Fálkinn - 15.07.1933, Qupperneq 4

4
F Á L Iv I N N
Heillaráð.
Smásaga eftlr ÞORÐ BENEDIKTSSON.
|)a'ð sjötta. Hjer var rnikið
Fj'etur Bjarnason var Odd-
fellow. Grímur var sjómaðui
og reri upp á hlut. Þeir fóru yf-
ir um sama óveSursdaginn.
Grímur drukknaSi einhverstaS-
staSar úti á miSum og kunni
enginn frá tildrögum aS segja.
Pétur Bjarnason dó ekki af
völdum veSursins, héldur dó
hann á sóttársæng og varS vei
viS dauSa sínum. ÞaS mátti
segja aS þeir yrSu samferSa,
jxitt hæpiS sje aS fullyrSa livort
Oddfellowar geti sætl sig viS
fjeJagsskap hvers sem er. Marg-
ir eru vandir aS virSingu sinni.
Pjetur Bjarnason var jarS-
sungin meS viShöfn, sem sæmdi
gömlum heiSursmanni, trúnaS-
armanni bæjarfjelagsins, vönd-
uSum, stiltum og dagfarsgóS-
um. Honum var þakkaS í allra
nafni fyrir sín vel unnu störf,
en þau voru býsna mörg og
fjölþætt. Hann var meii'a eSa
minna, tengdur öllum stærri
fyrirtækjum bygSarlagsins og
allstaSar trúnaSarmaSur. í
sannleika sagl fyrirmynd allra.
Hann ljet eftir sig ekkju og
mörg börn uppkomin, öll hin
mannvænlegustu. Auk þess all-
mikiS af góssi, liús, bú og jarS-
eignir.
Presturinn gat þess, aS slikir
niemi gætu óskelfdir og vonglaS-
ir, liallaS sjer aS svæflinum í
síSasta sinn og faliS guSi and-
ann. En menn voru honum
sammála.
Daginn eftir var minningar-
guSsþjónusta i kirkjunni, vegna
mannanna, fórust i sjónum.
ÞaS náSist ekki í þá til greftr-
unar. MikiJ l)ót í mál var þó
þessi minningarathöfn. ESa svo
fanst mörgum. Grímur lieitinn
fjekk þar nafns síns getiS, lof-
samlega, en guSi var falin ekkj-
an hans og smábörnin öll söm-
un.
Var þá snúiS aS liinni verald-
legu liliS málsins. Bæjarstjórnin
og stjórnir þeirra fyrirtækja,
sem Pjetur heitinn hafSi um
ára skeiS, JánaS sína ötulu
starfskrafta, voru allar á einu
máJi, aS trygSur skyldi ekkjunni
þolanlegur lífeyrir. Ekki mátti
minna vera, en aS bærinn í heild
sinni, sýndi Jítinn þakkarvotl
og Jjeti hana njóta þess.
En hún hafSi lótiS orS faJla í
j)á átt, aS ekki væru menn þess
megnugir, aS endurgjalda alJ-
an þann greiSa og aSstoS, sem
maSurinn hennar sólugi, hafSi
veitt þessu bæjarfjelagi. TjóniS,
sem leiddi af falli slíkra manna
væri ekki reiknaS í venjuleg-
um gjaJdeyri.
Ekkjan Jians Gríms heitins
tiafSi snúiS sjer til bæjarstjórn-
arinnar og tjáS henni sína miklu
erfiSleika. Fimm börn í ómegS,
áSeins einn drengur fermdur,
vandamál á ferðum, en alla
hnúta má leysa og bæjarstjórn-
in hafSi áður ráðið fram úr
vandamálum. Allir liöfðu full-
trúarnir sýnt jiað í verkinu, að
þeir kunnu að sjó sjálfum sjer
farborða, auðgast á einn og
annan hátt. Best var þeim því
trúandi til þess aS leysa vanda-
mál ekkna og föðurlausra. Þeir
höfðu og nýlega sýnt það.
Salernahreinsara bæjarins
vanlaði mann, sjer til aðstoð-
ar, í slað hans, sem uppgafst
i starfinu, rjett í þann svipinn,
til allra heilla. Tvær flugur
slegnar í einu höggi. Ekkjunni
hlíft við þeiiTÍ sorg, að missa
hörnin frá sjer, sitl i hverja
átti'na og syni hennar fengin
heiht upp í hendurnar, trygg og
góð lífsstaða, með föstum þol-
anlegum taunum.
