann
hefði aldrei grátið svo hann myndi
til. Þetta þótt mjer mjög undarlegt,
að finna þarna mann, sem aldrei
hafði grátið og liklega altaf lilegið
þegar aðrir grjetu. Jeg fór áð virða
manninn fyrir mjer og sá þá að þetta
var maður eins og fólk er flest.
Skyldi þá fjöldinn vera svona til-
finnngalaus, fór jeg að hugsa með
mjer, að finna ekkert til með annara
líðan.
Innihald brjefsins frá vini mínum
var því viðvíkjandi, að nú ætti að
fara áð flytja hann á spítalann.
Hann væri sárþjáður og læknar
hefðu enga von um að hann gæti
lifað. Samt mundu þeir gera hol-
skurð á honum, sem væri víst meira
til að svifta hann kvölum, en að
beir teldu honum nokkra lifsvon.
Að endingu bað hann mig að halda
áfram að senda sjer hlýja hug-
strauma, hvort sem hann lifði eða
dæi. Hann sagðist altaf hafa veitt
því eftirtekt, að þegar hann fengi
bá frá mjer, að þá hefði hann fund-
ið svo sælar friðarkendir fara um
sig 0g þá væri sem sál hans lyft-
ist í æðra veldi svo hann gæti horft
á sinn eigin líkama sem hlutleys-
'ngja. Á slíkum augnablikum sagðist
hann geta farið óra vegu út um
alla geima og geta sjeð margt ný-
stárlegt. Hann sagðist vera orðinn
það kunnugur mörgum leiðum að
hann yrði ekki áttaviltur af ókunn-
ugleik þegar hann kæmi yfrum, eins
°g svo marga henti.
Jeg opnaði nú hitt brjefið og las
bað. Þá sje jeg að brjef þetta er
skrifað af nákomnum ættingja vin-
ar mins, sem var allra manna kunn-
Ugastur okkar hugmökum og trúnað-
armaður okkar beggja. Hann t-jáir
Pijer að vinur minn sje látinn og
seinasta ósk hans hafi verið sú, að
hiðja sig að láta mig vita um sein-
"stu augnablikslíðan sína. Brjefið
var nokkuð langt og kem jeg því
®kki með alt, heldur nokkur atriði
úr þvi.
Aldrei hafði jeg hugsað mjer að
Það gæti verið lærdómsrikt og á-
hrifamikið að standa við dánarbeð
úeyjandi manns, en aldrei hefi jeg
jafn mikið á jafn skömmum
tima. Það er eins og sorgin geti
opnað fyrir manni einhverja huliðs-
heima, sem koma með nýtt og hreint
útsýni og gefa nýjan styrk, að sjá
gildi lífsins og fegurð þess. Aldrei
finnur maður eins vel, hvers virði
einn vinur getur verið manni, eins
og þegar hann er fyrir fult og alt
að skilja við þetta jarðneska lif. Þá
er eins og alt hans liðna líf fylli
hvern afkima í sálum vorum, svo
að leiðslu blandin tilfinning knýr
fram það fegursta og göfugasta, sem
vjer vissum aldrei að við áttum til
í eigu vorri. Sorgin er stundum eins
og vorskúr, sem kallar fram nýjan
og fagran vorgróður.
Jeg óskaði að þú hefðir verið
kominn til að vera hjá vini þínum
seinustu stundirnar, sem hann lifði.
Hann mintist mikið á þig, enda
voru hugir ykkar nátengdari saman
en þið líklega hafið gert ykkur grein
fyrir. Einusinni sagði hann mjer frá
því, er þið sátuð saman í brekk-
unni fyrir vestan túnið á Fossvöll-
um og horfðuð á sólroðin kvöldský-
in og þegar sólin var að signa fjöll-
in með kveðju kossinum. Þá hafði
himininn roðnað, sem barn, er horf-
ir á eftir móður sinni og bládjúpin
dökknuðu af söknuði. Þá hefðu þið
sagt, að gaman væri ef hægt væri
að likjast svo kvöldsólinni að láta
dreifhrif sin sjást, eftir að vera horf-
inn bak við fjöllin.
Þá hefðuð þið hka minst á vor-
blæinn, sem hjalaði við unga rós
sem barn í vöggu. Alt sem hann
kysti fengi nýtt líf; hann gæti kyst
tár af hvörmum hinna sorgmæddu
og flutt þau með sjer og búið til
úr þeim ljómandi perlur, sem glitr-
uðu í geislum sólar við hin ystu
höf. Hvað það væri gaman að eiga
dálítið til af göfugöm tilfinningatár-
um, sem vorblærinn vildi taka með
sjer og breyta þeim i lýsandi perl-
ur, sem lýstu og uppljómuðu ókunn-
an veg.
