Fálkinn - 17.06.1933, Qupperneq 4

4
F Á L K I N N
Þrettán dagar í Þönglavík. Eftir ÁLEIF,
Fátl er jafn öniurlegt ókunn-
mn ferðamanni, en að verða
veðurteptur dögum saraan í út-
kjálkasveitum þessa lands. Úr
einni slikri þolraun er jeg nú
einmitt nýkominn.
Jeg brá mjer norður á Strand-
ir í vetur, þegar sífelt skiftust á
gróðrarskúrir, sól og sunnan-
vindur. Bjóst jeg því við að ferð-
in mundi taka skamman tima,
og alt ganga að óskum.
En margt fer öðruvísi en æll-
að er. Þegar jeg liafði dvalið um
bríð þar nyðra, breyttist vind-
staðan og bljes nú ákaft af
norðri, með hörku frosti og' sí-
feldu fannfergi. Þessar hamfarir
náttúrunnar urðu þess valdandi,
að kornu strandferðaskipsins, —
er jeg ætiaði með heimleiðis —
seinkaði, svo að jeg varð að
lnða eftir þvi í Þönglavikur-
þorpinu dögum saman.
í fyrstu undi jeg hið versta
hag mínum, var sárgramur sjálf-
mn mjer fyrir að flana í þetta
ferðalag um hávetur, og þó
ekki síður náttúruöflunum, að
leika mig svona grátt.
Eins og oft vill verða, hitn-
aði þessi gremja mín á fólkinu
sem umgekst mig. Jeg var ó-
mannblendinn og nærri óvið-
gjarnlegur við þá sem á mig
yrtu. En Þönglavikurbúar
skeyttu lítt þessum dutlungum
mínum. Þeir voru alúðlegir við
mig eins og þeir ættu í mjer
hvert bein, vildu fræða mig um
alt, sem gerðist i víkinni þeirra,
og gerst liafði að fornu og' nýju
og yfir höfuð ljetu einskis ó-
freistað, að stytta mjer stund-
irnar. Árangurinn af þessum
góðvilja þeirra varð sá, að eftir
1 daga, ])ekti jeg flesta þorps-
búa með nafni og meira eða
minna hrafl út æfisögu þirra.
Eitt sinn er við húsbóndi minn
vorum á gangi, mættum við
manni, er sjerstaklga vakli at-
hygli mína. Raulandi kom hann
á móti okkur, og sýnlega tölu-
vert ölvaður. Fataræflarnir
lijengu í slitrum utan á honum;
gúmmístígvjelin voru orðin svo
fornfáleg að við sáum skína í
bera fæturna. Um leið og hann
þrammaði áfram eftir stignum
myndaðist loftstraumur um göt-
in, sem framleiddi hljóð, er líkt-
ist sogum í brjóstveikum manni.
Hattgarmurinn slútti svo mjög,
að jeg' sá óljóst andlitsfall manns
ins. Jeg spurði samferðamann
minn um íieiti þessa vesalings.
Ö, jú, það var hann Kilti ræf-
illinn „lánlausi“, þannig var
liann nefndur i daglegu tali.
Annars hjet hann Kristinn og
var Engilbertssón. Jeg fann að
förunautur minn vildi sem
minst um hann tala, þó gat jeg
skilið það á lionum, að Kitti
var flækingur sem hfði á snikj-
um, var altaf sifullur, og af
honum stafaði jal'nan óhepni
og alls ólán; þannig hafði hann
öðlast þetta ömurlega viður-
nefni. -------—
Að kvöldi hins sjötta dags,
sem jeg dvaldi í Þönglavik, var
boðað til dansskemtunar í þorp-
inu. Jeg vissi þegar að þetta
stóð í sambandi við ])angað-
komu mína. Enda gaut húsbónd-
inn þvi að mjer i kyrþéy, að
framtakssömustu piltarnir, sem
jafnan stóðu fyrir slíkum sam-
konnun, hefðu ekki liaft frið á
sér fyrir ungu stúlkunum, fyr
en þeir höfðu lofað þeim að
koma þessu í framkvæmd og
staðfest það hátíðlega með kossi.
