Fálkinn - 13.01.1939, Blaðsíða 4

4
F Á L K 1 N N
Frumbyggjar Ástralíu eru nú að
mestu leyti útdauðir, en slæðingur
er af þeim hjer og þar, og enn eru til
herskáir kynþættir á þessu stóra
meginlandi, sem við og við drepa
hvíta menn. Nýlega hefur mann-
fræðingur einn, að nafni Donald F.
Thomson, skýrt í blöðum frá þriggja
ára dvöl sinni, méðál þessara her-
skáu frumbyggja i Arnhemlandi. En
það land er á miðri norðurströnd
Ástralíu, milli tveggja flóa, og er all-
mikið stærra en ísland.
Frumbyggjar á þessum slóðum
höfðu reynst hættulegir hvítum
mönnum, og vildi stjórnin því senda
til þeirra mannfræðing, er þekti siði
þeirra, til þess að reyna að friða þá.
Rjeðist Thomson til fararinnar, en
hann var kennari við háskólann i
Meibourne. Lagði hann af stað frá
borginni Darvin, auslur með landi,
á 10 smálesta skútu, með hjálpar-
vjel, og voru innbornir menn af kyn-
þáttum úr grend Darvin borgar,
sem eru vinveittir hvítum mönnum,
skipverjar hjá honum. En skipið
liöfðu tveir ástralskir efnamenn gefið
stjórninni, og látið útbúa til leið-
angurs þessa.
Prik til jarteikna.
í förina hafði hann með sjer prik
eitt lítið, til jarteikna og fylgdu þvi
munnleg skilaboð til gamals manns,
er Wongo hjet, og átti heima við
Kaledonflóa. En skilaboðin voru frá
þremur sonum hans, er voru að af-
plána margra ára þrælkunardóm, er
þeir höfðu hlotið fyrir að drepa
Japana einn árið 1933. En Thomson
fór í leiðangur þennan 1935.
Við flóa einn, þar austur með
landi, hitti hann kynþátt þann, er
austast býr, af þeim sem lifa í al-
gjörðum friði við hvíta menii.
Dvaldi Thomson þarna í nokkra
daga . Stunduðu fruinbyggjarinr
þarna sækúa og sæskjaldböku veiði.
Næstu nábúar þeirra til austurs voru
ibúar Woodaheyjar, þeir höfðu á sjer
iit orð, og höfðu ekki alls fyrir löngu
drepið 3 hvíta menn. Hjelt Thom-
son skipi sínu til eyjarinnar, en þeir
fundu þar enga menn, því eyjan er
ekki nógu stór til þess að ibúarnir
geti haft þar nóg viðurværi alt árið.
Liðu svo þrjár vikur, að hann komst
ekki í samband við frumbyggjana,
og sá hann þó daglega reykina af
eldum þeirra, inni á meginlandinu.
Sendi hann menn iðulega í land að
leita þeirra, en þeir voru varir um
sig, því reynsla þeirra af hvítum
mönnum hafði ekki verið góð. Hafði
verið farið með einn þeirra, að
nafni Takíara tii Darvinborgar, árið
1934, en honum hafði verið slept,
en hann j)ó ekki komið aftur til átt-
haga sinna.
Loks komst Thomson að því, að
aðalsetur þessa kynþátts var nokkuð
upp með Koolatongfljóti, en það
voru íbúarnir þar, sem áttu mestan
hluta í óeirðum þeim, er höfðu gef-
ið tilefni til fararinnar. Gæti hann
komist í samband við þá á friðsam-
legan hátt, svo hann gæti skýrt fyr-
ir þeim hvað stjórnin ætlaðist til
af þeim, hefði hann lokið aðal erindi
sínu.
Mannasiðir hjá frumþjóðum.
Hann ákvað þvi að fara úr skip-
inu, og halda gangandi til þeirra,
svo þeir sæu, að hvíti maðurinn.
sem var að koma til þeirra, þyrði
að treysta þeim. Eftir langa göngu
komu þeir Thomson til hleiðru
frumbyggjanna, er var í lundi á lág-
um hrygg, en fen til beggja handa.
Höfðu þeir sjeð þá Thomson langt
að, og höfðu safnast saman framan
við hleiðruna og studdust fram á
spjót sín. Thomson þekti sið þeirra,
og vissi, að þeir álitu það hinn mesta
dónaskap, ef gengið var alveg til
þeirra. Hann ljet því menn sína
MEÐAL HERSKÁRRA VILLIMANNA
Þriggja ára dvðl meðal frum-
byggja
nema staðar 20 til 30 skref frá þeim,
og standa þar hreyfingarlausa, eins
og hinir gerðu. Eftir að báðir aðilar
höfðu staðið þannig um stund, og
atgerð þögn hafði ríkt, gengu tveir
eða þrír gamlir menn í áttina til
Thomson. Þeir voru vopnlausir og
var svipur þeirra eins og ekkert
Ástralfu.
fullur friður var með þeim. Urðu þá
skjót umskifti því hleiðrubúar
þyrftust saman kringum þá, tóku
við byrðum þeirra og báru þær inn
i þorpið.