Einhver tiafði orð á því, að
drengurinn væri óttalega lítill
og burðalaus og myndi, ef til
vill, ekki gata staðið i stöðu
sinni. En því var tekið fjarri
og fullyrt að hann vantaði ekk-
ert annað, en holla og góða úti-
vinnu og hreyfingu, til þess að
safna kröftum og verða að
manni. Þetta var svo sem alveg
augljóst. Og nú var sá hnútur-
inn leystur.
Salernahreiusarihn var ekki
ánægður. Hann barmaði sjer
vl’ir ])ví, að fá nú liðljetting sjer
til aðstoðar. Hann var maður
einbeittur og fylginn sjer. Ljet
liann bæjarstjórnina i fullri ein-
urð vita að hjer þyrfti full-
gildan mann að verki. llann
vissi svo sem hvað þessar fötur
voru djeskoti illþungar, en það
vissu J)eir ekki. Þetta sagði liaim
með miklum alvöruþunga. En
það voru fleiri liarðir í liorn að
laka og þá ekki síst l)æjarfull-
trúamir, sem voru alveg sjer-
staklega harðir og fylgnir sjer,
])eir svöruðu manninum lika i
fullri einurð, það var eins og
væri meiri dýpt í þeirra einurð.
embætti, ef að þú erl ekki á-
embætii, ef að þú erl ekki á-
nægður, þá er það verst fyrir
þig sjálfan. Það eru margir um
hoðið.
Nei, maðurinn var alls ekki
óánægður. Nei, það var nú síð-
ur en svo. Hann hafði aðeins
frekar kosið að fó til sín full-
gildan mann. Þessar fötur gátu
nú tæplega talist ljettar, þó að
þær kannske gætu ekki talist
illþungar.
Honum var tjáð, að dreng-
urinn Jilyti að vaxa með hverj-
um deginum, sem liði og verða
æ mannvænlegri og best væri
að ala sjálfur upp sína aðstoð-
armenn í faginu. Svo hefði á-
valt reynst. Ekki sísl i þessu
fagi, ])ar sem svo mjög kæmi
undir handlægni manna, við að
hera föturnar, svo að ekki lielt-
ist úr þeim. Svo væri liestagæsl-
an, sem krefðist alúðarná-
kvæmni og lipurðar, að eklci
hlytist tjón að og hestar l'æld-
ust með þelta aftaní. All þetla
lærðist hest á unga aldri. .lá,
slú, sei, það var svo sem alveg
áreiðanlegt.
Hörmulegt var lil þess að
vita að þvíJík óreiða skyldi
vera á gjaldkerastörfum lians
Péturs lieitins, eins og nú varð
kunnugt. Ekki gert upp í mörg
ár og þessi óttalega sjóðþurð.
Iætta var litl skiljanlegl, þaj'
sem svo vænn maður átti i hlut.
All var í megnustu óregJu, papp-
írar, kvittanir, heilar bækur,
tint, gleymt og eyðilagt. Að
þetta skyldi ekki koma í ljós
fyrr, svona var að trúa i blindni.
En hver hafði annars fundið
upp á þvi að kalla manninn
reglusaman. Sér er nú hver
reglusemin.
StofnuS var nefnd inanna,
til þess að athuga reikningana
Af einhverjum ástæðum var liún
nefnd skilanefnd. Aldrei lieyrð-
isl samt að hún liefði skilað á-
liti sínu, því síður hinum töp-
uðu peningum. En hún vann
mikið, það var mál manna.
FjarstæSa þótti það, sómans
vegna, að taka nú lífeyrinn af
ekkjunni, eða á annan liátt, að
sýna ónauðsynlega liarðýðgi. Var
hún þvi látin lialda öllum eign-
um og afnotum án endurgjalds,
til æfiloka. I^á skyldi fyrsl selja
eignir liennar og bæta með því
að nokkru, það tjón, sem hin
ýmsu fyrirtæki höfðu liðið.
Oddfeliowar eru og vei'ða aJll-
af vandir að virðingu sinni.