Auðvitað bar mjer að vera
stúlkunum þakklátur fyrir þessa
Iiugulsemi, enda var þetta beint
áframhald af þeirri viðleitni
þorpsbúanna, að gjöra mjer
dvölina sem bærilegasta. Samt
leikur mjer grunur á að ofur-
lítil eigingirni liafi slæðst með
í þessu áformi þeirra. Frá þeirra
sjónarmiði var ekkert líklegra
en þessi ungi Reykvikingur væri
vel mentaður lil fótanna, eins
og ungum mönnum yfirleitt
ber að vera. Það mundi ekld
verða leiðinlegt að gela lært af
Iionum Soho-foxa, fox-trotta,
rumbur og annað góðgæli sem
nútíminn hefir að bjóða.
En þarna skjállaðist þeim
brapalega. í ungdæmi mínu —
austur á laudi hafði jeg lært
að dansa fingrapolka og vei'a
vaðmál, cn nú var það löngu
gleyml; og aldrei hafði jeg haft
framtak í mjer að nema höfuð-
staðardansana. Hefði mig nokk-
urntíma dreymt um, að jeg ætti
eftir að komast i slík vndræði
af þessu sinnuleysi mínu, þá
mundi jeg ekki hafa horft í að
stunda slíkt nám mánuðum sam-
an, þótt jeg hefði þurft að borga
„tíkall“ fyrir klukkutímann. Það
])iirfa nefnilega sterk bein til að
þola þá áreynslu, að verða sjálf-
ur að játa sína eigin vankunn-
áttu, fyrir brosliýrum, biðjandi
blómarósum, hverri á fætur ann-
ari. Þær hugsuðu auðvitað sem
svo, að sjaldan fjelli trje við
fyrsta bögg, og þetta væri ein-
liver fyrirtekt í mjer eða mikil-
læli, sem brjóta þyrfti á bak
aftur, og þess meiri sigur þeirri,
er það gæti. — Klukkan var orð-
in 12 þegar þessum mestu þreng-
ingum mínum var lokið. Unga
fólkið steig dansinn með ákefð
og' auðsæilegri ánægju. Á and-
litum stúlknanna þóttist jeg lesa,
að þær yndu nú ágætlega liag
sínum, í örmum þorpspiltanna,
og þegar öllu væri á botninn
hvolft yrðu þeir jafnan bestir.
Alt í einu kvað við hark og
háreysti fram i anddyrinu. Jafn-
skjótt varð jeg ]>ess visari, að
]>ar voru að hefjast magnaðar
illdeilur manna á millum, og á-
greiningsefnið var, hvort Ivitta
„lánlausa“ skyldi leyft að koma
inn og dvelja meðal fplksins.
Hann var kominn hálfur inn úr
dyrunum; þar var hann þrifinn
heljartökum af mörgum útrjett-
um örmum. Sumir vildu draga
hann inn, aðrir hrinda honum
út. Þeir sem stóðu hjá spöruðu
cigi svigurmæli hver í annars
garð. Þeir sem vildu að hann
kæmi inn fyrir töldu það ekk-
ert ódæði, þótt þeir skemtu sjer
við karlangann svolitla stund.
En l'orráðamennirnir andmætlu
þvi harðlega, töldu dæmin hafa
sýnt, að jafnan hefði alt kom-
ist i uppnám þegar hann hefði
komið á slíkar samkoinur, og
endirinn jafnan orðið sá, að all-
ir liefðu verið reknir á dyr.
Væri það ósæmilegt að slík ó-
svinna bærist i aðra landsfjórð-
unga, sögðu þeir og litu til mín.
oarnefndi flokkurinn bar sig-
ur úr býtum, enda virtist mjer
liann fjölmennari af rosknum
og ráðsettum mönnum. Kitta var
rundið úl úr dyrunum, með
hrakyrðum og spotti. Báðu þeir
bann hypja sig sem lengst brott,
með förunaut sinn — lánleysið
i eftirdragi.
Lítillar ánægju naut jeg þann
tíma sem jeg dvaldi eftir þetla
á skemtuninni. Jeg l'ór til þeirra
er fyrir gleðskapnum stóðu,
og þalvkaði þeim fyrir hugulsem-
ina við mig. Það var nú reynd-
ar ekki við það komandi í fyrstu
að jeg fengi heimfararleyfi, en
þegar jeg afsakaði mig með á-
köfum höfuðverk, — sem jeg
í cyndar alls ekki hafði — ljetu
þeir til leiðast; enda var ungu
stúlkunum engin eftirsjá að
mjer af þeim ástæðum sem fyr
er frá sagt.
A heimleiðinni gekk jeg fram
á Kitta. Hann rólaði áfram hálf-
boginn og töturlega klæddur,
eins og þá er jeg fyrst sá hann,
en nú var hann ekki raulandi.