Thomson segir, að hann sje ekki í
vafa um, að sjer hafi verið svona vel
tekið af því, að hann kunni siða-
Höföinginn Wongo.
kötlum, eða öðru járrii úr strönduð-
um skipum.
í tvo daga dvaldist Thomson lijá
þeim, en síðan fluttist hann og all-
ur hópurinn niður að ströndinm.
Thomson setti tjald sitt hjá tjöldum
þeirra, og sat á kvöldum við bát
þeirra og skemti sjer með þeim.
Segir hann að sá hálfi mánuður, er
hann dvaldi þarna, sje skemtilegasti
tíminn, sem hann liafi verið meðal
frumbyggja. Kyntist hann vel svo að
segja hverjum einstökum manni, og
þótti þeir vera liarla ólíkir orðrómi
þeim, er gekk af þeim. En þeir
höfðu rænt skip, og drepið marga
hvíta menn. Þóttist hann sjá, að slíkl
stafaði af nokkru leyti af þvi að
þeir höfðu fengið vonda reynslu af
livítum mönnum, og ekki myndi
hcppitegt að stjórna þeim úr 100
kin. fjarlægð, eða meira, því stjórn-
endur gætu j)á lítið vitað tnn hagi
þeirra.
Frægur maður eða illræmdur.
Nokkuð svipuð var koman tit
flokks þess, er Wongo, sá er fyr var
nefndur, var í. Hafði Wongo á sjer
mjög ilt orð, sein vígamaður, bæði
meðal hvítra manna og blakkra.
Thomson sá á Wongo, þegar hann
kom á móti honum, að liann var
dálítið smeikur, þó hann reyndi að
leyna því. Svipur hans var þó mik-
ilfenglegur, en þó bar svipurinn
einnig vott um lævísi. Síðar reyndi
Thomson af honum, að hann gat
verið gamansamur.
Thomson skýrði honum frá að
stjórn hvítu mannanna væri óánægð
með framkomu hans, og annara frum
hyggja á þessum slóðum. Wongo
hlustaði á hann, án þess að láta
sjer bregða, en brátt samdist vel
með þeim. Nokkrum dögum seinna
varð Wongo veikur, og var hann þa
búinn að fá svo mikið álit á Thom-
son að hann sendi eftir honum til
þess að lækna sig.
væri um að vera. En Thomson sá að
þeir gerðu sjer hann upp. Eftir litla
clvöl hófst samtal, en þó tregt i
fyrstu. En svo kveykti einn af fylgd-
armönnum Thomsons í pípu, og
rjetti einum gamla manninum, með
viðeigandi látbragði, og leið nú ekki
á Iöngu áður en báðum var Ijóst, að
reglur frumbyggjanna, og af því þeir
sáu að hann var ekki vopnaði*-.
Þarna voru saman komnir 150
rnanns. Allstaðar var fult af spjótum,
og voru sum með tinoddi, en sum
með oddi úr járni, og mátti á þess-
um síðarnefndu sjá, að þau voru
gerð úr brotum úr gömlum, gufu-
Hafði. átt 23 konur alls.
Wongo hafði verið kallaður höfð-
ingi, eða konungur kynþáttarins, en
eftir því sem Thomson segir, eru
engir höfðingjar fyrir áströlsku kyn-
þáttunum. Hinsvegar hafði Wongo
náð miklum ráðum í landinu þarna
í kring, og hafði alls eignast 23 kon-
ur. Flestar voru þær enn á lífi, og
mesta sæg átti hann af börnum, og
áreiðanlega átti enginn stærri fjöl-
skyldu en hann, í öllu Arnhemlandi.
Einn daginn færði Thomson Wongo
prikið, til jarteikna og skilaboðtn
frá sonum lians. Það kvöld voru
mikil hljóð í tjöldunum, eins og sið-
ur var að viðhafa, þegar minst vár
þeirra, sem dánir voru, eða lengi
höfðu verið fjarvcrandi. En Wongo
hafði víst ekki búist við að sjá aftúr
syni sína né beyra frá þeim.
Með þessum sama kynþætti var
kona ein, kunn undir nafni því er
bvítir menn höfðu nefnt hana, sem
var Klara. Hún var ekki ættuð af
þessum slóðum, en hafði verið á
skipi með hvítum mönnum, en inn-
bornir menn höfðu tekið hana hönd-
um, og hún dvalist þarna siðan. Af
því hún kunni dálítið i ensku, mynd-
uðust þær sagnir, að hvít kona hefði
verið í þessum hjeruðum, meðal
innborinna manna. Var getið til, að
hún hefði verið með eimskipinu
Duoglas Mawson, er fórst fyrir
mörgum árum í fellibyl á Karpent-
aría-flóa. Höfðu miklar sagnir geng-
io af því, að flest hryðjuverk, sem
blökkumennirnir þarna höfðu framið
væru gerð eftir ráðabruggi hennar.
En þetta reyndist vera gersamlega
U. F. Thomson meðal villimanna,