Allir verða.að mæta sjálfum sjer,
annað hvort glóandi hugperlum, sem
lýsa upp ófarnar brautir eða sem
—--------Nei, jeg vil ekki fara með
huga minn þangað, þvi jeg sje ljós-
ið framundan mjer. Jeg vildi óska
þess, að hugsanir mínar hefðu ver-
ið hreinar, sem perlur himinsins,
svo jeg þyrfti ekki að blygðast mín
fyrir að mæta þeim aftur.
Undarlegur er dauðinn og lengi
held jeg að hann verði ráðgáta fyr-
ir mjer, en það kann nú að vera
af því, að jeg er enn ekki viðbú-
inn að mæta honum eins og hann
vinur okkar. Aðkoma dauðans birt-
ist í mörgum myndum. Stundum
talar hann í höstum og ómjúkum
róm, líkt og stormhviða, sem öllu
lauslegu og fúnu vill feykja um koll
og blása burtu, svo það verði ekki
fyrir neinum. Stundum er hann á-
vítandi eða þá með tilfinningasnautt
kæruleysisglott á vörum. En svo ber
það við stundum, að hann rjettir
hönd sína mjúklega þeim, sem hann
kallar á og býður hann velkominn
og leiðir hann inn í töfraglæsta
sali með skínandi ljósum.
Dauðinn er eins og marglitur vef-
ur, sem altaf getur skift um liti;
hann ýmist kemur eða fer, skilur
eftir sig spor, sem sjást, snýr svo
aftur og litast um, likt og hann sje
að virða fyrir sjer herfang sitt. Það
er eins og dauðinn sje sá eini, sem
öllu getur ráðið með þetta lif. Þó
ber það oft við að tefja má fyrir
honum svo hann verður að hverfa
frá um lengri eða skemri tíma, en
altaf vitjar hann herfangs sins aftur.
Dauðinn er eins og útvörður lifsins,
sem aldrei lætur sleppa úr greip-
um sjer, það sem hann á að taka.
Hann er eins og sá, sem altaf gætir
þess, sem honum er trúað fyrir.
Nú var sem lífsmagn vinar okkar
væri sem óðast að þverra. Þjáning-
ar hans virtust horfnar, en einhver
draumkend dularleiðsla sýndist nú
hvíla yfir honum. Hann virtist nú
kominn langt inn i einhverja dular-
heima, jeg heyrði það á orðum hans
sem hann sagði samhengislaus á
stangli. Það er eins og lifið eigi
oft erfitt með að skifta uhi bústað
of? þvi erfiðara, sem það hefir náð
meiri þroska. Undarlegt þótti mjer
það, hvað líf vinar okkar virtist
stundum útslokknað, en svo reis
hann upp aðra stundina fullur af
tendrandi lifsfjöri. Lífið á marga
afkima þegar það er að kveðja þetta
líf og heilsa upp á hið tilkomanda.
Nú virtist sem vinur vor hefði
blundað í svo sem tvær — þrjá mín-
útur, en svo reis hann upp í rúm-
inu með einhverjum ofurkrafti og
sagði, lofaðu mjer að faðma þig og
hvíla mig á væng þínum. En hvað
lundurinn var fagur, sem þú varst
að sýna mjer, eða hvað bljúgradd-
aði vorkliður fuglanna var unaðs-
legur.------Svona — svona — Nú
get jeg lyft mjer sjálfur upp á væng
kvöldroðans og hlustað á mjúkar
raddir fagurfjaðra fugla í lundinum
minum fagra. — —. ■— Svo kyssi
jeg hin fyrstu gullbjörtu morgun-
ský, og svo verða hugdraumar mín-
ir að veruleik.
Nú hnje hann máttvana i fang
mitt og var látinn. Jeg lagði hann
til i rúminu, þreifaði á lifæðinni
og hlustaði á hjartað, en alt likam-
legt lif var horfið.
Nú finn jeg það glögt hve mikils
virði það er að hafa átt elskulegan
vin, sem altaf gaf fagurt dæmi með
framkomu sinni og áhrifum, að hann
lyfti manni altaf upp frá öllu því
lága og auðvirðilega og upp i há-
stól himinborinna liugsana, þangað
sem hugsana ljósin lifa.
Þinn einlægur vinur. N. N.
Enda þótt brjef þetta lýsti mik-
illi hluttekningu og sorg við burt-
för vinar mins, varð jeg samt feg-
inn að fleiri en jeg einn syrgðu
hann.
Skyldi það hafa verið Lola?
í Vínarborg kom nýlega dálítið at-
vik fyrir, sem vel mætti nota, sem
efni í skopleik. í hinum fagra bæ
við Dóná búa hjón nokkur nýgift.