Jeg þóttist sjá, að honum mundi
ekki liða vel, og lieilsaði hönúm
þvi svo vingjarnlegá sem jeg
kunni. Hann hrökk við er þann
' eyrði kveðju mina, og gaut lil
nín óvingjarnlegum augum.
' „Ilvern andsk......ert þú að
elta mig? Var ekki nóg fyrir
ykkur að misþyrma mjer og
svívirða mig áðan? Því má jeg
ekki vera i friði fyrir ykkur?“
hreytti liann út úr sjer.
„Þú varst illa leikinn og ó-
maklega, Kitli minn. Eí' jeg
befði mátt einhverju ráða, þá
„Ö, sussu, sussu, hættu nú,
engar afsakanir. Jeg kannast við
þetta. Þið eru allir saman, hver
n)cð öðrum helv.... illmenni,
já, engu betri en Kitti lánlausi;
það ætla jeg bara að segja, og
snautaðu nú i burtu!“
„Nei, nú ætla jeg að verða þjer
samferða Kitti minn! Það er
von þjer sje þungt i liuga, og at-
yrtu mig bara ef þjer er svölun
i þvi. Jeg er Reykvíkingur og
kemst hjeðan vonandi á morgun,
á sjól'erðinni — sem jeg á fyrir
höndum — fæ jeg lika tima til
að hrista al' mjer fúkyrðin þin.
Mjer finst líka tilbreytpi í þvi
að kynnast Þönglavíkurbúum
frá fleiri en einni hlið, ennþá
liefi jeg aðeins orðið fvrir hetri
köminni á ykkur“.
Eftir nokkurt þref, urðum
við ásáttir með að verða sam-
ferða meðan leiðir okkar lágu
saman. Og þegar við komum
að húsinu, sem jeg bjó i var það
orðið að samkomulagi, að Kitti
hvildi sig stund lieima i her-
berginu minu, og við hrestum
okkur í sameiningu á ofurlitlu
brennivínstári, sem jeg átti í
fórum mínum, að góðra ferða-
manna sið.
Jeg man það nú ckki vel
íivernig það atvikaðist, en nokk-
uð var það, að er við höfðum
skálað nokkrum sinnum, tók
Xitti að segja mjer æfisögu sína.
„Ó, já karlinn minn, einu
sinni var Kitti gamli, ungur og
fríður sveinn, jú, jú, tvennir eru
tímarnir.* Nú er maður orðinn
ræfill, eins og þú sjerð. Þá átti
jeg heima í Reykjavik eins og
þú, og þó jeg segi sjálfur frá,
litu yngismeyjarnar mig hýru
auga, engu síður en piltana nú
á tímum. Þá var ])að, að jeg trú-
lofaðist henni Siggu minni, bless-
aðri dúfunni. Sigrún lijet hún,
já, þú hefðir átt að sjá hana, og
hera hana saman við teisturnar
hjerna i Víkinni; herran trúr,
þvílíkur munur. En nú er Sigga
mín dáin, löngu dáin og orm-
arnir húnir að jeta hana upp lil
agna. Minstu ekki á ósköpin!
Ef við hefðum fengið að njót-
ast, sæti ekki karltuskan liann
Kitti lánlausi hjer hjá þjer í
kvöld.
En þetta átti fyrir mjer að
liggja. Mömmu minni var ekki
vel við Siggu, fullyrti að hún
\æri að draga mig á tálar,
hjengi utan í mjer í kvöld og
hinum strákunum á inorgun,
eftir þvi sem besl gengi. .Teg
þóttist þó viss um, að þetta væri
misskilningur hjá mömmu. Að
visu var Sigga kát, og spaugaði
við hvern sem var, en það var
áreiðanlegt að hún elskaði mig
og engan annan. Hún sagði líka
altaf að lnin skyldi hætta að
grínast við aðra en mig, um leið
og við giftum okkur. Þá skyldi
hún hugsa um mig einan, heim-
ilið okkar og börnin .—
Þvílik tilhugsun. Nei, jeg segi
þjer satt, bænir mömmu liefði
jeg að engu haft, ef ekki hefði
annað komið fyrir. Sjáðu nú til,
þá var það, að mig dreymdi ó-
nei lladrauminn“.
„Óheiíladrauminn ?“
„.Tá, þvilikur draumur! Mig
dreymdi, að jeg var staddur inni
á Hótel Reykjavík — jeg vænti
það sje m! ekki lengur til —.
Þar sat jeg við borð og draklc