Fálkinn - 11.08.1934, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
11
YHe/tV
LES&HbURHIR
Við hirð Pjeturs mikla.
Á fyrsta áratug átjándu aldarinn-
ar óx upp nýtt stórveldi í Evrópu.
ÞaS var Rússland. Sá sem skapaöi
þetta riki var aðeins einn maður:
Pjetur mikli keisari, og hirðin og
stjórnarherrarnir sem rjeðu mestu
í ríkinu voru undarlegt sambland
af vestrænni menningu og forn-
slavnesku siðleysi.
Keisarinn var hinn mesti fram-
fara- og umbótamaður og hann fór
margar ferðir til annara landa 1 i 1
þess að læra nýja siði og hætti, sem
gæti komið þjóð hans að gagni.
í eðli sínu var Pjetur mikli
hjartagóður maður og auk þess guð-
hræddur. Hann dáðist mjög að öll-
um vísindum og var auk þess mik-
ill iðju- og afkastamaður. Allir eru
sammála um, að hann hal'i haft
þessa kosti til að bera þegar hann
hóf hið mikla lifsstarf sitt. Honum
var Ijóst, að til þess að skapa
land og þjóð úr þeim óskapnaði
sem ])á var l'yrir í Rússlandi, varð
hann að taka sjer einræði og sveigja
alt og alla undir vilja sinn, hæði
i stóru og smáu. Pjetur mikli kom
upp rússneskum flota og rúss-
neskum her, en jafnframt hafði
hann hænst svo að vesturþjóðasið-
um, að hann bannaði Rússum að
ganga með sítt skegg og sagði þeim
fyrir um, hvernig þeir ætti að
ganga klæddir.
af málningu ofan á innrætið og
þurfti ekki að nudda hana lengi
svo að Tartarinn kæmi fram. Pjetri
mikla sjálfum gat jafnvel orðið það
á, að hálshöggva glæpamenn með
eigin hendi eða að misþyrma
fjandmanni, sem hann hafði sigr-
ast á. Hann var mikill óhófsniaður
i drykk og það sem verra var:
hann skipaði gestum sínum að
drekka, þangað til þeir voru orðnir
ölóðir. Það eru lil skrif fyrir því,
að gestir sem neyddust til þess
stöðu sinnar vegna að koma í hirð-
veislur, fóru til keisarafrúarinuar
eða til skriftaföður keisarans og
hjetu þeim rikulegum gjöfum, ef
þeir gæti komið því til leiðar, að
keisarinn teyfði þeim að drekka
ekki i veislum. En það stoðaði
jafnan lítið.
Merkilegast var þó það, að heilsa
keisarans og vinnuþrek skyldi ekki
eyðileggjast af öllum drykkju-
skapnum, en hann sagðist nota
þrjú ráð 1 i 1 þess: Fyrst var það að
dvelja í haðstofu sinni og berja sig
nakinn með hrísl þangað til hann
svitnaði, en að því loknu hljóp
hann alls ber út og fleygði sjer
i fljótið, jafnvel þó það væri fult
af ís. Annað var hvítlaukur, sem
hann var altaf að jeta, svo að ó-
dauninn lagði af honum langar
leiðir. Þriðja læknislyfið var
meira brennivin! Hann þoldi alt.
Þegar Pjetur mikli ekki sal að
drykkju eða gengdi stjórnarslörfum
shið hann við rennibekkinn sinn
og gerði ýmsa fallega hluli úr fíla-
beini, rafi og trje og gaf þeim, sem
voru í náðinni hjá honum í það
skiftið.
Árið 1703 kvæntist Pjetur mikli
Katrinu fyrstu. Hún var af lágum
ættum og hafði áður verið gift
sænskum korporal.
Einn af dutlungum Pjeturs mikla
var sá, að safna að sjer dvergum.
Einú sinni datt honum í hug að
fíurt með síðhempurnar.
Þannig bannaði hann hinar
gömlu rússuesku siðúlpur, vegna
þess að hann áleit, að menn gengi
of hægt í þeim og hreifðu sig of
letilega. Þegar fólk sást eigi að síð-
ur í þessum úlpum, þá var það
stöðvað hvar sem það sást, fleygt
á götuna og klipt neðan af úlpum
þess. Pjetur mikli hreytti einnig
rússneska stafrófinu og bætti stöf-
um við það.