Það eru nú samt ekki allir,
sem hafa gott Jijarlalag. Ein-
hver liafði látið þá skoðun í
ljósi, að ekki ætti börnunum
að verða skotaskuld úr því, að
sjá fyrir móður sinni, svo mörg-
uni og mannvænlegum. Sem
hetur fór, var þetla ekki lek-
ið til greina, en bent á það, að
ekkjufrúin væri vön þvi, að
sljórna sínu eigin liúsi og gæti
alls ekki sætt sig við að setj-
ast nú í liorn, hjá börnum sín-
um, svo ern sem liún væri.
Mætti liver og einn líta í síjul
ejgin harm í þessu sambandi.
Og þeir gerðu það, en mannúð-
in gagntók lijörtu þeirra.
Vinir og frændur liins látna,
héldu því á lofti, að ellisljóf-
leiki hefði mjög svo liáð lionum
hin síðustu ár. Öráðvendni gæti
elcki átt sér stað, af lians liálfu.
Hann hefSi aðeins glatað fé,
látið peninga út, án þess að taka
kvitlun. Gleymt síðan að færa
til bókar. Ekki mætti áfella
manninn fyrir það, sem hon-
um væri ósjálfrátt, lieldur væri
nær að minnast allra lians miklu
kosta, láta ekki smámuni
skyggja á lieiður Jians. Svo lifði
aðeins minning hans ihiklu
mannkosta.
En þegar klnkkan er tóll', að
nóttu opnast dvr á litlu liúsi
itppi í bænuin. Út kemur litli
kamarmokarinn og mamma
Iians með lionum. Hún fylgir
liomim jafnan á leið lil í nólt-
ina, drengurinn cr svo óttalega
kjarklitill og kvíðinn. Stundum
þarf að ýla lionum út úr dyr-
unuin, en þá grætur mannna
lians. Nii klappar liún honum á
kollinn og liuglireystir liann.
Það er sama þulan og áður.
Drengurinn hlustar ekki á hana,
hann kann það alltsaman. Ekk-
ert megnar að liugga hann nú,
nóttin er svo myrk og brim-
hJjóðið svo óyndislegt.
„El' eg mætti vinna á daginn,
hara að eg mætti vinna á dag- >
inn, eg er svo tiræðilega niyrk-
fælinn".
„Hjartans góði drengurinn
minn, mundu eftir litlu syst-
kinum þínum. Biddu Jesú að
vera með þér, kannske minnkar
þá myrld'ælnin“.
Drengurinn hafði reynt allt,
jiessvegna þagði hann og rölti
niðureftir. Hvílík hryggðar-
mynd. Hann spennir hestinn
fyrir og ekur út á götuna.
„Bara að það væri nú ball i
nótt, þá er alltal' einliver á ferJi.
Nei, það er ekkert ball í nótt,
eg verð aleinn“.
llann orgar niður i makkann
á hestinum, félaga sínum, en
hljóSin kafna i vagnskröltinu.
Þeir, sem vaka um nætur og
ganga um göturnar, sjá stund-
um, fölan, grannan og ótútleg-
an strák, vera að rogasl meS \
stóra fötu í hendiimi, lit að vagni
sem þar lhSur. Hann svignar
aJlur í mjöðmunum, á víxl, eft-
ir því í hvaða hendi liann ber.
Með miklum erfiðismunum
tæmir liann fötuna i vagninn,
l'er meS Jiana aftur á sinn stað
og sækir aðra. Svo þegar vagn-
inn er fullur, þá tekur hann um
tauminn og gengur af stað við
hlið hestsins. Þegar úl úr bæn-
um kemur og myrkrið hylur
hann, þrýstir liann sér upp að
hálsi skepnunnar og skelfur frá
hvirfli lil ilja. Hann tautar eitt-
livað fyrir munni sér, stanslaust.
Hann er að Jesa Faðirvorið sitt,
svo hræðilega myrkfælinn eins
og hann er.
Litli kamarmokarinn okkar
varð ekki stór og hraustur, eins
og búast liefði inátt við, i svona
hollri og góðri litivinnu. Hann
minkaði.
Altaf fór hann færri og færri
ferðir hverja nótt. Klaganirnar
komu úr öllum áttum. Hann
var húðskammaður og einu
sinni harinn. I^á var úti storm-
u r, hríð og svartamyrkur. Á-