Maðurinn heitir Friðrik og er kaup-
maður og kona hans lieitir Lóla. Frið-
rik hefir miklinn störfum að gegna
við verslun sína og getur lítið sint
konu sinni. Eftir nokurra ára sam-
búð fór honum að finnast kveldin
leiðinleg heima fyrir — hann vildi
ekki tala um verslun sína og hún
vildi ekki tala um heimilisáhyggj-
urnar og þar sem þau höfðu ekki
nein æðri áhugamál, er vel skiljan-
legt að kveldin yrðu þeim báðum
löng. Loksins fann maðurinn upp
á því snjallræði, til þess að stytta
kvöldin að koma ekki heim fyr en
um miðnætti.
Seinnihluta dags einhverju sinni
breytti hann þó út af vana sínum.
Hann kom sem sje heim með að-
göngumiða í leikhúsið og stakk upp
á þvi að kona hans færi með hon-
um um kveldið. Þó undarlegt ínegi
virðast sýndist Lóla hvorki verða
hissa nje ánægð yfir þessari huguls-
semi manns sins. Hún varð þvert
á móti liálf leið og sagði:
— Jeg hefi svo voðalegan höfuð-
verk, jeg má til með að fara að
hátta.
Maður hennar varð nú mjög tor-
trygginn. Hann hafði lesið margar
leynilögreglusögur um dagana og
sótti þangað vísdóm sinn. Skildi
kona hans virkilega vera honum ó-
trú? Og Friðrik, sem var lieildsali
og verslaði með prjónles og kven-
tceyjur, fjekk sáran sting fyrir hjart-
að. Hann fór inn í herbergi sitt,
hlóð skammbyssu sina, fór út og
ljet konu sína vera eina eftir.
Gekk hann að svo búnu inn i
dymma dyragætt skamt frá og beið
þess sem verða vildi. Það var að
vísu nokkuð kalt að standa þar um
kyrt, en heilög vandlæting brann
honum í brjósti og hann fann því
ekki til kuldans.
Að stundu liðinni var húshurðinni
lokið upp og Lóla kom út, hún var
var búin skinnfeldi, sem hann al-
drei hafði sjeð áður. Og Lóla var
það, á því var enginn vafi. Hann
veitti henni eftirför. Notaði hann
nú allar þær varúðarreglur, sem
liann hafði lært í hinum meistara-
legu sögum Conan Doyles og Lóla
hafði ekki hugboð um neitt.
Eftir stundarfjórðungs göngu sáu
þau mann standa einan sjer á götu-
horni. Lóla stökk upp um hálsinn
á honum og kysti hann og siðan
leiddust þau niður götuna. Rólegur,
rólegur, tautaði Friðrik við sjálfan
sig, nú er um að gera að hlaupa
ekki á sig, og auk þess vantaði hann
vitni. Hann gekk þessvegna að ó-
kunnum manni, sem hann mætti.
— Viljið þjer gera mjer greiða?
Þarna hinum megin gengur konan
mín ásamt ókunnum manni. Viljið
J)jer setja vel á yður hvernig hún
lítur út og hvernig loðkápan henn-
ar er — og mæta seinna i rjettinum?
Ókunni maðurin lofar því, fær
Friðrik nafnseðil sinn og hverfur.
Lóla og fylgdarmaður hennar fara
inn á hótel og Friðrik stekkur á eftir
þeim. En þegar hann kemur inn i
fordyrið er Lóla týnd. Hann ræðst
að manninum með skömmum og
munnhöggvast þeir um stund. Frið-
rik gelur l)ó ráðið við reiði sina,
fer aftur út og nær sjer í bíl og
keyrir heim eins fljótt og hann má.
Þegar hann kemur heim liggur
Lóla í rúminu og kvartar um höfuð-
verkinn. Friðrik svarar henni ekki
einu orði, því hann skilur ekki neitt
i neinu.
Hann heimtar skilnað. Lóla neitar
ákveðið að gefa hann eftir. Segist
hún ekki hafa komið út fyrir hús-
dyr kveld ,það, sem um hafi verið
að ræða. Og hafi hún altaf verið
manni sinum trú.
Vitnið var heldur ekki alveg viss
um að J)að hefði verið Lóla, sem
hann sá með ókunna manninum um
kveldið. Dómarinn ljet málið falla
niður.
Skyldi það hafa verið Lóla? Það
fáum við aldrei að vita með vissu.
En siðan þetta vildi til, kemur Frið-
rik heim á hverju kveldi og borð-
ar miðdegisverðinn heima. Og þau
Lóla og hann eru nú talin hamingju-
SÖmustu hjónin i Vinarborg.