Þessi nýja menning gat þó tæp-
lega talist nema eins og þunt lag
halda stórt dvergabrúðkaup og var
nú gert hoð um all ríkið til þéss
að safna saman eins mörgum dverg-
um og unt væri.
Allir gestirnir komu prúðbúnir í
brúðkaup liirðdverganna. Iveisara-
hjónin sátu í lágu hásæti og horfðu
á dans dverganna, sem hafði verið
ruddalegur og fáránlegur í senn. í
þessu brúðkaupi var, eins og vant
var drukkið mikið, svo að dverga-
hrúðkaupið mikla hafði orðið ein
Skrltið brúðkaup.
versta samkoma í því tilliti, sem
sögur fóru af við þessa drykkju-
skaparhirð. En Pjetur mikli skemti
sjer vel.
Daginn eftir brúðkaupið seldi
hann litlu brúðkaupsgestina hirð-
mönnum sínum. Urðu þeir að
greiða of fjár fyrir dvergana, hvort
sem þeir vitdu eða ekki. En þetta
var ein aðferð Pjeturs mikla 'il
þess að ná sjer í peninga.
En svo mikill hrotti og siðleys-
ingi sem Pjetur mikli var þá var
hann eigi að síður mikilmenni.
Hann kunni ágætlega að velja sjer
duglega samverkamenn; hann tók
þá hvar sem liann náði i þá, hvort
heldur þeir voru útlendir eða inn-
lendir og hvar sem hann náði i ])á,
hvort heldur þeir voru af lágum
eða háum stigum. Pjetur var risi að
vexti og ákaflega þrekinn, og þó
hann gengi jafnan mjög sóðalega
til fara þá leyndi það sjer ekki,
hvar sem hann fór, að hann var
mikill stjórnandi.
En lastafult liferni dregur jafu-
vel liraustustu menn í gröfina. Ár-
ið 1724 hafði hann orðið innkulsa
eftir að synda í köldu og auk þess
hafði hann innvortis sjúkdóm, svo
að heilsa hans, sem áður var svekt
af drykkjuskap og drabhi þoldi
ekki þessa meinlausu sjúkdóma og
þeir urðu honum að bana, aðeins
53 ára gömlum.
Tóta frænka.
BASTILLEIÐANGUItlNN.
Frakkar lialda 14. júlí hátíðlegan
sem einskonar þjóðminningardag,
því að þann dag árið 1789 er tal-
ið að franska byltingin hafi hafist.
Þá rjeðist mannfjöldinn í París á
hið illræmda vigi Bastille i Paris
og jafnaði það með jörðu, en þetta
vígi hafði löngum verið notað af
konungunum sem fangelsi fyrir
ýmsa frjálslynda menn, sem sviltir
voru frjálsræði fyrir litlar sakir.
Myndin hjer að ofan er af viginu
eins og það leit út þegar atlagan
var gerð að því 14. júlí 1789.
Englendingar hafa jafnan garrian
af veðmálum, eins og eftirfarandi
sögur bera með sjer: Lávarður einn
veðjaði, að hann skyldi standa
heilan dag á Lundúnabrú og bjóða
ný gull-sterlingspund til sölu fyrir
penny án þess, að nokkur keypli.
Hann tapaði, þvi barnfóstra ein
keypli af honum gullpening til að
friða með öskrandi krakka. Enskur
hershöfðingi, sem var á förum til
París, veðjaði um það, að hann
skyldi láta lögregluna þar hand-
taka sig innan tveggja stunda, án
þess að hann gerði neitt á hluta
hennar eða fyrir sjer. Hann fór
að því sem hjer segir: Hann keypti
gamlan frakka i skranbúð og fór
í honum í matsöluhús og bað þar
um máltíð matar. Þjónninn, sem
tók eftir klæðaburði mannsins, vís-
aði honum út. Englendingurinn
maldaði í móinn og tók upp seðla-
hrúgu til þess að sýna svart á
hvítu, að hann ælti fyrir matnuin.
Nú þóttist þjónninn viss um, að
hann ætti við glæpamann og kall-
aði á lögregluna. Hún fór með hers-
liöfðingjann á lögreglustöðina og
vann hann þannig veðmálið.